Book Name : न्यायसार Author : Bhasarvajna, Apararkaveda commentator : Bhattacharya anandanu Published by : madras Government of madras Year of Publishing : 1961 Project Name : Development of Tagged Corpora for Sanskrit (DTCS) CIIL Project Center : DEPARTMENT OF SANSKRIT STUDIES, SCHOOL OF HUMANITIES, UNIVERSITY OF HYDERABAD Typed by : सेशावतारम् Proofcheck by : सनल् विक्रम् और शिवरामकृष्णा Sandhichecked by : शिवानन्द शुक्ल और शिवरामकृष्णा Sandi Matched by : शिवानन्द शुक्ल Samaasa Tagged by : शिवानन्द शुक्ल देवदेवमभिवंद्य => देवदेवम्+अभिवंद्य तावच्चिकीर्षितग्रन्थस्य => तावत्+चिकीर्षितग्रन्थस्य मभिधेयं प्रतिजानीते => म्+अभिधेयम्+ प्रतिजानीते शम्भुं जगतः => शम्भुम्+ जगतः शं सुखं => शम्+ सुखम्+ सुखं भवत्यस्मादिति => सुखम्+ भवति+अस्मात्+इति भवत्यस्मादिति => भवति+अस्मात्+इति विशिष्टं जगतस्त्रैलोक्यस्य => विशिष्टम्+ जगत+त्रैलोक्यस्य जगतस्त्रैलोक्यस्य => जगत+त्रैलोक्यस्य पतिं स्वामिनम् => पतिम्+ स्वामिनम् देवेन्द्रादीनामपि => देवेन्द्रादीनाम्+अपि जगत्पतित्वमस्तीति => जगत्पतित्वम्+अस्ति+इति तद्व्यवच्छेदायाह => तत्+व्यवच्छेदाय+आह परमिति => परम्+इति उत्कृष्टमित्यर्थः => उत्कृष्टम्+इत्यर्थः अनन्यप्रेष्यमिति => अनन्यप्रेष्यम्+इति पुन => पुनः+ईश्वरप्रेष्यत्वेन ब्रह्मादीनामप्यस्तीति => ब्रह्मादीनाम्+अपि+अस्ति+इति तद्व्यवच्छेदार्थमाह => तत्+व्यवच्छेदार्थम्+आह समस्ततत्त्वार्थविदमिति => समस्ततत्त्वार्थविदम्+इति प्रमाणोपपन्नं स्वरूपं => प्रमाणोपपन्नम्+ स्वरूपम्+ स्वरूपं तत्त्वं => स्वरूपम्+ तत्त्वं विशिष्टा अर्थास्तत्त्वार्थाः => विशिष्टाः+ अर्थाः+तत्त्वार्थाः अर्थास्तत्त्वार्थाः => अर्थाः+तत्त्वार्थाः समस्ताश्च => समस्ताः+च तत्त्वार्थाश्चेति => तत्त्वार्थाः+च+इति समस्ततत्त्वार्थास्तान्वेत्तीति => समस्ततत्त्वार्थास्तान्+वेत्ति+इति सर्वज्ञमित्यर्थः => सर्वज्ञम्+इत्यर्थः योगिनामप्यस्तीति => योगिनाम्+अपि+अस्ति+इति तेभ्यो विशेषं => तेभ्यः+ विशेषम्+ विशेषं दर्शयति => विशेषम्+ दर्शयति स्वभावत इति => स्वभावतः+ इति सर्वदैवेत्यर्थः => सर्वदा+एव+इत्यर्थः योगिनस्तु => योगिनः+तु योगाभ्यासप्रसादसमासादिततत्त्वज्ञानवशादेव => योगाभ्यासप्रसादसमासादिततत्त्वज्ञानवशात्+एव समस्ततत्त्वार्थविद इति => समस्ततत्त्वार्थविदः+ इति तमित्थंभूतं => तम्+इत्थंभूतं प्रमाणं च => प्रमाणम्+ च तद्भेदाश्च => तद्भेदाः+च तेषां लक्षणमितरेतरव्यावर्तको => तेषाम्+ लक्षणम्+इतरेतरव्यावर्तकः+ लक्षणमितरेतरव्यावर्तको धर्मः => लक्षणम्+इतरेतरव्यावर्तकः+ धर्मः स मयासर्वज्ञेनाभिधास्यते => सः+ मयासर्वज्ञेन+अभिधास्यते मयासर्वज्ञेनाभिधास्यते => मयासर्वज्ञेन+अभिधास्यते तत्त्वज्ञानोत्पादनायेति => तत्त्वज्ञानोत्पादनाय+इति शास्त्रस्यास्य => शास्त्रस्य+अस्य तत्राबालानामपि => तत्र+आबालानाम्+अपि शिशुवत्सस्नेहं व्युत्पादनीय => शिशुवत्सस्नेहम्+ व्युत्पादनीय सामान्यलक्षणमाह => सामान्यलक्षणम्+आह सम्यगनुभवसाधनं प्रमाणम् => सम्यक्+अनुभवसाधनम्+ प्रमाणम् चासावनुभवश्चेति => च+असौ+अनुभवः+च+इति सम्यगनुभवस्तस्य => सम्यक्+अनुभवः+तस्य साधनं करणम् => साधनम्+ करणम् तत्प्रमाणमिति => तत्प्रमाणम्+इति लक्षणाभिधानमतो नाव्याप्तिः => लक्षणाभिधानमतः+ न+अव्याप्तिः नाव्याप्तिः => न+अव्याप्तिः प्रमाणमिति => प्रमाणम्+इति सम्यगनुभवसाधनत्वाभावादव्याप्तिः => सम्यक्+अनुभवसाधनत्वाभावात्+अव्याप्तिः सम्यक्त्वमनुभवत्वं => सम्यक्त्वम्+अनुभवत्वं अबाध्यमानाध्यवसायात्मकत्वं सम्यक्त्वम् => अबाध्यमानाध्यवसाय+आत्मकत्वम्+ सम्यक्त्वम् स्मरणविलक्षणज्ञानस्वरूपत्वं पुनरनुभवत्वम् => स्मरणविलक्षणज्ञानस्वरूपत्वम्+ पुनः+अनुभवत्वम् पुनरनुभवत्वम् => पुनः+अनुभवत्वम् विशेषणस्यातिप्रसङ्गापाकरणार्थत्वात् => विशेषणस्य+अतिप्रसङ्गापाकरणार्थत्वात् सम्यगित्यस्य => सम्यक्+इत्यस्य व्यवच्छेद्यं दर्शयति => व्यवच्छेद्यम्+ दर्शयति सम्यग्ग्रहणं संशयविपर्ययापोहार्थम्|| => सम्यक्+ग्रहणम्+ संशयविपर्ययापोहार्थम्|| संशयविपर्ययोरपोहः => संशयविपर्ययोः+अपोहः प्रमाणफलादनुभवाद्व्यावर्तनम् => प्रमाणफलात्+अनुभवात्+व्यावर्तनम् संशयविपर्ययाभ्यां वापोहो => संशयविपर्ययाभ्याम्+ वा+अपोहः+ वापोहो व्यवच्छेदः => वा+अपोहः+ व्यवच्छेदः स एवार्थः => सः+ एव+अर्थः एवार्थः => एव+अर्थः प्रयोजनं यस्य => प्रयोजनम्+ यस्य तत्तथोक्तं => तत्तथा+उक्तं संशयविपर्ययोरनपोहस्तदा => संशयविपर्ययोः+अनपोहः+तदा तत्साधनं न => तत्साधनम्+ न भवतीत्यर्थः => भवति+इत्यर्थः संशयविपर्यययोरपोहो ज्ञातुं => संशयविपर्यययोः+अपोहः+ ज्ञातुम्+ ज्ञातुं न => ज्ञातुम्+ न तदवगमार्थं तल्लक्षणमाह => तदवगमार्थम्+ तल्लक्षणम्+आह तल्लक्षणमाह => तल्लक्षणम्+आह तत्रानवधारणज्ञानं संशयः => तत्रानवधारणज्ञानम्+ संशयः तयोर्मध्ये,अनवधारणं च => तयोः+मध्ये,अनवधारणम्+ च चेति => च+इति चावधारणाभाववाचकत्वादनवधारणशब्दस्य => च+अवधारणाभाववाचकत्वात्+अनवधारणशब्दस्य सामानाधिकरण्यमिति => सामानाधिकरण्यम्+इति तस्यावान्तरभेदानाह => तस्य+अवान्तरभेदान्+आह स च => सः+ च समानधर्मानेकधर्मविप्रतिपत्त्युलब्ध्यनुपलब्धिकारणभेदात् => समानधर्मान्+एकधर्मविप्रतिपत्त्युलब्ध्यनुपलब्धिकारणभेदात् समानधर्मानेकधर्मविप्रतिपत्त्युलब्ध्यनुपलब्धयश्च => समानधर्मान्+एकधर्मविप्रतिपत्त्युलब्ध्यनुपलब्धयः+च अत्रासाधारणकारणभूतानां => अत्र+असाधारणकारणभूतानां भेदो(3)ऽभिहितः => भेदः+अभिहितः अनेककारणजन्यस्यापि => अनेककारणजन्यस्य+अपि घटस्यैकत्वदर्शनात् => घटस्य+एकत्वदर्शनात् समानधर्मादसाधारणकारणाद्विशेषाग्रहादितरकारणसहिताज्जायमानः => समानधर्मात्+असाधारणकारणात्+विशेषाग्रहात्+इतरकारणसहितात्+जायमानः संशयोsनेकधर्मादिकारणजनितसंशयेभ्यो भिद्यत => संशयः+अनेकधर्मादिकारणजनितसंशयेभ्यः+ भिद्यत एवमुत्तरत्रापि => एवम्+उत्तरत्र+अपि स्वरूपमाह => स्वरूपम्+आह किमयं => किम्+अयं पुरुषो वेति => पुरुषः+ वा+इति वेति => वा+इति साधारणो धर्म => साधारणः+ धर्मः+ धर्म ऊर्ध्वत्वम् => धर्मः+ ऊर्ध्वत्वम् तच्चोर्ध्वत्वमूर्ध्वव्यवहारकारणं सामान्यमवयवरचनाविशेषो => तत्+च+ऊर्ध्वत्वमूर्ध्वव्यवहारकारणम्+ सामान्यमवयवरचनाविशेषः+ सामान्यमवयवरचनाविशेषो वा => सामान्यमवयवरचनाविशेषः+ वा संशय उत्पद्यत => संशयः+ उत्पद्यते+ उत्पद्यत इत्यर्थः => उत्पद्यते+ इत्यर्थः एवमुत्तरवाक्येष्वपीति => एवम्+उत्तरवाक्येषु+अपि+इति शब्दो व्याख्येयः => शब्दः+ व्याख्येयः द्वितीयसंशयमाह => द्वितीयसंशयम्+आह अनेकधर्मादाकाशविशेषगुणत्वात्किमयं => अनेकधर्मात्+आकाशविशेषगुणत्वात्किम्+अयं शब्दो नित्यः => शब्दः+ नित्यः स्यादनित्यो वेति => स्यात्+अनित्यः+ वा+इति वेति => वा+इति समानासमानजातीयमनेकमिहाभीष्टम् => समानासमानजातीयम्+अनेकम्+इह+अभीष्टम् व्यावर्तको धर्मोऽनेकधर्म => व्यावर्तकः+ धर्मः+अनेकधर्मः+ धर्मोऽनेकधर्म इति => धर्मः+अनेकधर्मः+ इति असाधारणधर्म इति => असाधारणधर्मः+ इति समानधर्मस्योर्ध्वत्वस्य => समानधर्मस्य+ऊर्ध्वत्वस्य पूर्वमुपलम्भात् => पूर्वम्+उपलम्भात् एवोपलभ्यमानस्तत्स्मृतिद्वारेण => एव+उपलभ्यमानः+तत्स्मृतिद्वारेण संशयहेतुरिति => संशयहेतुः+इति असाधारणस्तु => असाधारणः+तु धर्मो विरुद्धोभयविशेषैः => धर्मः+ विरुद्धोभयविशेषैः तत्स्मृतिहेतुस्तदहेतुश्च => तत्स्मृतिहेतुः+दहेतुः+च संशयोपाय इति => संशयोपायः+ इति व्यतिरेकमुखेनेति => व्यतिरेकमुखेन+इति नित्येभ्यो व्यावृत्तधर्मयोगी => नित्येभ्यः+ व्यावृत्तधर्मयोगी खल्वनित्यो दृष्टः, => खलु+अनित्यः+ दृष्टः, अनित्येभ्यश्च => अनित्येभ्यः+च शब्दस्तु => शब्दः+तु नित्यानित्यव्यावृत्तेनाकाशविशेषगुणत्वधर्मेण => नित्यानित्यव्यावृत्तेन+आकाशविशेषगुणत्वधर्मेण तस्मादनित्यव्यावृत्तधर्मत्वान्नित्यः => तस्मात्+अनित्यव्यावृत्तधर्मत्वात्+नित्यः स्यादुत => स्यात्+उत नित्यव्यावृत्तधर्मत्वादनित्यः => नित्यव्यावृत्तधर्मत्वात्+अनित्यः स्यादिति => स्यात्+इति नन्वेवमपि => ननु+एवम्+अपि किमनेकधर्मत्वग्रहणेनाप्रसिद्धाप्रकृतार्थेनेति => किम्+अनेकधर्मत्वग्रहणेन+अप्रसिद्धाप्रकृतार्थेन+इति अनेकश्चासौ => अनेकः+च+असौ धर्मोऽनेकधर्मः, => धर्मः+अनेकधर्मः, सोऽपि => सः+अपि संशयहेतुरिति => संशयहेतुः+इति ज्ञापनार्थत्वाददोषः => ज्ञापनार्थत्वात्+अदोषः विरुद्धार्थद्वयाविनाभूतधर्मद्वयस्यैकत्रोपलम्भाद्विशेषाग्रहणादिसहकारिणि => विरुद्धार्थद्वयाविनाभूतधर्मद्वयस्यकत्र+उपलम्भात्+विशेषाग्रहणादिसहकारिणि स्पर्शशून्यत्वादमूर्तमिति => स्पर्शशून्यत्वात्+अमूर्तम्+इति विप्रतिपत्तिवदेव => विप्रतिपत्तिवत्+एव ह्यनेकधर्म इति => हि+अनेकधर्मः+ इति नानयोरत्यन्तभेदोऽस्तीति => न+अनयोः+अत्यन्तभेदः+अस्ति+इति विप्रतिपत्तिजनितं संशयं => विप्रतिपत्तिजनितम्+ संशयम्+ संशयं दर्शयितुकामो => संशयम्+ दर्शयितुकामः+ दर्शयितुकामो विप्रतिपत्तिस्वरूपं => दर्शयितुकामः+ विप्रतिपत्तिस्वरूपं तावदाह => तावत्+आह विप्रतिपत्तेरेक => विप्रतिपत्तेः+एक भौतिकानीन्द्रियाण्याहुः, => भौतिकानीन्द्रियाॉणि+आहुः, त्वभौतिकानीति|| => तु+अभौतिकानि+इति|| सकाशात्किमिन्द्रियाणि => सकाशात्+किम्+इन्द्रियाणि भौतिकान्याहोस्विदभौतिकानीति => भौतिकानि+आहोस्वित्+अभौतिकानि+इति संशयोsयं => संशयः+अयं विशेषमजानानस्य => विशेषम्+अजानान्+अस्य सदुदकमुपलभ्यत => सत्+उदकम्+उपलभ्यत उतासदिति => उतासत्+इति किमविद्यमानः => किम्+अविद्यमानः पिशाचो नोपलभ्यते => पिशाचः+ न+उपलभ्यते नोपलभ्यते => न+उपलभ्यते विद्यमान इति|| => विद्यमानः+ इति|| उपलब्ध्यभावोऽनुपलब्धिः => उपलब्ध्यभावः+अनुपलब्धिः चात्र => च+अत्र केवलमुपलब्धिरनुपलब्धिर्वा => केवलम्+उपलब्धिः+अनुपलब्धि संशयकारणं => संशयकारणंः+वा येनातिप्रसङ्गः => येन+अतिप्रसङ्गः विशेषाग्रहणादिसहकारिसहिताऽतो नातिप्रसंगः => विशेषाग्रहणादिसहकारिसहिता+अतः+ न+अतिप्रसंगः नातिप्रसंगः => न+अतिप्रसंगः यद्यप्यनयोः => यद्यपि+अनयोः समानधर्मान्नैव => समानधर्मान्+एव भेदस्तथापि => भेदः+तथापि प्रयोजनवशात्सूत्रकारेण => प्रयोजनवशात्+सूत्रकारेण पृथगभिहित => पृथक्+अभिहित पृथगुक्त => पृथक्+उक्त एवायमिति => एव+अयम्+इति स्थायितोपलंभादविनाशित्वमदृष्टेश्वरादेश्चानुपलब्धेरसत्त्वं => स्थायितोपलंभादविनाशित्वमदृष्टेश्वरादेश्चानुपलब्धेः+असत्त्वं तदयुक्तम् => तत्+अयुक्तम् खलूपलब्धिमात्रस्यानुपलब्धिमात्रस्य => खलु+उपलब्धिमात्रस्य+अनुपलब्धिमात्रस्य प्रतिपादिष्विव => प्रतिपादिषु+इव अनुपलब्धिस्तु => अनुपलब्धिः+तु भूतलान्तर्गतजालादाविवान्यथाप्युपपद्यमानत्वान्न => भूतलान्तर्गतजालादाविव+अन्यथा+उपपद्यमानत्वात्+न निर्णयकारणमिति => निर्णयकारणम्+इति सम्यग्ग्रहणेन => सम्यक्+ग्रहणेन चेत्संशयविपर्यययोरपोहस्तदूहानध्यवसाययोः => चेत्संशयविपर्यययोः+अपोहः+तत्+ऊहान्+अध्यवसाययोः पदेनापोह => पदेन+अपोह इत्याशंक्याह => इति+आशंक्याह अनवधारणत्वाविशेषादूहानध्ययवसाययोर्न => अनवधारणत्वाविशेषात्+ऊहान्+अध्ययवसाययोः+न संशयादर्थान्तरभावः|| => संशयात्+अर्थान्तरभावः|| अनिश्चयात्मकत्वमेवानयोराह => अनिश्चयात्मकत्वम्+एव+आनयोः+आह वाह्यालीप्रदेशेऽनेन => वाह्यालीप्रदेशे+अनेन भवितव्यमित्यूहः => भवितव्यम्+इति+ऊहः किंसज्ञकोऽयं => किंसज्ञकः+अयं वृक्ष इति => वृक्षः+ इति ह्यनध्यवसायः|| => हि+अनध्यवसायः|| (5)प्रायेणानेन => (5)प्रायेण+अनेन भवितव्यमनिश्चयरूप => भवितव्यम्+अनिश्चयरूप एवेति => एव+इति अनध्यवसायो हि => अनध्यवसायः+ हि संज्ञास्यासौ => संज्ञास्य+असौ एवोपपद्यत => एव+उपपद्यत तस्मादनयोः => तस्मात्+अनयोः संशयात्मकत्वात्सम्यग्ग्रहणेनैव => संशयात्मकत्वात्सम्यक्+ग्रहणेन+एव व्यवच्छेद इत्यर्थः => व्यवच्छेदः+ इत्यर्थः ममात्र => मम+अत्र संशयोऽस्तीत्यशेषपुरुषहृदयसाक्षितया => संशयः+अस्ति+इति+अशेषपुरुषहृदयसाक्षितया परेषामज्ञत्वमेव => परेषाम्+अज्ञत्वम्+एव संशयमभिधाय => संशयम्+अभिधाय लक्षणमाह- => लक्षणम्+आह- मिथ्याध्यवासायो विपर्ययः|| => मिथ्याध्यवासायः+ विपर्ययः|| समीचीनोऽप्यस्तीति => समीचीनः+अपि+अस्ति+इति चातस्मिंस्तदिति => च+अतस्मिन्+तत्+इति तत्संशयेऽप्यस्तीति => तत्संशये+अपि+अस्ति+इति तन्निरासायाध्यवसायग्रहणम् => तत्+निरासायाध्यवसायग्रहणम् उदाहरणमाह => उदाहरणम्+आह चन्द्राविति => चन्द्रौ+इति चेति => च+इति सकलविपर्ययप्रभेदावबोधार्थमुदाहरणद्वयमुक्तम् => सकलविपर्ययप्रभेदावबोधार्थम्+उदाहरणद्वयम्+उक्तम् तिस्मरणेभ्यो विलक्षणं => तिस्मरणेभ्यः+ विलक्षणं तदयुक्तम् => तत्+अयुक्तम् सुप्तस्याविद्यमाना => सुप्तस्य+अविद्यमाना वाश्वगजादयो विद्यमानत्वेन => वा+अश्वगजादयः+ विद्यमानत्वेन गृह्यन्त इति => गृह्यन्ते+ इति विपर्यय एव => विपर्ययः+ एव यस्तु => यः+तु गजो वा => गजः+ वा महिषो वेति => महिषः+ वा+इति वेति => वा+इति बन्धुदर्शनजनितसुखानुभवस्तु => बन्धुदर्शनजनितसुखानुभवः+तु सुप्तस्यैवातीतस्वप्नानुसन्धानं => सुप्तस्य+एव+अतीतस्वप्नानुसन्धानं अतो न => अतः+ न अधिगतशुक्तिशकलमेव => अधिगतशुक्तिशकलम्+एव रजतमित्येतावन्तं => रजतम्+इति+एतावन्तं गृहीतमिति => गृहीतम्+इति रजतमिति => रजतम्+इति प्रत्ययो विपर्ययः => प्रत्ययः+ विपर्ययः प्रमाणमनुमानम् => प्रमाणम्+अनुमानम् सम्यग्रजतवत् => सम्यक्+रजतवत् प्रमाणलक्षणान्तर्गतानुभवग्रहणव्यावर्त्यमाह => प्रमाणलक्षणान्तर्गतानुभवग्रहणव्यावर्त्यम्+आह स्मरणग्रहणव्यवच्छेदार्थमनुभवग्रहणम् => स्मरणग्रहणव्यवच्छेदार्थम्+अनुभवग्रहणम् प्रमाणमित्युक्ते, => प्रमाणम्+इत्युक्ते, स्वर्गादेरज्ञातरूपस्यापि => स्वर्गादेः+अज्ञातरूपस्य+अपि यागाद्यपि => यागात्+अपि सम्यग्ज्ञानसाधनं => सम्यक्+ज्ञानसाधनं प्रमाणमिति => प्रमाणम्+इति सिद्धेऽक्षराधिकस्यानुभवशब्दस्योपादानं => सिद्धे+अक्षराधिकस्य+अनुभवशब्दस्य+उपादानं स्मरणस्यापि => स्मरणस्य+अपि व्यवच्छेदार्थमित्यर्थः => व्यवच्छेदार्थम्+इत्यर्थः ज्ञानमनुभवः => ज्ञानम्+अनुभवः साधनग्रहणापोह्यमाह => साधनग्रहणापोह्यम्+आह सम्यगनुभवः => सम्यक्+अनुभवः प्रमाणमित्युक्ते, => प्रमाणम्+इत्युक्ते, फलभूतस्यानुभवस्य => फलभूतस्य+अनुभवस्य सम्यगनुभवहेतुरिति => सम्यक्+अनुभवहेतुः+इति साधनमिति => साधनम्+इति तत्साधनमिति => तत्साधनम्+इति करणव्युत्पत्तेरिह => करणव्युत्पत्तेः+इह प्रमातृप्रमेययोर्यल्लक्षणं => प्रमातृप्रमेययोः+यत्+लक्षणं तत्तयोर्लक्षणभूतायाः => तत्तयोः+लक्षणभूतायाः लक्षणाभिधानद्वारेणाह => लक्षणाभिधानद्वारेण+आह सम्यगनुभवः => सम्यक्+अनुभवः प्रमेयमिति|| => प्रमेयम्+इति|| प्रमाया विषय => प्रमायाः+ विषय प्रतिभासमानोऽर्थ इति => प्रतिभासमानः+अर्थः+ इति तद्भेदमाह => तद्भेदम्+आह तिस्रो विधाः => तिस्रः+ विधाः प्रकारा यस्य => प्रकाराः+ यस्य प्रकारत्रयमाह => प्रकारत्रयम्+आह प्रत्यक्षमनुमानमागम इति|| => प्रत्यक्षमनुमानमागमः+ इति|| सप्तविधत्वादिकमपि => सप्तविधत्वादिकम्+अपि संभवत्येव => संभवति+एव त्रिविधमनुमानम् => त्रिविधम्+अनुमानम् आगम इति => आगमः+ इति सामान्यलक्षणमाह => सामान्यलक्षणम्+आह सम्यगपरोक्षानुभवसाधनं प्रत्यक्षम्|| => सम्यगपरोक्षानुभवसाधनम्+ प्रत्यक्षम्|| अत्रापि => अत्र+अपि सम्यगनुभवसाधनशब्दानां व्यवच्छेद्यं => सम्यक्+अनुभवसाधनशब्दानाम्+ व्यवच्छेद्यम्+ व्यवच्छेद्यं पूर्ववत् => व्यवच्छेद्यम्+ पूर्ववत् पुनरनुमानादेर्व्यवच्छेदः => पुनः+अनुमानादेः+व्यवच्छेदः अपरोक्षत्वं हि => अपरोक्षत्वम्+ हि अनुमानादिकं तु => अनुमानादिकम्+ तु परोक्षत्वजातिमतोऽनुभवस्य => परोक्षत्वजातिमतः+अनुभवस्य साधनमतोऽस्य => साधनमतः+अस्य भेदमाह => भेदम्+आह योगिप्रत्यक्षमयोगिप्रत्यक्षं चेति|| => योगिप्रत्यक्षम्+अयोगिप्रत्यक्षम्+ च+इति|| चेति|| => च+इति|| चकारो निर्विकल्पकसविकल्पकभेदेनापि => चकारः+ निर्विकल्पकसविकल्पकभेदेन+अपि निर्विकल्पकसविकल्पकभेदेनापि => निर्विकल्पकसविकल्पकभेदेन+अपि द्वैविध्यं वक्ष्यमाणं => द्वैविध्यम्+ वक्ष्यमाणम्+ वक्ष्यमाणं समुच्चिनोति => वक्ष्यमाणम्+ समुच्चिनोति प्रथममुद्दिष्टस्यापि => प्रथमम्+उद्दिष्टस्य+अपि योगिप्रत्यक्षस्यास्मदादिप्रत्यक्षदृष्टान्तबलेन => योगिप्रत्यक्षस्य+अस्मदादिप्रत्यक्षदृष्टान्तबलेन तदेव => तत्+एव तत्रायोगिप्रत्यक्षं प्रकाशदेशकालधर्माद्यनुग्रहादिंद्रियार्थसंम्बन्धविशेषण1 => तत्रायोगिप्रत्यक्षम्+ प्रकाशदेशकालधर्माद्यनुग्रहादिंद्रियार्थसंम्बन्धविशेषण आलोको मनसः => आलोकः+ मनसः समाधिश्च => समाधिः+च समीपपुरोवर्त्यादिः => समीपपुरोवर्ति+आदिः कालो वर्तमानादिः => कालः+ वर्तमानादिः धर्म इष्टज्ञाने => धर्मः+ इष्टज्ञाने आदिशब्दादनिष्टोपलब्धावधर्मः => आदिशब्दात्+अनिष्टोपलब्धौ+अधर्मः तेषामनुग्रहः => तेषाम्+अनुग्रहः साहाय्यं तस्मात् => साहाय्यम्+ तस्मात् पृथिव्यादयो रूपादयश्च => पृथिव्यादयः+ रूपादयः+च रूपादयश्च => रूपादयः+च तेषां मिथः => तेषाम्+ मिथः ग्राहकं ग्रहणकरणभूतं => ग्राहकम्+ ग्रहणकरणभूतम्+ ग्रहणकरणभूतं यत्तदयोगिप्रत्यक्षम् => ग्रहणकरणभूतम्+ यत्तदयोगिप्रत्यक्षम् करणस्यापि => करणस्य+अपि कर्तृतोपचारो ण्वुल् => कर्तृतोपचारः+ ण्वुल् चेदृशं योगिप्रत्यक्षमिति => च+ईदृशम्+ योगिप्रत्यक्षम्+इति योगिप्रत्यक्षमिति => योगिप्रत्यक्षम्+इति ततोऽस्य => ततः+अस्य स्थूलस्यैव => स्थूलस्य+एव ग्राहकमिति => ग्राहकम्+इति व्याख्येयमस्थूलस्यापि => व्याख्येयम्+अस्थूलस्य+अपि रूपादेर्ग्रहणात् => रूपादेः+ग्रहणात् प्रमाणं, => प्रमाणम्+, प्राप्तमेव => प्राप्तम्+एव बाह्येन्द्रियत्वात् => बाह्य+इन्द्रियत्वात् त्वगिन्द्रियवत्, => त्वक्+इन्द्रियवत्, व्यवहिताप्रकाशकत्वाद्वा => व्यवहिताप्रकाशकत्वात्+वा प्रायेणातीन्द्रियत्वात्तत्फलमेव => प्रायेण+अतीन्द्रियत्वात्तत्फलम्+एव सम्बन्धविशेषोपदर्शनद्वारेणोदाहरति => सम्बन्धविशेषोपदर्शनद्वारेण+उदाहरति घटादिद्रव्यज्ञानमुत्पद्यत => घटादिद्रव्यज्ञानम्+उत्पद्यत प्रत्यक्षज्ञानं दर्शयति => प्रत्यक्षज्ञानम्+ दर्शयति संयुक्तसमवायात्ताभ्यां घटत्वसंख्यापरिमाणादि => संयुक्तसमवायात्+ताभ्याम्+ घटत्वसंख्यापरिमाणादि ताभ्यां चक्षुस्पर्शनाभ्यां => ताभ्याम्+ चक्षुस्पर्शनाभ्याम्+ चक्षुस्पर्शनाभ्यां संयुक्ते => चक्षुस्पर्शनाभ्याम्+ संयुक्ते संयुक्तसमवायस्तस्मात् => संयुक्तसमवायः+तस्मात् प्रत्येकमभिसंबंधात् => प्रत्येकम्+अभिसंबंधात् हस्तवलनं प्रत्यक्षम्, => हस्तवलनम्+ प्रत्यक्षम्, कर्मत्वं वा => कर्मत्वम्+ वा चाश्रयसिद्धं साधनम् => च+आश्रयसिद्धम्+ साधनम् परैरनभ्युपगमेऽप्युपाधिरूपस्याभ्युपगमात् => परैः+अनभ्युपगमे+अपि+उपाधिरूपस्य+अभ्युपगमात् नाश्रयाद्धीनमुदाहरणम् => न+आश्रयाद्धीनम्+उदाहरणम् एतस्मादेव => एतस्मात्+एव संबंधादेकैकेन्द्रियग्राह्येषु => संबंधात्+एकैक+इन्द्रियग्राह्येषु ज्ञानान्याह => ज्ञानानि+आह चक्षुषैव => चक्षुषा+एव स्पर्शनेनैव => स्पर्शनेन+एव घ्राणेनैव => घ्राणेन+एव रसनेनैव => रसनेन+एव मनसैव => मनसा+एव सुखादिज्ञानमिति|| => सुखादिज्ञानम्+इति|| संयुक्तसमवायादित्यनुवर्तते => संयुक्तसमवायात्+इति+अनुवर्तते चक्षुषैवेत्यादावेवकारो बाह्येन्द्रियान्तरनिषेधार्थः => चक्षुषा+एव+इत्यादौ+अकारः+ बाह्येन्द्रियान्तरनिषेधार्थः रूपादिज्ञानेषुमनसोऽपि => रूपादिज्ञानेषुमनसः+अपि हेतुत्वान्मनसैवेत्यत्रैवकारो => हेतुत्वात्+मनसा+एव+इत्यत्र+एवकारः पुनरदृष्टादेः => पुनः+अदृष्टादेः संबंधान्तराज्ज्ञानोत्पत्तिमाह => संबंधान्तराज्ज्ञानोत्पत्तिम्+आह संख्यादिष्वाश्रितानां सामान्यानां => संख्यादिषु+आश्रितानाम्+ सामान्यानाम्+ सामान्यानां स्वाश्रयग्राहकैरिंन्द्रियैः => सामान्यानाम्+ स्वाश्रयग्राहकैः+इन्द्रियैः स्वाश्रयग्राहकैरिंन्द्रियैः => स्वाश्रयग्राहकैः+इन्द्रियैः संख्यादिष्वित्यादिग्रहणेन => संख्यादिषु+इत्यादिग्रहणेन सामान्यानामिति => सामान्यानाम्+इति स्वाश्रयग्राहकैरिन्द्रियैरिति => स्वाश्रयग्राहकैः+इन्द्रियैः+इति संख्यात्वादिकर्मत्वान्तानां द्वाभ्यां => संख्यात्वादिकर्मत्वान्तानाम्+ द्वाभ्याम्+ द्वाभ्यां चक्षुःस्पर्शनाभ्यां => द्वाभ्याम्+ चक्षुःस्पर्शनाभ्याम्+ चक्षुःस्पर्शनाभ्यां (9पृष्ठम्) => चक्षुःस्पर्शनाभ्याम्+ (9पृष्ठम्) रूपादीनां त्वेकैकेन्द्रियेण => रूपादीनाम्+ तु+एकैकेन्द्रियेण त्वेकैकेन्द्रियेण => तु+एकैकेन्द्रियेण षडिन्र्दियग्राह्येष्वविशेषेण => षडिन्र्दियग्राह्येषु+अविशेषेण सर्वेन्द्रियैर्ग्रहणम् => सर्वेन्द्रियैः+ग्रहणम् संख्यादयस्तेषु => संख्यादयः+तेषु सामान्यानां तस्मात् => सामान्यानाम्+ तस्मात् ज्ञानोत्पत्तिं दर्शयति => ज्ञानोत्पत्तिम्+ दर्शयति श्रोत्रसमवायाच्छब्दग्रहणं, तदाश्रितसामान्यज्ञानं => श्रोत्रसमवायाच्छब्दग्रहणम्+ तदाश्रितसामान्यज्ञानम्+ तदाश्रितसामान्यज्ञानं समवेतसमवायात् => तदाश्रितसामान्यज्ञानम्+ समवेतसमवायात् readsश्रवणेनैव => readsश्रवणेन+एव सामान्यवतामानाधारत्वाद्वा, => सामान्यवतामानाधारत्वात्+वा, रूपादिवदिति => रूपादिवत्+इति गुणत्वाच्चाश्रयवत्त्वे => गुणत्वात्+आश्रयवत्त्वे य आश्रयः => यः+ आश्रयः स पारिशेष्यादाकाशः => सः+ पारिशेष्यात्+आकाशः पारिशेष्यादाकाशः => पारिशेष्यात्+आकाशः गुणो न => गुणः+ न घ्राणरसनचक्षुस्त्वगिन्द्रियैरग्राह्यत्वे => घ्राणरसनचक्षुः+त्वक्+इन्द्रियैः+ग्राह्यत्वे अस्मदादिप्रत्यक्षत्वात्सुखादिवदिति => अस्मदादिप्रत्यक्षत्वात्सुखादिवत्+इति शब्द आत्ममनसोर्गुणो => शब्दः+ आत्ममनसोः+गुणः+ आत्ममनसोर्गुणो न => आत्ममनसोः+गुणः+ न अस्मदादिबाह्येन्द्रियप्रत्यक्षत्वाद्रूपादिवत् => अस्मदादिबाह्येन्द्रियप्रत्यक्षत्वात्+रूपादिवत् भूतात्ममनोऽतिरिक्तदिक्कालसद्भावेऽपि => भूतात्ममनः+अतिरिक्तदिक्कालसद्भावे+अपि शब्दोदिक्कालगुणो न => शब्दोदिक्कालगुणः+ न श्रोत्रं वा => श्रोत्रम्+ वा स्वग्राह्यविशेषगुणेनात्यन्तसजातीयगुणवद्, => स्वग्राह्यविशेषगुणेन+अत्यन्तसजातीयगुणवद्, श्रोत्रस्याकाशात्मकत्वात् => श्रोत्रस्य+आकाशात्मकत्वात् एवाकाशान्तरे => एव+आकाशान्तरे ग्रहणमिति => ग्रहणम्+इति ततो भेदे => ततः+ भेदे एवं तीव्रादिभेदभिन्नास्तु => एवम्+ तीव्रादिभेदभिन्नाः+तु तीव्रादिभेदभिन्नास्तु => तीव्रादिभेदभिन्नाः+तु शब्दास्तीव्रादिभेदभिन्नाभिघाताद्यन्वयव्यतिरेकानुविधायित्वान्नाश्रयभेदसाधकाः => शब्दाः+तीव्रादिभेदभिन्नाभिघातादि+अन्वयव्यतिरेकानुविधायित्वात्+न+आश्रयभेदसाधकाः श्रूयमाणशब्देनैकाश्रयाः, => श्रूयमाणशब्देन+एकाश्रयाः, शब्दत्वाच्छ्रूयमाणशब्दासमवायिकारणशब्दवत् => शब्दत्वात्+श्रूयमाणशब्दासमवायिकारणशब्दवत् स्वकार्येणैकाश्रयः, => स्वकार्येण+एकाश्रयः, अस्पर्शद्रव्यगुणविशेषस्यासमवायिकारणत्वादात्मान्तःकरणसंयोगवदित्यर्थः => अस्पर्शद्रव्यगुणविशेषस्य+असमवायिकारणत्वादात्मान्तःकरणसंयोगवत्+इत्यर्थः तदाश्रितेति => तदाश्रिता+इति तं शब्दमाश्रितानि(10पृष्ठम्)तदाश्रितानि => तम्+ शब्दम्+आश्रितानि(10पृष्ठम्)तदाश्रितानि शब्दमाश्रितानि(10पृष्ठम्)तदाश्रितानि => शब्दम्+आश्रितानि(10पृष्ठम्)तदाश्रितानि तेषां ज्ञानम् => तेषाम्+ ज्ञानम् षष्ठसम्बन्धाज्ज्ञानोत्पत्तिमाह => षष्ठसम्बन्धात्+ज्ञानोत्पत्तिम्+आह दृश्यभावसमवाययोर्ग्रहणम्|| => दृश्यभावसमवाययोः+ग्रहणम्|| एतत्पञ्चविधाश्च => एतत्पञ्चविधाः+च संबन्धश्चैतत्पञ्चविधसम्बन्धाः, => संबन्धः+च+एतत्पञ्चविधसम्बन्धाः, समवेतसमवाय इति => समवेतसमवायः+ इति विशेषणविशेष्यभावो नाम => विशेषणविशेष्यभावः+ नाम तस्मादत्र => तस्मात्+अत्र सन्निधिविशेष एवेतरसम्बन्धवैलक्षण्यज्ञापनार्थं => सन्निधिविशेषः+ एव+इतरसम्बन्धवैलक्षण्यज्ञापनार्थम्+ एवेतरसम्बन्धवैलक्षण्यज्ञापनार्थं विशेषणविशेष्यभावशब्देनोक्तः => एव+इतरसम्बन्धवैलक्षण्यज्ञापनार्थम्+ विशेषणविशेष्यभावशब्देन+उक्तः विशेषणविशेष्यभावशब्देनोक्तः => विशेषणविशेष्यभावशब्देन+उक्तः पुनर्विशेषणविशेष्यभावो नाम => पुनर्विशेषणविशेष्यभावः+ नाम किं प्रमाणमिति => किम्+ प्रमाणम्+इति प्रमाणमिति => प्रमाणम्+इति घटशून्यं भूतलमित्यादिज्ञानं, => घटशून्यम्+ भूतलम्+इत्यादिज्ञानम्+ भूतलमित्यादिज्ञानं, विशेषणविशेष्यभावसम्बन्धनिबन्धनं, => भूतलम्+इत्यादिज्ञानम्+ विशेषणविशेष्यभावसम्बन्धनिबन्धनम्+ विशेषणविशेष्यभावसम्बन्धनिबन्धनं, विशिष्टप्रत्यक्षप्रत्ययत्वाद्दण्डीत्यादिप्रत्ययवत् => विशेषणविशेष्यभावसम्बन्धनिबन्धनम्+ विशिष्टप्रत्यक्षप्रत्ययत्वाद्दण्डीत्यादिप्रत्ययवत् ग्रहणस्वरूपमाह => ग्रहणस्वरूपम्+आह घटशून्यं भूतलम् => घटशून्यम्+ भूतलम् घटो नास्तीति|| => घटः+ नास्ति+इति|| नास्तीति|| => नास्ति+इति|| पटसमवाय इति.) => पटसमवायः+ इति.) इदमिन्द्रियसंयुक्ते => इदम्+इन्द्रियसंयुक्ते चाभावस्य => च+अभावस्य ग्रहणं दर्शितम् => ग्रहणम्+ दर्शितम् एवं 3 => एवम्+ 3 सर्वत्रोदाहरणीयम्|| => सर्वत्र+उदाहरणीयम्|| इत्येवं सर्वांश => इत्येवम्+ सर्वांश विशेषणविशेष्यभावसम्बन्धेनाभावस्य => विशेषणविशेष्यभावसम्बन्धेन+अभावस्य ज्ञानमुदाहरणीयमित्यर्थः => ज्ञानम्+उदाहरणीयम्+इत्यर्थः तथाह्यशुक्लं कृष्णरूपं, => तथाहि+अशुक्लम्+ कृष्णरूपम्+ कृष्णरूपं, कृष्णरूपे => कृष्णरूपम्+ कृष्णरूपे शुक्लत्वं नास्तीति => शुक्लत्वम्+ नास्ति+इति नास्तीति => नास्ति+इति अभिन्नं शुक्लत्वसामान्यं, => अभिन्नम्+ शुक्लत्वसामान्यम्+ शुक्लत्वसामान्यं, शुक्लत्वसामान्ये => शुक्लत्वसामान्यम्+ शुक्लत्वसामान्ये भेदो नास्तीति => भेदः+ नास्ति+इति नास्तीति => नास्ति+इति ज्ञानमिति => ज्ञानम्+इति ककारत्वं नास्तीति => ककारत्वम्+ नास्ति+इति नास्तीति => नास्ति+इति नास्तीति => नास्ति+इति ज्ञानमिति => ज्ञानम्+इति द्रष्टुं योग्यस्य => द्रष्टुम्+ योग्यस्य घटादेरभावः => घटादेः+अभावः पिशाचाद्यभावस्येत्यर्थः => पिशाचादि+अभावस्य+इत्यर्थः नन्वेवं सत्यभाववत्समवायेऽपि => ननु+एवम्+ सत्यभाववत्समवाये+अपि सत्यभाववत्समवायेऽपि => सत्यभाववत्समवाये+अपि ततस्तस्यापि => ततः+तस्य+अपि सम्बन्धान्तरमित्यनवस्थाप्रसङ्ग => सम्बन्धान्तरम्+इत्यनवस्थाप्रसङ्ग क्वचिदेव => क्वचित्+एव ग्रहणं, यथेह => ग्रहणम्+ यथा+इह यथेह => यथा+इह घट इति|| => घटः+ इति|| क्वचिदेव => क्वचित्+एव विषयत्वं न => विषयत्वम्+ न पुनरभाववल्लौकिकबुद्धावपीत्यर्थः => पुनः+अभाववल्लौकिकबुद्धौ+अपि+इत्यर्थः प्राक्तनहेतो रूपसमवायी => प्राक्तनहेतोः+ रूपसमवायी घट इति => घटः+ इति हेतुत्वेनोपादानात् => हेतुत्वेन+उपादानात् चायं प्रत्यक्षरूपः => च+अयम्+ प्रत्यक्षरूपः प्रत्यय इति => प्रत्ययः+ इति प्रत्यक्षत्वमिति => प्रत्यक्षत्वम्+इति पट इत्यादिप्रत्यक्षप्रत्ययो => पटः+ इत्यादिप्रत्यक्षप्रत्ययः+ इत्यादिप्रत्यक्षप्रत्ययो ज्ञायमानसम्बन्धपूर्वकः => इत्यादिप्रत्यक्षप्रत्ययः+ ज्ञायमानसम्बन्धपूर्वकः पुनरिमं ग्रन्थमन्यथा => पुनः+इमम्+ ग्रन्थम्+अन्यथा ग्रन्थमन्यथा => ग्रन्थम्+अन्यथा ग्रहणं न => ग्रहणम्+ न त्वाभाववत्पञ्चविधसम्बन्धेष्वपीति, => त्वाभाववत्पञ्चविधसम्बन्धेषु+अपि+इति, तदयुक्तम् => तत्+अयुक्तम् क्वचिदपि => क्वचित्+अपि प्रत्यक्षत्वानभ्युपगमात् => प्रत्यक्षत्वान्+अभ्युपगमात् समवायस्यापि => समवायस्य+अपि तच्चानिष्टम् => तत्+च+अनिष्टम् दृश्याऽभावसमवाययोर्ग्रहणमिति => दृश्याऽभावसमवाययोः+ग्रहणम्+इति ग्रन्थस्तर्हि => ग्रन्थः+तर्हि कथमिति => कथम्+इति चेदुपचाराद्भेदव्यवहारः => चेत्+उपचारात्+भेदव्यवहारः रूपरूपिणोर्विशेषणविशेष्यभूतयोर्विशिष्टप्रत्ययहेतुत्वात् => रूपरूपिणोः+विशेषणविशेष्यभूतयोः+विशिष्टप्रत्ययहेतुत्वात् तत्समवायेऽपि => तत्समवाये+अपि विशेषणविशेष्यभाव इत्युच्यते => विशेषणविशेष्यभावः+ इत्युच्यते स्वविषयालोचनहेतुश्च => स्वविषयालोचनहेतुः+च स एवेति => सः+ एव+इति एवेति => एव+इति भेद उपचरितः => भेदः+ उपचरितः किमुक्तं भवति => किमुक्तम्+ भवति विशेषणविशेष्यभावसम्बन्धत्वात्समवायोऽपि => विशेषणविशेष्यभावसम्बन्धत्वात्समवायः+अपि चेयं => च+इयं यन्निर्विकल्पत्वेन => यत्+निर्विकल्पत्वेन तत्सविकल्पत्वेनापि => तत्सविकल्पत्वेन+अपि ग्राह्यमिति => ग्राह्यम्+इति व्याप्तिरस्ति, => व्याप्तिः+अस्ति, गच्छतो गृह्यमाणतृणादिभिर्व्यभिचारात् => गच्छतः+ गृह्यमाणतृणादिभिः+व्यभिचारात् गृह्यमाणतृणादिभिर्व्यभिचारात् => गृह्यमाणतृणादिभिः+व्यभिचारात् योगिप्रत्यक्षं लक्षयति => योगिप्रत्यक्षम्+ लक्षयति (12पृष्ठम्)योगिप्रत्यक्षं तु => (12पृष्ठम्)योगिप्रत्यक्षम्+ तु नागभुवनादयश्च => नागभुवनादयः+च स्वभावविप्रकृष्टा परमाण्वादयः, => स्वभावविप्रकृष्टाः+ परमाण्वादयः, तेषां ग्राहकं => तेषाम्+ ग्राहकम्+ ग्राहकं तद्विषयसाक्षात्कारि => ग्राहकम्+ तद्विषयसाक्षात्कारि सम्यगनुभवकारणं => सम्यक्+अनुभवकारणं यत्तद्योगिप्रत्यक्षम् => यत्+तद्योगिप्रत्यक्षम् युक्तावस्थायां वियुक्तावस्थायां => युक्तावस्थायाम्+ वियुक्तावस्थायाम्+ वियुक्तावस्थायां चेति => वियुक्तावस्थायाम्+ च+इति चेति => च+इति युक्तावस्थायामयुक्तावस्थायां चेति => युक्तावस्थायाम्+अयुक्तावस्थायाम्+ च+इति चेति => च+इति वाक्यमध्याहरणीयम् => वाक्यम्+अध्याहरणीयम् अवस्थाद्वयेऽपि => अवस्थाद्वये+अपि योगिप्रत्यक्षफलोत्पत्तिप्रकारमाह => योगिप्रत्यक्षफलोत्पत्तिप्रकारम्+आह युक्तावस्थायामात्मान्तःकरणसंयोगादेव => युक्तावस्थायामात्मान्तःकरणसंयोगात्+एव धर्मादिसहितादशेषार्थग्रहणम्|| => धर्मादिसहितात्+अशेषार्थग्रहणम्|| युक्तावस्थायां तु => युक्तावस्थायाम्+ तु आत्मान्तःकरणसम्बन्धादेवेत्येवकारेण => आत्मान्तःकरणसम्बन्धात्+एव+इत्येवकारेण संयोगं मनसः, => संयोगम्+ मनसः, अर्थसन्निकर्षं च => अर्थसन्निकर्षम्+ च कारणान्तरं धर्मादिसहितादित्यभिधानात् => कारणान्तरम्+ धर्मादिसहितादित्यभिधानात् धर्मश्चात्र => धर्मः+च+अत्र आदिशब्दादीश्वरेच्छादेर्ग्रहणम् => आदिशब्दादीश्वरेच्छादेः+ग्रहणम् अशेषार्थग्रहणमित्युपलक्षणं, कतिपयातीन्द्रियार्थग्रहणस्यापि => अशेषार्थग्रहणम्+इत्युपलक्षणम्+ कतिपय+अतीन्द्रियार्थग्रहणस्य+अपि कतिपयातीन्द्रियार्थग्रहणस्यापि => कतिपय+अतीन्द्रियार्थग्रहणस्य+अपि अयुक्तावस्थायां तु => अयुक्तावस्थायाम्+ तु युक्तावस्थायां तु => युक्तावस्थायाम्+ तु युक्तावस्थायां समाध्यवस्थायाम् => युक्तावस्थायाम्+ समाध्यवस्थायाम्+ समाध्यवस्थायाम् तु => समाध्यवस्थायाम्+ तु प्राक्तनज्ञानादस्य => प्राक्तनज्ञानात्+अस्य संयोगो विवक्षितः => संयोगः+ विवक्षितः घ्राणरसनचक्षुस्त्वगिन्द्रियैरर्थग्रहणे => घ्राणरसनचक्षुः+त्वगिन्द्रियैः+अर्थग्रहणे चतुर्णामात्मान्तःकरणबाह्येन्द्रियगन्धाद्याश्रयाणां संयोगः, => चतुर्णाम्+आत्मान्तःकरणबाह्येन्द्रियगन्धादि+आश्रयाणाम्+ संयोगः, शब्दग्रहणं तदात्ममनःश्रोत्राणां => शब्दग्रहणम्+ तदात्ममनःश्रोत्राणाम्+ तदात्ममनःश्रोत्राणां त्रयाणां => तदात्ममनःश्रोत्राणाम्+ त्रयाणाम्+ त्रयाणां संयोगः, => त्रयाणाम्+ संयोगः, (13पृष्ठम्)यदाऽवान्तरधर्मादीनां ग्रहणं => (13पृष्ठम्)यदा+आवान्तरधर्मादीनाम्+ ग्रहणम्+ ग्रहणं तदात्ममनसोर्द्वयोः => ग्रहणम्+ तदात्ममनसोः+द्वयोः तदात्ममनसोर्द्वयोः => तदात्ममनसोः+द्वयोः कराणमिति => करणम्+इति एतदेवाह => एतत्+एव+आह यथासंभवं योजनीयम्|| => यथासंभवम्+ योजनीयम्|| यद्यप्यस्मदादिचाक्षुषज्ञाने => यद्यपि+अस्मदादिचाक्षुषज्ञाने प्रकाशस्यापि => प्रकाशस्य+अपि कारणं, तथापि => कारणम्+ तथापि योगिनां तदपेक्षाऽभावात्स => योगिनाम्+ तदपेक्षाऽभावात्स आर्षं नाम => आर्षम्+ नाम प्रमाणान्तरं केचिदाचक्षते => प्रमाणान्तरम्+ केचित्+आचक्षते केचिदाचक्षते => केचित्+आचक्षते चोक्तम् => च+उक्तम् तन्निरस्यति => तत्+निरस्यति अत्रैवार्षमन्तर्भूतम् => अत्र+एव+आर्षम्+अन्तर्भूतम् प्रमाणं, => प्रमाणम्+, ज्ञानस्येति => ज्ञानस्य+इति अस्मदाद्यतीन्द्रियार्थविषयसाक्षात्कारिप्रमाविशिष्टादृष्टजनितं योगिप्रत्यक्षफलमुच्यते => अस्मदादि+अतीन्द्रियार्थविषयसाक्षात्कारिप्रमाविशिष्ट+अदृष्टजनितम्+ योगिप्रत्यक्षफलम्+उच्यते योगिप्रत्यक्षफलमुच्यते => योगिप्रत्यक्षफलम्+उच्यते आर्षज्ञानमप्यतीन्द्रियेऽर्थे => आर्षज्ञानम्+अपि+अतीन्द्रिये+अर्थे धर्मस्तु => धर्मः+तु समाधिजनितो वास्तु, => समाधिजनितः+ वा+अस्तु, वास्तु, => वा+अस्तु, तपोविशेषजनितो वा, => तपोविशेषजनितः+ वा, नैतावता => न+एतावता नन्वस्मदादिष्वपि => ननु+अस्मदादिषु+अपि क्वचिदार्षं ज्ञानं => क्वचित्+आर्षम्+ ज्ञानम्+ ज्ञानं दृश्यते => ज्ञानम्+ दृश्यते श्वो मे => श्वः+ मे हृदयं मे => हृदयम्+ मे कषयतीति => कषयति+इति एतद्वचनानुमितभाविभ्रात्रागमनालम्बनस्य => एतत्+वचनानुमितभाविभ्रात्रागमनालम्बनस्य प्रामाण्यमप्यस्तीति => प्रामाण्यम्+अपि+अस्ति+इति नैतदेवम् => न+एतत्+एवम् अतो न => अतः+ न कन्यकाया अतीन्द्रियार्थज्ञानसम्भवे => कन्यकायाः+ अतीन्द्रियार्थज्ञानसम्भवे प्रमाणमस्तीति => प्रमाणम्+अस्ति+इति चानेकागमवचनानि => च+अनेकागमवचनानि अनुमानं च => अनुमानम्+ च अस्मदादिप्रत्यक्षज्ञानं सर्वविषयेणातीन्द्रियार्थविषयेण => अस्मदादिप्रत्यक्षज्ञानम्+ सर्वविषयेण+अतीन्द्रियार्थविषयेण सर्वविषयेणातीन्द्रियार्थविषयेण => सर्वविषयेण+अतीन्द्रियार्थविषयेण केनचित्तज्ज्ञानेनात्यन्तसजातीयम्, => केनचित्+तज्ज्ञानेन+अत्यन्तसजातीयम्, प्रमाणजत्वाच्छब्दज्ञानवत् => प्रमाणजत्वात्+शब्दज्ञानवत् ज्ञानेनात्यन्तसजातीयत्वे => ज्ञानेन+अत्यन्तसजातीयत्वे तस्यापि => तस्य+अपि शब्देनैव => शब्देन+एव तेनैव => तेन+एव प्रकृतस्याप्यत्यन्तसजातीयत्वमस्तीति => प्रकृतस्य+अपि+अत्यन्तसजातीयत्वम्+अस्ति+इति पुनरपि => पुनः+अपि द्वैविध्यमाह => द्वैविध्यम्+आह तच्च => तत्+च पुनर्द्विविधम् => पुनः+द्विविधम् सविकल्पकं निर्विकल्पकं => सविकल्पकम्+ निर्विकल्पकम्+ निर्विकल्पकं च|| => निर्विकल्पकम्+ च|| योगिप्रत्यक्षं परामृश्यते, => योगिप्रत्यक्षम्+ परामृश्यते, चकारेणायोगिप्रत्यक्षमपि => चकारेण+आयोगिप्रत्यक्षम्+अपि द्वितीयस्तु => द्वितीयः+तु लक्षणमाह => लक्षणम्+आह ज्ञानोत्पत्तिनिमित्तं सविकल्पकमिति|| => ज्ञानोत्पत्तिनिमित्तम्+ सविकल्पकम्+इति|| सविकल्पकमिति|| => सविकल्पकम्+इति|| संज्ञादीनां सम्बन्धः => संज्ञादीनाम्+ सम्बन्धः तस्योल्लेखस्तद्विषयं ज्ञानं, => तस्य+उल्लेखः+तद्विषयम्+ ज्ञानम्+ ज्ञानं, तेन => ज्ञानम्+ तेन निमित्तं कारणं => निमित्तम्+ कारणम्+ कारणं यत्तत्सविकल्पकं => कारणम्+ यत्+तत्सविकल्पकम्+ यत्तत्सविकल्पकं प्रमाणम् => यत्+तत्सविकल्पकम्+ प्रमाणम् आवृत्त्याऽन्योऽप्यर्थः => आवृत्त्या+अन्यः+अपि+अर्थः संज्ञादिसम्बन्धस्योल्लेखः => संज्ञादिसम्बन्धस्य+उल्लेखः ज्ञानोत्पत्तिस्तस्या निमित्तं => ज्ञानोत्पत्तिः+तस्याः+ निमित्तम्+ निमित्तं कारणं => निमित्तम्+ कारणम्+ कारणं यत्तत्सविकल्पकमिति => कारणम्+ यत्+तत्+सविकल्पकम्+इति यत्तत्सविकल्पकमिति => यत्+तत्+सविकल्पकम्+इति विशेषणं संज्ञादि,दण्डादेः => विशेषणम्+ संज्ञादि,दण्डादेः पूर्वं ज्ञाने => पूर्वम्+ ज्ञाने विशेषणविशेष्यविषयस्यैकस्य => विशेषणविशेष्यविषयस्य+एकस्य विशिष्टज्ञानस्योत्पत्तिः => विशिष्टज्ञानस्य+उत्पत्तिः अत एवाग्निमान्पर्वत => अतः+ एव+अग्निमान्पर्वतः+ एवाग्निमान्पर्वत इति => एव+अग्निमान्पर्वतः+ इति ज्ञानमनुमानफलम् => ज्ञानम्+अनुमानफलम् प्रतीतेनाग्निना => प्रतीतेन+अग्निना पर्वतस्यानुमेयत्वात् => पर्वतस्य+अनुमेयत्वात् निराधारस्याग्नेः => निराधारस्य+अग्नेः कथमनुमेयत्वमिति => कथम्+अनुमेयत्वम्+इति प्रमाणस्यातीन्द्रियत्वात्तत्फलमुदाहरति => प्रमाणस्य+अतीन्द्रियत्वात्+तत्फलम्+उदाहरति देवदत्तोऽयं दण्डीत्यादि|| => देवदत्तः+अयम्+ दण्डीत्यादि|| देवदत्त इति => देवदत्तः+ इति ज्ञानं, दण्डीति => ज्ञानम्+ दण्डीति पट इति => पटः+ इति नर इति => नरः+ इति गौरश्च => गौरः+च सामान्यशब्दोल्लेखि,घटरहितं गृहमित्यभावोल्लेखि => सामान्यशब्दोल्लेखि,घटरहितम्+ गृहम्+इत्यभावोल्लेखि गृहमित्यभावोल्लेखि => गृहम्+इत्यभावोल्लेखि ज्ञानं गृह्यते => ज्ञानम्+ गृह्यते विशेषणविशेष्ययोर्बाह्यैकेन्द्रियग्राह्ययोस्तु => विशेषणविशेष्ययोः+बाह्य+एकेन्द्रियग्राह्ययोः+तु विशिष्टज्ञानं बाह्येन्द्रियजं, => विशिष्टज्ञानम्+ बाह्येन्द्रियजम्+ बाह्येन्द्रियजं, यथा => बाह्येन्द्रियजम्+ यथा पट इत्यादि => पटः+ इत्यादि भिन्नेन्द्रियग्राह्ययोस्तु => भिन्नेन्द्रियग्राह्ययोः+तु विशिष्टज्ञानं मानसमेव, => विशिष्टज्ञानम्+ मानसम्+एव, मानसमेव, => मानसम्+एव, देवदत्तोऽयं, सुरभिकुसुममित्यादि => देवदत्तः+अयम्+ सुरभिकुसुमम्+इत्यादि सुरभिकुसुममित्यादि => सुरभिकुसुमम्+इत्यादि सर्वस्यापि => सर्वस्य+अपि संज्ञासम्बन्धोल्लेखेनोत्पाद्यमानत्वात्, => संज्ञासम्बन्धोल्लेखेन+उत्पाद्यमानत्वात्, संज्ञादेश्च => संज्ञादेः+च विशिष्टप्रत्यायालम्बनत्वाच्च => विशिष्टप्रत्यायालम्बनत्वात्+च चक्षुरादीनां व्यापारसम्भवान्मानसो => चक्षुरादीनाम्+ व्यापारसम्भवान्मानसः+ व्यापारसम्भवान्मानसो व्यापार => व्यापारसम्भवान्मानसः+ व्यापारः+ व्यापार इति => व्यापारः+ इति मानसमेव => मानसम्+एव सविकल्पकमित्याचक्षते => सविकल्पकम्+इत्याचक्षते संज्ञायाश्च => संज्ञायाः+च विशेषणत्वं व्यावर्तकत्वात्, => विशेषणत्वम्+ व्यावर्तकत्वात्, यथैतेषु => यथा+एतेषु दण्डिनमाह्वयेति => दण्डिनम्+आह्वय+इति तथैतेषु => तथा+एतेषु देवदत्तमाह्वयेति => देवदत्तम्+आह्वय+इति संज्ञयापि => संज्ञया+अपि वस्तुस्वरूपमात्रावभासकं निर्विकल्पकम्|| => वस्तुस्वरूपमात्रावभासकम्+ निर्विकल्पकम्|| अवभासकमिति => अवभासकम्+इति अत्रापि => अत्र+अपि प्रमाणस्यातीन्द्रियत्वात्तत्फलमेवाह => प्रमाणस्य+अतीन्द्रियत्वात्+तत्+फलम्+एव+आह प्रथमाक्षसन्निपातजं ज्ञानम् => प्रथमाक्षसन्निपातजम्+ ज्ञानम् युक्तावस्थायां योगिज्ञानं => युक्तावस्थायाम्+ योगिज्ञानम्+ योगिज्ञानं चेति => योगिज्ञानम्+ च+इति चेति => च+इति प्रथमाक्षसम्बन्धवेलायां संज्ञादिसम्बन्धस्मरणाभावात् => प्रथमाक्षसम्बन्धवेलायाम्+ संज्ञादिसम्बन्धस्मरणाभावात् तदनन्तरमुत्पद्यमानं ज्ञानं => तदनन्तरमुत्पद्यमानम्+ ज्ञानम्+ ज्ञानं निर्विकल्पकमेवोच्यते => ज्ञानम्+ निर्विकल्पकम्+एव+उच्यते निर्विकल्पकमेवोच्यते => निर्विकल्पकम्+एव+उच्यते तस्मिन्संकेतग्रहणकाले => तस्मिन्+संकेतग्रहणकाले साहचर्येणानुभूतयोःशब्दार्थयोर्मध्येऽन्यतरस्यार्थस्य => साहचर्येण+अनुभूतयोःशब्दार्थयोः+मध्ये+अन्यतरस्य+अर्थस्य पश्चात्सविकल्पकं ज्ञानमित्यभ्युपगन्तव्यं => पश्चात्सविकल्पकम्+ ज्ञानम्+इत्यभ्युपगन्तव्यम्+ ज्ञानमित्यभ्युपगन्तव्यं युक्तमेव => ज्ञानम्+इत्यभ्युपगन्तव्यम्+ युक्तम्+एव युक्तमेव => युक्तम्+एव अत एव => अतः+ एव निर्विकल्पकमित्यभ्युपगन्तव्यम् => निर्विकल्पकम्+इति+अभ्युपगन्तव्यम् भानादेश्चानुत्थानमिति => भानादेः+च+अनुत्थानम्+इति युक्तावस्थायां च => युक्तावस्थायाम्+ च समाध्यवस्थायां योगिज्ञानं => समाध्यवस्थायाम्+ योगिज्ञानम्+ योगिज्ञानं निर्विकल्पकं, => योगिज्ञानम्+ निर्विकल्पकम्+ निर्विकल्पकं, तस्यां => निर्विकल्पकम्+ तस्याम्+ तस्यां दशायां => तस्याम्+ दशायाम्+ दशायां पदार्थस्वरूपमात्रावलोकनात् => दशायाम्+ पदार्थस्वरूपमात्रावलोकनात् काश्मीरिकसूर्यसूनुवासुदेवविरचितायां न्यायसारपदपञ्चिकायां => काश्मीरिकसूर्यसूनुवासुदेवविरचितायाम्+ न्यायसारपदपञ्चिकायाम् सकलप्रमाणज्येष्ठं प्रत्यक्षं => सकलप्रमाणज्येष्ठम्+ प्रत्यक्षम्+ प्रत्यक्षं लक्षयित्वेदानीमनुमानं => प्रत्यक्षम्+ लक्षयित्वेदानीम्+अनुमानम्+ लक्षयित्वेदानीमनुमानं प्रपञ्चयति => लक्षयित्वेदानीम्+अनुमानम्+ प्रपञ्चयति परोक्षानुभवसाधनमनुमानम्|| => परोक्षानुभवसाधनम्+अनुमानम्|| भिन्नपदं साधनविशेषणम् => भिन्नपदम्+ साधनविशेषणम् इहाविनाभावविषयं स्मरणमविनाभावः => इहाविनाभावविषयम्+ स्मरणम्+अविनाभावः स्मरणमविनाभावः => स्मरणम्+अविनाभावः अविनाभावविषयस्मरणेनासाधारणकारणेन => अविनाभावविषयस्मरणेन+असाधारणकारणेन यत्सम्यक्साधनं लिंगज्ञानादिकं => यत्सम्यक्साधनम्+ लिंगज्ञानादिकम्+ लिंगज्ञानादिकं तत्सर्वमनुमानमित्यर्थः => लिंगज्ञानादिकम्+ तत्सर्वम्+अनुमानम्+इत्यर्थः तत्सर्वमनुमानमित्यर्थः => तत्सर्वम्+अनुमानम्+इत्यर्थः सम्यगित्यादिविशेषणानां प्रयोजनं => सम्यक्+इत्यादिविशेषणानाम्+ प्रयोजनम्+ प्रयोजनं पूर्ववद् => प्रयोजनम्+ पूर्ववद् परोक्षग्रहणं प्रत्यक्षव्यवच्छेदार्थम् => परोक्षग्रहणम्+ प्रत्यक्षव्यवच्छेदार्थम् शब्दोऽपि => शब्दः+अपि साधनमिति => साधनम्+इति तेनातिप्रसंग: => तेन+अतिप्रसंग: तद्व्यवच्छेदार्थमविनाभावेनेतिपदम् => तद्व्यवच्छेदार्थम्+अविनाभावेन+इतिपदम् अविनाभावग्रहणेनैव => अविनाभावग्रहणेन+एव प्रत्यक्षस्यापि => प्रत्यक्षस्य+अपि परोक्षग्रहणमिति => परोक्षग्रहणम्+इति केषांचिद्दर्शनं => केषांचित्+दर्शनं तन्निरासार्थमनुमानफलस्वरूपकथनार्थं चानुभवविशेषणत्वेनोक्तमिति => तन्निरासार्थम्+अनुमानफलस्वरूपकथनार्थम्+ च+अनुभवविशेषणत्वेन+उक्तम्+इति चानुभवविशेषणत्वेनोक्तमिति => च+अनुभवविशेषणत्वेन+उक्तम्+इति वयं तु => वयम्+ तु सहचरितयोर्भूयोग्रहणे => सहचरितयोः+भूयोग्रहणे दहनाविनाभूतो धूम => दहनाविनाभूतः+ धूमः+ धूम इति => धूमः+ इति ज्ञानमपरोक्षं मानसं => ज्ञानम्+अपरोक्षम्+ मानसम्+ मानसं जायते => मानसम्+ जायते ततस्तत्साधनमप्यनुभवसाधनमविनाभावेनानुमानमिति => ततः+तत्साधनम्+अपि+अनुभवसाधनम्+अविनाभावेन+अनुमानम्+इति परोक्षग्रहणमिति => परोक्षग्रहणम्+इति केनाप्यर्थेनाविनाभावः => केनापि+अर्थेन+अविनाभावः तात्त्विकसम्बन्धो नास्तीत्यतोऽनुमानलक्षणं => तात्त्विकसम्बन्धः+ नास्ति+इति+अतः+अनुमानलक्षणम्+ नास्तीत्यतोऽनुमानलक्षणं न => नास्ति+इति+अतः+अनुमानलक्षणम्+ न सम्भवतीति => सम्भवति+इति मतं निरस्यति => मतम्+ निरस्यति व्याप्तिरविनाभावः|| => व्याप्तिः+अविनाभावः|| प्रतीयमानो निराकर्तुं => प्रतीयमानः+ निराकर्तुम्+ निराकर्तुं न => निराकर्तुम्+ न बालादयोऽपि => बालादयः+अपि धूमं दृष्ट्वा => धूमम्+ दृष्ट्वा वह्निं प्रतिपद्य => वह्निम्+ प्रतिपद्य तदर्थं प्रवर्तमाना => तदर्थम्+ प्रवर्तमानाः+ प्रवर्तमाना दृश्यन्ते => प्रवर्तमानाः+ दृश्यन्ते चान्यदर्शनेनान्यस्य => च+अन्यदर्शनेन+अन्यस्य प्रतीतिर्दहनं विना => प्रतीतिः+दहनम्+ विना धूमो नोपपद्यत => धूमः+ न+उपपद्यत नोपपद्यत => न+उपपद्यत इत्येवंविधाऽविनाभावग्रहणमन्तरेण => इति+एवंविधा+अविनाभावग्रहणम्+अन्तरेण व्याप्तिरिति => व्याप्तिः+इति यदिदं => यत्+इदं वह्न्यादेर्व्यापकत्वं साधनस्य => वह्न्यादेः+व्यापकत्वम्+ साधनस्य धूमादेर्व्याप्यत्वं यत्र => धूमादेः+व्याप्यत्वम्+ यत्र धूमस्तत्र => धूमः+तत्र तत्राग्निरग्न्यभावे => तत्र+अग्निरग्न्यभावे क्वचिद्दृष्टो धूम => क्वचिद्दृष्टः+ धूमः+ धूम इति => धूमः+ इति सोऽविनाभाव इत्यर्थः => सः+अविनाभावः+ इत्यर्थः पक्षसपक्षयोरन्यतरत्वादीनां कल्पिता => पक्षसपक्षयोः+अन्यतरत्वादीनाम्+ कल्पिता व्याप्तिरस्ति => व्याप्तिः+अस्ति चासावविनाभाव इति => च+असौ+अविनाभावः+ इति तद्व्यवच्छेदार्थमाह => तद्व्यवच्छेदार्थम्+आह स्वभावत इति => स्वभावतः+ इति पक्षसपक्षयोरन्यतरत्वादीनां => पक्षसपक्षयोः+अन्यतरत्वादीनाम् व्याप्तिरस्ति => व्याप्तिः+अस्ति पक्षसपक्षयोरन्यतरत्वात्, => पक्षसपक्षयोः+अन्यतरत्वात्, आकाशवदिति => आकाशवत्+इति प्रयोगस्तद्वदनित्यः => प्रयोगः+तद्वत्+अनित्यः पक्षसपक्षयोरन्यतरत्वाद् => पक्षसपक्षयोः+अन्यतरत्वाद् घटवदित्यपि => घटवत्+इत्यपि सम्भवत्येव => सम्भवति+एव स्वाभाविकाविनाभावो धूमो => स्वाभाविकाविनाभावः+ धूमः+ धूमो धूमध्वजमिव => धूमः+ धूमध्वजम्+इव धूमध्वजमिव => धूमध्वजम्+इव तदभावमपि => तदभावम्+अपि भेदमाह => भेदम्+आह स द्विविधः => सः+ द्विविधः केनचित्कस्यचिदभावो ह्यविनाभाव => केनचित्कस्यचित्+भावः+ हि+अविनाभावः+ ह्यविनाभाव इत्यविनाभावशब्दार्थं => हि+अविनाभावः+ इति+अविनाभावशब्दार्थम्+ इत्यविनाभावशब्दार्थं पश्यन्तो => इति+अविनाभावशब्दार्थम्+ पश्यन्तः+ पश्यन्तो व्यतिरेकरूपमेवाविनाभावं => पश्यन्तः+ व्यतिरेकरूपम्+एव+अविनाभावम्+ व्यतिरेकरूपमेवाविनाभावं मन्यन्ते => व्यतिरेकरूपम्+एव+अविनाभावम्+ मन्यन्ते व्युत्पत्तिरेव => व्युत्पत्तिः+एव शब्दार्थं व्यवस्थापयति, => शब्दार्थम्+ व्यवस्थापयति, लौकिकप्रसिद्धिरपि => लौकिकप्रसिद्धिः+अपि चाविनाभावस्योभयरूपत्वेऽप्यस्ति => च+अविनाभावस्य+उभयरूपत्वे+अपि+अस्ति गौर्गौर्न => गौः+गौः+न गच्छतीति => गच्छति+इति गौरिति => गौः+इति उभयरूपस्यास्य => उभयरूपस्य+अस्य लक्षणमाह => लक्षणम्+आह व्याप्तिरन्वयः => व्याप्तिः+अन्वयः व्याप्तिर्व्यतिरेकः => व्याप्तिः+व्यतिरेकः साध्यमेवाविवक्षितावान्तरविशेषं सामान्यं => साध्यम्+एव+अविवक्षितावान्तरविशेषम्+ सामान्यम्+ सामान्यं साध्यसामान्यं => सामान्यम्+ साध्यसामान्यम्+ साध्यसामान्यं तार्णत्वपार्णत्वमाहानसादिविशेषविवक्षाशून्यमग्निमात्रमित्यर्थः => साध्यसामान्यम्+ तार्णत्वपार्णत्वमाहानसादिविशेषविवक्षाशून्यम्+अग्निमात्रम्+इत्यर्थः तार्णत्वपार्णत्वमाहानसादिविशेषविवक्षाशून्यमग्निमात्रमित्यर्थः => तार्णत्वपार्णत्वमाहानसादिविशेषविवक्षाशून्यम्+अग्निमात्रम्+इत्यर्थः साधनमेवाविवक्षितावांतरविशेषं सामान्यं => साधनम्+एव+अविवक्षितावांतरविशेषम्+ सामान्यम्+ सामान्यं साधनसामान्यं => सामान्यम्+ साधनसामान्यम्+ साधनसामान्यं तस्य => साधनसामान्यम्+ तस्य साहचर्यं यत् => साहचर्यम्+ यत् सोऽन्वयः => सः+अन्वयः यो यो => यः+ यः+ यो विशिष्टधूमः => यः+ विशिष्टधूमः स स => सः+ सः+ स मूल => सः+ मूलः+ मूल एव => मूलः+ एव यो यो => यः+ यः+ यो धूमवान्भूप्रदेशः => यः+ धूमवान्भूप्रदेशः स स => सः+ सःऋ+ स वह्निमानिति => सःऋ+ वह्निमान्+इति वह्निमानिति => वह्निमान्+इति सोऽन्वयः => सः+अन्वयः विशेषेऽनुगमाभावात्सामान्ये => विशेषे+अनुगमाभावात्सामान्ये तद्वतोऽनुपपन्नत्वादनुमानकथा => तद्वतः+अनुपपन्नत्वात्+अनुमानकथा दूषणं प्रत्युक्तम्, => दूषणम्+ प्रत्युक्तम्, यत्रक्वचिदग्निरस्तीति => यत्रक्वचित्+अग्निः+अस्ति+इति किं तर्हि => किम्+ तर्हि धूमोपलब्धिस्तत्र => धूमोपलब्धिः+तत्र वह्निरिति => वह्निः+इति प्रदेशस्यापि => प्रदेशस्य+अपि (18पृष्ठम्)सामान्याकारेणाविनाभावग्रहणमुपदर्शितमेव => (18पृष्ठम्)सामान्याकारेण+अविनाभावग्रहणम्+उपदर्शितम्+एव द्वयमनुमानाङ्गं व्याप्तिः => द्वयम्+अनुमानाङ्गम्+ व्याप्तिः चेति => च+इति पक्षधर्मताबलाच्च => पक्षधर्मताबलात्+च नियतधर्मिसम्बन्धलक्षणविशेषसिद्धिरित्यलम् => नियतधर्मिसम्बन्धलक्षणविशेषसिद्धिः+इति+अलम् साधनमेव => साधनम्+एव सामान्यं साधनसामान्यं => सामान्यम्+ साधनसामान्यम्+ साधनसामान्यं तस्याभावेन => साधनसामान्यम्+ तस्य+अभावेन तस्याभावेन => तस्य+अभावेन साध्यमेव => साध्यम्+एव सामान्यं तस्याभावः => सामान्यम्+ तस्य+अभावः तस्याभावः => तस्य+अभावः साध्यसामान्याभावस्तस्य => साध्यसामान्याभावः+तस्य साहचर्यं यत्सव्यतिरेकः => साहचर्यम्+ यत्सव्यतिरेकः साध्यस्याग्न्यादेरभावस्तत्र => साध्यस्य+अग्न्यादेः+अभावः+तत्र धूमादेरप्यभाव => धूमादेः+अपि+अभाव साध्याभावसाधनाभावयोर्व्याप्यव्यापकभावः => साध्याभावसाधनाभावयोः+व्याप्यव्यापकभावः स व्यतिरेक => सः+ व्यतिरेकः+ व्यतिरेक इत्यर्थः => व्यतिरेकः+ इत्यर्थः साधनं लिङ्गम्|| => साधनम्+ लिङ्गम्|| पर्यायतो लक्षणम् => पर्यायतः+ लक्षणम् तद्विविधम् => तत्+द्विविधम् दृष्टं सामान्यतो => दृष्टम्+ सामान्यतः+ सामान्यतो दृष्टं => सामान्यतः+ दृष्टम्+ दृष्टं च|| => दृष्टम्+ च|| दृष्टादृष्टविषयत्वात्साधनमपि => दृष्टादृष्टविषयत्वात्साधनम्+अपि दृष्टमुच्यते => दृष्टम्+उच्यते साध्यं च => साध्यम्+ च क्वचित्पूर्वदृष्टमप्यनुमीयते => क्वचित्पूर्वदृष्टम्+अपि+अनुमीयते क्वचित्पूर्वमदृष्टोऽप्यनुमीयमानो दहनादिः => क्वचित्पूर्वम्+अदृष्टः+अपि+अनुमीयमानः+ दहनादिः द्रष्टुं शक्यत्वाद्वा => द्रष्टुम्+ शक्यत्वात्+वा शक्यत्वाद्वा => शक्यत्वात्+वा दृष्ट इत्युच्यते => दृष्टः+ इत्युच्यते अतस्तद्विषयमपि => अतः+तद्विषयम्+अपि साधनं दृष्टमेव => साधनम्+ दृष्टम्+एव दृष्टमेव => दृष्टम्+एव अथोभयस्यापि => अथ+उभयस्य+अपि लक्षणमाह => लक्षणम्+आह धूमोऽग्निरिति => धूमः+अग्निः+इति स्वभावविप्रकृष्टार्थानुमापकं सामान्यतो => स्वभावविप्रकृष्टार्थानुमापकम्+ सामान्यतः+ सामान्यतो दृष्टम् => सामान्यतः+ दृष्टम् रूपादिज्ञानं चक्षुरादेः|| => रूपादिज्ञानम्+ चक्षुरादेः|| चासावर्थश्च => च+असौ+अर्थः+च तस्यानुमापकमिति => तस्य+अनुमापकम्+इति कारणस्यापि => कारणस्य+अपि कर्तृतोपचारादयं ण्वुल्प्रत्ययः => कर्तृतोपचारात्+अयम्+ ण्वुल्प्रत्ययः प्रत्यक्षयोग्यत्वं च => प्रत्यक्षयोग्यत्वम्+ च पूर्वं दृष्टत्वेनास्मदादिभिर्द्रष्टुं => पूर्वम्+ दृष्टत्वेन+अस्मदादिभिः+द्रष्टुम्+ दृष्टत्वेनास्मदादिभिर्द्रष्टुं शक्यत्वेन => दृष्टत्वेन+अस्मदादिभिः+द्रष्टुम्+ शक्यत्वेन विप्रकृष्टार्था अस्मदादिप्रत्यक्षायोग्याः => विप्रकृष्टार्थाः+ अस्मदादिप्रत्यक्षायोग्याः तेषामनुमापकं => तेषाम्+अनुमापकं लिङ्गं सामान्यतो => लिङ्गम्+ सामान्यतः+ सामान्यतो दृष्टमित्युच्यते => सामान्यतः+ दृष्टम्+इत्युच्यते दृष्टमित्युच्यते => दृष्टम्+इत्युच्यते व्याप्तिग्रहणवेलायां सामान्यतो => व्याप्तिग्रहणवेलायाम्+ सामान्यतः+ सामान्यतो दृष्टार्थस्यानुमापकत्वात् => सामान्यतः+ दृष्टार्थस्य+अनुमापकत्वात् दृष्टार्थस्यानुमापकत्वात् => दृष्टार्थस्य+अनुमापकत्वात् सर्वमनुमानं सामान्यतो => सर्वमनुमानम्+ सामान्यतः+ सामान्यतो गृहीतव्याप्तिकार्थविषयं => सामान्यतः+ गृहीतव्याप्तिकार्थविषयम्+ गृहीतव्याप्तिकार्थविषयं तथापि => गृहीतव्याप्तिकार्थविषयम्+ तथापि दहनाद्यनुमानं येन => दहनादि+अनुमानम्+ येन तद्विषयमनुमानं दृष्टमित्युच्यते => तद्विषयमनुमानम्+ दृष्टम्+इत्युच्यते दृष्टमित्युच्यते => दृष्टम्+इत्युच्यते चैवं => च+एवं चक्षुराद्यनुमानं => चक्षुरादि+अनुमानं प्रत्यक्षत्वमिति => प्रत्यक्षत्वम्+इति प्रवर्तमानत्वात्सामान्यतो दृष्टमित्युच्यते => प्रवर्तमानत्वात्सामान्यतः+ दृष्टम्+इति+उच्यते दृष्टमित्युच्यते => दृष्टम्+इति+उच्यते तत्पुनर्द्विविधम् => तत्पुनः+द्विधम् स्वार्थं परार्थं => स्वार्थम्+ परार्थम्+ परार्थं चेति => परार्थम्+ च+इति चेति => च+इति परोपदेशानपेक्षं स्वार्थंम् => परोपदेशानपेक्षम्+ स्वार्थम् पदसमूहेनासौ => पदसमूहेन+असौ स्वरूपमाह => स्वरूपम्+आह परोपदेशस्तु => परोपदेशः+तु पञ्चावयवं वाक्यम्|| => पञ्चावयवम्+ वाक्यम्|| किं पदान्येव => किम्+ पदानि+एव पदान्येव => पदानि+एव नेत्याह => न+इति+आह प्रतिज्ञाहेतूदाहरणोपनयनिगमनान्यवयवाः|| => प्रतिज्ञाहेतूदाहरणोपनयनिगमनानि+अवयवाः|| वाक्यात्मका अपि => वाक्यात्मकाः+ अपि प्रतिज्ञादयो महावाक्यापेक्षयावयवाः => प्रतिज्ञादयः+ महावाक्यापेक्षयावयवाः कायापेक्षयावयवा उच्यन्ते => कायापेक्षयावयवाः+ उच्यन्ते तद्वदित्यर्थः => तद्वत्+इत्यर्थः आद्यावयवस्य => आदि+अवयवस्य लक्षणमाह => लक्षणम्+आह पक्षवचनं प्रतिज्ञा => पक्षवचनम्+ प्रतिज्ञा यथाऽनित्यः => यथा+अनित्यः शब्दोऽनित्यः => शब्दः+अनित्यः शब्द इति) => शब्दः+ इति) तेष्ववयवेषु => तेषु+अवयवेषु साध्यधर्मविशिष्टो धर्मी => साध्यधर्मविशिष्टः+ धर्मी पक्ष इति => पक्षः+ इति वचनं हेत्वाद्यवयवशून्यं => वचनम्+ हेत्वादि+अवयवशून्यम्+ हेत्वाद्यवयवशून्यं यथाऽनित्यः => हेत्वादि+अवयवशून्यम्+ यथा+अनित्यः यथाऽनित्यः => यथा+अनित्यः शब्द इति => शब्दः+ इति केवलं पक्षवचनं => केवलम्+ पक्षवचनम्+ पक्षवचनं प्रतिज्ञा => पक्षवचनम्+ प्रतिज्ञा भूदित्येतदर्थमुक्तं => भूत्+इत्येतत्+अर्थम्+उक्तं परं प्रति => परम्+ प्रति केवलहेत्वभिधायिनोऽप्रस्तुताभिधायित्वसङ्गात् => केवलहेत्वभिधायिनः+अप्रस्तुताभिधायित्वसङ्गात् सूचकं हेतुवचोऽशक्तमपि => सूचकम्+ हेतुवचः+अशक्तम्+अपि हेतुवचोऽशक्तमपि => हेतुवचः+अशक्तम्+अपि नाप्यलम्|| => न+अपि+अलम्|| नाप्यलमित्यस्य => न+अपि+अलम्+इत्यस्य लक्षणमाह => लक्षणम्+आह साधनत्वख्यापकं लिङ्गवचनं => साधनत्वख्यापकम्+ लिङ्गवचनम्+ लिङ्गवचनं हेतुः => लिङ्गवचनम्+ हेतुः तीव्रादिधर्मोपेतत्वादिति||(1. => तीव्रादिधर्मोपेतत्वात्+इति||(1. लिङ्गवचनं हेतुरित्युच्यमाने => लिङ्गवचनम्+ हेतुः+इत्युच्यमाने हेतुरित्युच्यमाने => हेतुः+इत्युच्यमाने यो यो => यः+ यः+ यो धूमवानित्यादिवचनस्यापि => यः+ धूमवान्+इत्यादिवचनस्य+अपि धूमवानित्यादिवचनस्यापि => धूमवान्+इत्यादिवचनस्य+अपि हेतुत्वप्रसंगस्तन्निवृत्त्यर्थं साधनत्वख्यापकमिति => हेतुत्वप्रसंगः+तन्निवृत्त्यर्थम्+ साधनत्वख्यापकम्+इति साधनत्वख्यापकमिति => साधनत्वख्यापकम्+इति सधूमो यस्माद्भवतीत्यादिवचनमेव => सधूमः+ यस्मात्+भवति+इत्यादिवचनम्+एव यस्माद्भवतीत्यादिवचनमेव => यस्मात्+भवति+इत्यादिवचनम्+एव हेतुरित्यर्थः => हेतुः+इत्यर्थः भेदमाह => भेदम्+आह स त्रिविधः => सः+ त्रिविधः चेति|| => च+इति|| अकार्यकारणानुमानमिति => अकार्यकारणानुमानम्+इति लिङ्गस्यान्वयव्यतिरेक्यादिरूपेण => लिङ्गस्य+अन्वयव्यतिरेक्यादिरूपेण त्रैविध्यात्तद्वाचकः => त्रैविध्यात्+तद्वाचकः शब्दरूपो हेतुरपि => शब्दरूपः+ हेतुः+अपि हेतुरपि => हेतुः+अपि तथोक्त => तथा+उक्त प्रयोजनं लिङ्गस्य => प्रयोजनम्+ लिङ्गस्य हेतुरपि => हेतुः+अपि दृष्टो भवत्यदृष्टत्वे => दृष्टः+ भवति+अदृष्टत्वे भवत्यदृष्टत्वे => भवति+अदृष्टत्वे चादृष्टत्वमिति => च+अदृष्टत्वम्+इति आद्यं हेतुं => आद्यम्+ हेतुम्+ हेतुं लक्षयति => हेतुम्+ लक्षयति पञ्चरूपोऽन्वयव्यतिरेकी => पञ्चरूपः+अन्वयव्यतिरेकी पक्षधर्मत्वं सपक्षे => पक्षधर्मत्वम्+ सपक्षे सत्वं विपक्षाद् => सत्वम्+ विपक्षाद् व्यावृत्तिरबाधितविषयत्वमसत्प्रतिपक्षत्वं चेति|| => व्यावृत्तिः+अबाधितविषयत्वमसत्प्रतिपक्षत्वम्+ च+इति|| चेति|| => च+इति|| यस्यासौ => यस्य+असौ पञ्चरूपो हेतुरित्यत्राप्युपचारः => पञ्चरूपः+ हेतुः+इत्यत्र+अपि+उपचारः हेतुरित्यत्राप्युपचारः => हेतुः+इत्यत्र+अपि+उपचारः शब्दस्त्रिरूप एव => शब्दः+त्रिरूपः+ एव हेतुरिति => हेतुः+इति प्रमाणाविरुद्धो विषयः => प्रमाणाविरुद्धः+ विषयः साध्योऽर्थो यस्यासावबाधितविषयस्तस्य => साध्यः+अर्थः+ यस्य+असौ+अबाधितविषयः+तस्य यस्यासावबाधितविषयस्तस्य => यस्य+असौ+अबाधितविषयः+तस्य भावस्तत्त्वम् => भावः+त्त्वम् यस्यासावसत्प्रतिपक्षस्तस्य => यस्य+असौ+असत्प्रतिपक्षः+तस्य भावस्तत्त्वम् => भावः+तत्त्वम् साध्यधर्मविशिष्टो धर्मी => साध्यधर्मविशिष्टः+ धर्मी व्याप्यवृत्तित्वं हेतोः => व्याप्यवृत्तित्वम्+ हेतोः वृत्तिर्यस्यासौ => वृत्तिः+यस्य+असौ व्याप्यवृत्तिस्तस्य => व्याप्यवृत्तिः+तस्य भावो व्याप्यवृत्तित्वं => भावः+ व्याप्यवृत्तित्वम्+ व्याप्यवृत्तित्वं पक्षधर्मत्वमुच्यते => व्याप्यवृत्तित्वम्+ पक्षधर्मत्वम्+उच्यते पक्षधर्मत्वमुच्यते => पक्षधर्मत्वम्+उच्यते पक्षैकदेशवृत्तित्वमित्यर्थः => पक्षैकदेशवृत्तित्वम्+इत्यर्थः सर्वस्मिन्नेकदेशे => सर्वस्मिन्+एकदेशे समानो धर्मो => समानः+ धर्मः+ धर्मो यस्यासौ => धर्मः+ यस्य+असौ यस्यासौ => यस्य+असौ धर्मादनिच् => धर्मात्+अनिच् धर्मशब्दादनिच् => धर्मशब्दात्+अनिच् पश्चात्तत्पुरुषः => पश्चात्+तत्पुरुषः हेतोरवृत्तिर्विपक्षाद् => हेतोः+अवृत्तिः+विपक्षाद् स एव => सः+ एव धर्मो यस्यासौ => धर्मः+ यस्य+असौ यस्यासौ => यस्य+असौ साध्यशून्य इत्यर्थः => साध्यशून्यः+ इत्यर्थः धर्मीति => धर्मी+इति नेष्टो धर्मी => न+इष्टः+ धर्मी तन्नेति => तत्+न+इति वचनादेव => वचनात्+एव बौद्धमतं निरस्यति => बौद्धमतम्+ निरस्यति धर्मिणमन्तरेण => धर्मिणम्+अन्तरेण व्यतिरेकप्रतीतिर्भवितुमर्हति => व्यतिरेकप्रतीतिः+भवितुम्+अर्हति वह्निरवश्यमस्तीति => वह्निः+अवश्यम्+अस्ति+इति वचनमात्रादेवान्वयसिद्धौ => वचनमात्रात्+एव+अन्वयसिद्धौ साधर्म्यदृष्टान्तेऽपि => साधर्म्यदृष्टान्ते+अपि धर्मिणो वैयर्थ्यप्रसंगात् => धर्मिणः+ वैयर्थ्यप्रसंगात् हेतुरूपाभिधानप्रस्तावादेव => हेतुः+उपाभिधानप्रस्तावात्+एव हेतोरिति => हेतोः+इति स्पष्टार्थं पुनरभिधानम् => स्पष्टार्थम्+ पुनः+अभिधानम् पुनरभिधानम् => पुनः+अभिधानम् प्रतिज्ञातेऽर्थे => प्रतिज्ञाते+अर्थे वृत्तिरबाधितविषयत्वम्||(2 => वृत्तिः+अबाधितविषयत्वम्||(2 प्रत्यक्षादिनाऽविरोधः => प्रत्यक्षादिना+अविरोधः स विद्यते => सः+ विद्यते यस्यासौ => यस्य+असौ हेतोरित्यधिकारात् => हेतोः+इत्यधिकारात् प्रस्तावाच्च => प्रस्तावात्+च साधनस्याऽत्रिरूपत्वमसत्प्रतिपक्षत्वम् => साधनस्य+अत्रिरूपत्वम्+असत्प्रतिपक्षत्वम् साध्यं शब्दानित्यत्वादि => साध्यम्+ शब्दानित्यत्वादि तद्विपरीतं शब्दनित्यत्वादि => तद्विपरीतम्+ शब्दनित्यत्वादि तयोरुभयोरपि => तयोः+उभयोः+अपि कार्यत्वादेरत्रिरूपत्वं पक्षधर्मत्वसपक्षेसत्त्वविपक्षाद् => कार्यत्वादेः+अत्रिरूपत्वम्+ पक्षधर्मत्वसपक्षेसत्त्वविपक्षाद् किन्त्वेकस्मिन् => किन्तु+एकस्मिन् साध्य एव => साध्यः+ एव त्रिरूपत्वमिति => त्रिरूपत्वम्+इति अन्वयव्यतिरेकिणोऽवान्तरभेदं सोदाहरणमाह => अन्वयव्यतिरेकिणः+अवान्तरभेदम्+ सोदाहरणम्+आह सोदाहरणमाह => सोदाहरणम्+आह स द्विविध: => सः+ द्विविध: सर्वस्मिन्नेकदेशे => सर्वस्मिन्+एकदेशे वृत्तिस्तस्या => वृत्तिः+तस्या तद्यथाऽनित्यः => तत्+यथा+अनित्यः कार्यत्वादिति => कार्यत्वात्+इति नन्वनित्यत्वं नाम => ननु+अनित्यत्वम्+ नाम विनाशित्वं तस्मिन् => विनाशित्वम्+ तस्मिन् प्रागभावोऽपि => प्रागभावः+अपि कार्यत्वमस्ति => कार्यत्वम्+अस्ति कथमयं सपक्षव्यापको => कथम्+अयम्+ सपक्षव्यापकः+ सपक्षव्यापको हेतुः => सपक्षव्यापकः+ हेतुः नैष => न+एष खल्वनित्य उच्यते => खलु+अनित्यः+ उच्यते विनाशश्चाभावः => विनाशः+च+अभावः प्रागभावस्याभावान्तरमस्ति => प्रागभावस्याभावान्तरम्+अस्ति भावोत्पादेनैव => भावोत्पादेन+एव प्रागभावो नष्ट => प्रागभावः+ नष्टः+ नष्ट इति => नष्टः+ इति व्यवहारोपपत्तेर्भावाभावयोः => व्यवहारोपपत्तेः+भावाभावयोः सहानवस्थानलक्षणो विरोध => सह+अनवस्थानलक्षणः+ विरोधः+ विरोध इति => विरोधः+ इति त्वनित्यत्वं नाम => तु+अनित्यत्वम्+ नाम अस्मिंश्च => अस्मिन्+च सपक्षत्वमिति => सपक्षत्वम्+इति कार्यत्वं नाम => कार्यत्वम्+ नाम पश्चादात्मलाभो विधीयते => पश्चात्+आत्मलाभः+ विधीयते तच्चानित्यत्वशून्ये => तत्+च+अनित्यत्वशून्ये प्रध्वंसाभावेऽप्यस्तीति => प्रध्वंसाभावे+अपि+अस्ति+इति सतीति => सती+इति वक्ष्यमाणविशेषणस्यात्र => वक्ष्यमाणविशेषणस्य+अत्र स्मरणाददूषणमेतत् => स्मरणात्+अदूषणम्+एतत् स्वकारणसमवायित्वं कार्यत्वं, => स्वकारणसमवायित्वम्+ कार्यत्वम्+ कार्यत्वं, तच्च => कार्यत्वम्+ तत्+च तच्च => तत्+च अस्मदादिबाह्येन्द्रियग्राह्यत्वादिति => अस्मदादिबाह्येन्द्रियग्राह्यत्वात्+इति इन्द्रियग्राह्यत्वादनित्य: => इन्द्रियग्राह्यत्वात्+अनित्य: शब्द इत्युक्ते => शब्दः+ इत्युक्ते मनोग्राह्येणात्मना => मनोग्राह्येण+आत्मना व्यभिचार इति => व्यभिचारः+ इति परमाणूनां योगिबाह्येन्द्रियग्राह्यत्वमस्ति, => परमाणूनाम्+ योगिबाह्येन्द्रियग्राह्यत्वम्+अस्ति, योगिबाह्येन्द्रियग्राह्यत्वमस्ति, => योगिबाह्येन्द्रियग्राह्यत्वम्+अस्ति, चात्रानित्यत्वं तन्निरासायास्मदादिग्रहणम् => च+अत्र+अनित्यत्वम्+ तन्निरासायास्मदादिग्रहणम् व्यभिचारस्तन्निरासाय => व्यभिचारः+तन्निरासाय सतीति => सती+इति सकलशब्दपक्षीकारेऽपि => सकलशब्दपक्षीकारे+अपि बाह्येन्द्रियग्राह्यत्वं नाम => बाह्येन्द्रियग्राह्यत्वम्+ नाम ग्रहणयोग्यत्वं विवक्षितं, => ग्रहणयोग्यत्वम्+ विवक्षितम्+ विवक्षितं, तच्च => विवक्षितम्+ तत्+च तच्च => तत्+च सर्वशब्दानामस्ति => सर्वशब्दानाम्+अस्ति ब्रह्मभाषितानां तु => ब्रह्मभाषितानाम्+ तु श्रोत्रसम्बन्धाभावादग्रहणं न => श्रोत्रसम्बन्धाभावादग्रहणम्+ न पुनरयोग्यत्वादतो न => पुनः+अयोग्यत्वात्+अतः+ न सपक्षैकदेशवृत्तिरयं हेतुः => सपक्षैकदेशवृत्तिः+अयम्+ हेतुः सुखादावनित्येऽपि => सुखादौ+अनित्ये+अपि केवलान्वयिनो लक्षणमाह => केवलान्वयिनः+ लक्षणम्+आह लक्षणमाह => लक्षणम्+आह सतीति => सती+इति विशेषणमत्रोत्तरलक्षणवाक्ये => विशेषणम्+अत्र+उत्तरलक्षणवाक्ये चार्थाल्लभ्यत => च+अर्थात्+लभ्यत संग्रहेणोक्तम् => संग्रहेण+उक्तम् स च => सः+ च द्विविध इत्यर्थः => द्विविधः+ इत्यर्थः उभयोरप्युदाहरणमाह => उभयोः+अपि+उदाहरणम्+आह तद्यथा => तत्+यथा विवादास्पदीभूतान्यदृष्टादीनि => विवादास्पदीभूतानि+अदृष्टादीनि )सैव => )सा+एव मीमांसकानामप्रत्यक्षत्वादस्मत्सुखादिवदिति3||(3 => मीमांसकानाम्+अप्रत्यक्षत्वात्+अस्मत्सुखादिवत्+इति3||(3 अत्राद्यो हेतुः => अत्र+आद्यः+ हेतुः द्वितीयस्तु => द्वितीयः+तु मीमांसकानामप्रत्यक्षत्वं नाम => मीमांसकानाम्+अप्रत्यक्षत्वम्+ नाम शेषाभ्यनुज्ञाविषयत्वान्मीमांसकव्यतिरिक्तपुरुषप्रत्यक्षत्वं यदि => शेषाभ्यनुज्ञाविषयत्वात्+मीमांसकव्यतिरिक्तपुरुषप्रत्यक्षत्वम्+ यदि हेतुस्तदा => हेतुः+तदा साध्यहेतुत्वेऽविशिष्टे, => साध्यहेतुत्वे+अविशिष्टे, निषेधमात्रं हेतुस्तदा => निषेधमात्रम्+ हेतुः+तदा हेतुस्तदा => हेतुः+तदा मीमांसकानामप्रत्यक्षत्वसंभवेऽपि => मीमांसकानाम्+अप्रत्यक्षत्वसंभवे+अपि प्रत्यक्षत्वाभावादिति => प्रत्यक्षत्वाभावात्+इति चेन्मैवम् => चेत्+मा+एवम् मीमांसकानां प्रत्यक्षातिरिक्तप्रमाणग्राह्यत्वस्य => मीमांसकानाम्+ प्रत्यक्षातिरिक्तप्रमाणग्राह्यत्वस्य प्रमाणं अबाधितविषयत्वासत्प्रतिपक्षत्वपक्षव्यापकत्वे => प्रमाणम्+ अबाधितविषयत्वासत्प्रतिपक्षत्वपक्षव्यापकत्वे सपक्ष एव => सपक्षः+ एव केवलव्यतिरेकिणो लक्षणमाह => केवलव्यतिरेकिणः+ लक्षणम्+आह लक्षणमाह => लक्षणम्+आह पक्षव्यापकोऽविद्यमानसपक्षो विपक्षाद्व्यावृत्तः => पक्षव्यापकः+अविद्यमानसपक्षः+ विपक्षाद्व्यावृत्तः चाप्रसङ्गोन्नेयी => च+अप्रसङ्गोन्नेयी तस्योदाहरणमाह => तस्य+उदाहरणम्+आह सर्ववित्कर्तृकं सर्वं => सर्ववित्कर्तृकम्+ सर्वम्+ सर्वं कार्यं => सर्वम्+ कार्यम्+ कार्यं कादाचित्कत्वात् => कार्यम्+ कदाचित्कत्वात् sentence.)सर्ववित्कर्तृपूर्वकं न => sentence.)सर्ववित्कर्तृपूर्वकम्+ न चाप्रसिद्धविशेषणः => च+अप्रसिद्धविशेषणः पक्ष इति => पक्षः+ इति दूषणं, सर्वविदादिपदार्थानां => दूषणम्+ सर्वविदादिपदार्थानाम्+ सर्वविदादिपदार्थानां प्रसिद्धत्वात् => सर्वविदादिपदार्थानाम्+ प्रसिद्धत्वात् पदार्थान्वरूपवाक्यार्थेस्याप्रसिद्धत्वादप्रसिद्धः => पदार्थान्वरूपवाक्यार्थस्य+अप्रसिद्धत्वात्+अप्रसिद्धः पक्ष इति => पक्षः+ इति पर्वतो वह्निमानिति => पर्वतः+ वह्निमान्+इति वह्निमानिति => वह्निमान्+इति वाक्यार्थस्यानुमानात्पूर्वमप्रसिद्धत्वादप्रसिद्धविशेषणत्वेन => वाक्यार्थस्य+अनुमानात्+पूर्वम्+अप्रसिद्धत्वात्+अप्रसिद्धविशेषणत्वेन धूमानुमानस्याप्यप्रामाण्यप्रसंग: => धूमानुमानस्य+अपि+अप्रामाण्यप्रसंग: नन्वेवं => ननु+एवम्+ शशविषाणपूर्वकत्वमपि => शशविषाणपूर्वकत्वम्+अपि सर्वं कार्यं => सर्वम्+ कार्यम्+ कार्यं शशविषाणपूर्वकं => कार्यम्+ शशविषाणपूर्वकम्+ शशविषाणपूर्वकं कदाचित्कत्वादिति => शशविषाणपूर्वकम्+ कदाचित्कत्वात्+इति कदाचित्कत्वादिति => कदाचित्कत्वात्+इति तन्न => तत्+न कार्यत्वमेव => कार्यत्वम्+एव कारणवैचित्र्यमनुमीयते => कारणवैचित्र्यम्+अनुमीयते कारणानां च => कारणानाम्+ च दृष्टानां जलभूमिबीजादीनां => दृष्टानाम्+ जलभूमिबीजादीनाम्+ जलभूमिबीजादीनां क्वचिदवैचित्र्येऽपि => जलभूमिबीजादीनाम्+ क्वचित्+अवैचित्र्ये+अपि क्वचिदवैचित्र्येऽपि => क्वचित्+अवैचित्र्ये+अपि विचित्रमदृष्टरूपं कारणं => विचित्रम्+अदृष्टरूपम्+ कारणम्+ कारणं सिध्यतीति => कारणम्+ सिध्यति+इति सिध्यतीति => सिध्यति+इति सर्वस्यापि => सर्वस्य+अपि कार्यरूपस्यादृष्टपूर्वकत्वं सिद्धम् => कार्यरूपस्य+अदृष्टपूर्वकत्वम्+ सिद्धम् तच्चादृष्टरूपं कारणमचेतनत्वाच्चेतनानधिष्ठितं => तत्+च+अदृष्टरूपम्+ कारणम्+अचेतनत्वात्+चेतनानd+अधिष्ठितम्+ कारणमचेतनत्वाच्चेतनानधिष्ठितं दण्डादिवत्स्वकार्ये => कारणम्+अचेतनत्वात्+चेतनानd+अधिष्ठितम्+ दण्डादिवत्स्वकार्ये तदजानन्नस्मदादिस्तत्प्रेरयतीति => तदजानन्+अस्मदादिः+तत्प्रेरयति+इति अतोऽदृष्टादिकारणविषयविशिष्टज्ञानवानेव => अतः+अदृष्टादिकारणविषयविशिष्टज्ञानवान्+एव भवितुमर्हतीति => भवितुम्+अर्हति+इति तर्कसहितमेवेदं प्रमाणम् => तर्कसहितम्+एव+इदम्+ प्रमाणम् किंचिद्बाधकमस्ति => किंचिद्बाधकम्+अस्ति शशविषाणं नाम => शशविषाणम्+ नाम शून्यमेव => शून्यम्+एव कथं कारणं => कथम्+ कारणम्+ कारणं स्यात् => कारणम्+ स्यात् अथातुच्छं सकलकार्यकारणभूतादृष्टाद्यभिज्ञं => अथातुच्छम्+ सकलकार्यकारणभूतादृष्टादि+अभिज्ञम्+ सकलकार्यकारणभूतादृष्टाद्यभिज्ञं तत्प्रेरकं => सकलकार्यकारणभूतादृष्टादि+अभिज्ञम्+ तत्प्रेरकम्+ तत्प्रेरकं वाऽङ्गीक्रियते => तत्प्रेरकम्+ वा+अङ्गीक्रियते वाऽङ्गीक्रियते => वा+अङ्गीक्रियते संज्ञाभेदमात्रं स्यादिति => संज्ञाभेदमात्रम्+ स्यात्+इति स्यादिति => स्यात्+इति उदाहरणान्तरमाह => उदाहरणान्तरम्+आह प्रामाणमबाधितविषयत्वाऽसत्प्रतिपक्षत्वे => प्रामाणम्+अबाधितविषयत्वाऽसत्प्रतिपक्षत्वे विपक्षादेव => विपक्षात्+एव व्यावर्तमानत्वादन्वयव्यतिरेकिवत् => व्यावर्तमानत्वात्+अन्वयव्यतिरेकिवत् इदानीमनुमानपरिशुद्धावन्यत्रोपयोगिनां हेत्वाभासानां => इदानीम्+अनुमानपरिशुद्धावन्यत्र+उपयोगिनाम्+ हेत्वाभासानाम्+ हेत्वाभासानां स्वरूपं => हेत्वाभासानाम्+ स्वरूपम्+ स्वरूपं निरूपयितुकामस्तेषां => स्वरूपम्+ निरूपयितुकामः+तेषाम्+ निरूपयितुकामस्तेषां प्रसंगं => निरूपयितुकामः+तेषाम्+ प्रसंगम्+ प्रसंगं तावद्दर्शयति => प्रसंगम्+ तावत्+दर्शयति तावद्दर्शयति => तावत्+दर्शयति हेत्वाभासानामहेतुत्वमुक्तं भवति|| => हेत्वाभासानाम्+अहेतुत्वम्+उक्तम्+ भवति|| तदाभासानामहेतुत्वमुक्तं भवति => तदाभासानाम्+अहेतुत्वम्+उक्तम्+ भवति हेतुलक्षणरहितत्वादिति => हेतुलक्षणरहितत्वात्+इति तल्लक्षणमाह => तत्+लक्षणम्+आह सम्यग्घेतुरपि => सम्यक्+हेतुः+अपि कस्यचिदज्ञस्याहेतुवदवभासते => कस्यचित्+अज्ञस्य+अहेतुवत्+अवभासते पुनर्हेतुरेवेति => पुनः+हेतुः+एव+इति चासौ => च+असौ घटादयो भवन्ति => घटादयः+ भवन्ति अत उभयं => अतः+ उभयम्+ उभयं संमिलितं => उभयम्+ संमिलितम्+ संमिलितं हेतुलक्षणम् => संमिलितम्+ हेतुलक्षणम् हेतुलक्षणरहितानामपि => हेतुलक्षणरहितानाम्+अपि हेतुवदवभासमानत्वं पक्षधर्माद्यन्यतमवत्वेन => हेतुवत्+अवभासमानत्वम्+ पक्षधर्मादि+अन्यतमवत्वेन पक्षधर्माद्यन्यतमवत्वेन => पक्षधर्मादि+अन्यतमवत्वेन असिद्धविरुद्धानैकान्तिकानध्यवसितकालात्ययापदिष्टप्रकरणसमाः|| => असिद्धविरुद्धान्+एकान्तिकानध्यवसितकालात्ययापदिष्टप्रकरणसमाः|| तेषां क्रमेण => तेषाम्+ क्रमेण लक्षणमाह => लक्षणम्+आह तत्रानिश्चितपक्षवृत्तिरसिद्धः|| => तत्र+अनिश्चितपक्षवृत्तिः+असिद्धः|| नस्तीति => नास्ति+इति वृत्तिर्यस्यासावनिश्चितपक्षवृत्तिः => वृत्तिः+यस्य+असौ+अनिश्चितपक्षवृत्तिः पक्षविपक्षयोरेव => पक्षविपक्षयोः+एव वर्तमानो 3 => वर्तमानः+ 3 साध्यं विरुणद्धीति => साध्यम्+ विरुणद्धि+इति विरुणद्धीति => विरुणद्धि+इति पक्षसपक्षविपक्षवृत्तिरनैकान्तिकः|| => पक्षसपक्षविपक्षवृत्तिः+अनैकान्तिकः|| एकस्मिन्नर्थे => एकस्मिन्+अर्थे नियतो न => नियतः+ न चैकान्तिकोऽनैकान्तिकः => च+एकान्तिकः+अनैकान्तिकः त्वनेनाश्रयासिद्धोऽनूक्तः => तु+अनेन+आश्रयासिद्धः+अनूक्तः पक्ष एव => पक्षः+ एव वर्तमानो हेतुरनध्यवसितः|| => वर्तमानः+ हेतुः+अनध्यवसितः|| हेतुरनध्यवसितः|| => हेतुः+अनध्यवसितः|| पक्ष एव => पक्षः+ एव केवलव्यतिरेक्यपि => केवलव्यतिरेकी+अपि चासौ => च+असौ हेत्वाभास इत्यतस्तद्व्यवच्छेदार्थं => हेत्वाभासः+ इत्यतः+तद्व्यवच्छेदार्थम्+ इत्यतस्तद्व्यवच्छेदार्थं साध्यासाधक => इत्यतः+तद्व्यवच्छेदार्थम्+ साध्यासाधकः+ साध्यासाधक इति => साध्यासाधकः+ इति वर्तमानो हेतुः => वर्तमानः+ हेतुः कालस्यात्ययोऽतिक्रमस्तस्मिन्सत्यपदिष्ट उक्तः => कालस्य+आत्ययः+अतिक्रमः+तस्मिन्+सती+अपदिष्टः+ उक्तः सन्देहयोग्यपक्षोपन्यासानन्तरं हेतूपन्यासस्य => सन्देहयोग्यपक्षोपन्यासानन्तरम्+ हेतूपन्यासस्य सन्देहो नास्तीत्यर्थः => सन्देहः+ नास्ति+इत्यर्थः नास्तीत्यर्थः => नास्ति+इत्यर्थः (26)स्वपक्षपरपक्षसिद्धावपि => (26)स्वपक्षपरपक्षसिद्धौ+अपि त्रिरूपो हेतुः => त्रिरूपः+ हेतुः पक्षधर्मत्वं सपक्षे => पक्षधर्मत्वम्+ सपक्षे सत्वं विपक्षाद्व्यावृत्तिरिति => सत्वम्+ विपक्षाद्व्यावृत्तिः+इति विपक्षाद्व्यावृत्तिरिति => विपक्षाद्व्यावृत्तिः+इति अथैषामवान्तरभेदं सोदाहरणं => अथ+एषाम्+अवान्तरभेदम्+ सोदाहरणं प्रपञ्चयितुकामोऽशक्यत्वं तावन्निरस्यति => प्रपञ्चयितुकामः+अशक्यत्वम्+ तावत्+निरस्यति तावन्निरस्यति => तावत्+निरस्यति यद्यप्येषां सूक्ष्मा => यद्यपि+एषाम्+ सूक्ष्माः+ सूक्ष्मा भेदा => सूक्ष्माः+ भेदाः+ भेदा अनन्तत्वान्न => भेदाः+ अनन्तत्वात्+न अनन्तत्वान्न => अनन्तत्वात्+न वक्तुं तथापि => वक्तुम्+ तथापि स्थूलां दृष्टिमाश्रित्य => स्थूलाम्+ दृष्टिम्+आश्रित्य दृष्टिमाश्रित्य => दृष्टिम्+आश्रित्य कियन्तो भेदालक्षणोदाहरणाभ्यां => कियन्तः+ भेदालक्षणोदाहरणाभ्याम्+ भेदालक्षणोदाहरणाभ्यां 1 => भेदालक्षणोदाहरणाभ्याम्+ 1 शिष्यव्युत्पत्त्यर्थमिति => शिष्यव्युत्पत्त्यर्थमम्+इति आद्यं हेत्वाभासं => आद्यम्+ हेत्वाभासम्+ हेत्वाभासं प्रपञ्चयति => हेत्वाभासम्+ प्रपञ्चयति असिद्धभेदास्तावत् => असिद्धभेदाः+तावत् स्वरूपासिद्धो यथा => स्वरूपासिद्धः+ यथा शब्दश्चाक्षुषत्वादिति|| => शब्दः+चाक्षुषत्वात्+इति|| स्वरूपमसिद्धं वा => स्वरूपमसिद्धम्+ वा यस्यासौ => यस्य+असौ चाक्षुषत्वं स्वरूपेण => चाक्षुषत्वम्+ स्वरूपेण रूपादावस्ति => रूपादौ+अस्ति निर्दिष्टं चाक्षुषत्वं => निर्दिष्टम्+ चाक्षुषत्वम्+ चाक्षुषत्वं नास्तीति => चाक्षुषत्वम्+ नास्ति+इति नास्तीति => नास्ति+इति व्यधिकरणासिद्धो यथाऽनित्यः => व्यधिकरणासिद्धः+ यथा+अनित्यः यथाऽनित्यः => यथा+अनित्यः कृतकत्वादिति||(2 => कृतकत्वात्+इति||(2 पक्षविलक्षणमधिकरणं यस्यासौ => पक्षविलक्षणम्+अधिकरणम्+ यस्य+असौ यस्यासौ => यस्य+असौ चासावसिद्धश्चेति => च+असौ+असिद्धः+च+इति विशेष्यासिद्धो यथाऽनित्यः => विशेष्यासिद्धः+ यथा+अनित्यः यथाऽनित्यः => यथा+अनित्यः चाक्षुषत्वादिति|| => चाक्षुषत्वात्+इति|| विशेष्यं चाक्षुषत्वमसिद्धं => विशेष्यम्+ चाक्षुषत्वम्+असिद्धम्+ चाक्षुषत्वमसिद्धं यत्र => चाक्षुषत्वम्+असिद्धम्+ यत्र सोऽयं विशेष्यासिद्धः => सः+अयम्+ विशेष्यासिद्धः विशेषणासिद्धो यथाऽनित्यः => विशेषणासिद्धः+ यथा+अनित्यः यथाऽनित्यः => यथा+अनित्यः शब्दश्चाक्षुषत्वे => शब्दः+चाक्षुषत्वे सामान्यवत्वादिति|| => सामान्यवत्वात्+इति|| चाक्षुषत्वं नित्ये => चाक्षुषत्वम्+ नित्ये गोत्वादावस्तीति => गोत्वादौ+अस्ति+इति तद्व्यवच्छेदार्थमुभयत्रापि => तद्व्यवच्छेदार्थम्+उभयत्र+अपि यथाऽनित्यः => यथा+अनित्यः वायवीयादिशब्दानामीश्वरप्रयत्नपूर्वकत्वमस्ति => वायवीयादिशब्दानाम्+ईश्वरप्रयत्नपूर्वकत्वम्+अस्ति प्रयत्नानन्तरीयकत्वमत्र => प्रयत्नानन्तरीयकत्वम्+अत्र तच्च => तत्+च नास्तीति => नास्ति+इति यथाऽस्ति => यथा+अस्ति प्रधानं विश्वपरिणामित्वादिति|| => प्रधानम्+ विश्वपरिणामित्वात्+इति|| विश्वपरिणामित्वादिति|| => विश्वपरिणामित्वात्+इति|| प्रधानस्यासिद्धत्वात् => प्रधानस्य+असिद्धत्वात् सिद्धत्वानुमानवैयर्थ्यमिति => सिद्धत्वानुमानवैयर्थ्यम्+इति आश्रयैकदेशासिद्धो यथा => आश्रयैकदेशासिद्धः+ यथा अकृतकत्वादिति|| => अकृतकत्वात्+इति|| पक्षीकृतानां मध्यात् => पक्षीकृतानाम्+ मध्यात् प्रधानस्यैकदेशस्यासिद्धत्वात् => प्रधानस्य+एकदेशस्य+असिद्धत्वात् व्यर्थविशेष्यासिद्धो यथाऽनित्यः => व्यर्थविशेष्यासिद्धः+ यथा+अनित्यः यथाऽनित्यः => यथा+अनित्यः सामान्यवत्वादिति => सामान्यवत्वात्+इति व्यर्थविशेषणासिद्धो यथाऽनित्यः => व्यर्थविशेषणासिद्धः+ यथा+अनित्यः यथाऽनित्यः => यथा+अनित्यः कृतकत्वादिति|| => कृतकत्वात्+इति|| व्यर्थं विशेष्यं => व्यर्थम्+ विशेष्यम्+ विशेष्यं यस्मिन् => विशेष्यम्+ यस्मिन् हेत्वाभासेऽसौ => हेत्वाभासे+असौ व्यर्थविशेष्यश्चासावसिद्धश्चेति => व्यर्थविशेष्यः+च+असौ+असिद्धः+च+इति एवमितरत्रापि => एवम्+इतरत्र्+अपि तच्च => तत्+च नास्तीति => नास्ति+इति सामान्यवत्वं व्यर्थमित्यर्थः => सामान्यवत्वम्+ व्यर्थम्+इत्यर्थः व्यर्थमित्यर्थः => व्यर्थम्+इत्यर्थः असिद्धत्वं हेतोः => असिद्धत्वम्+ हेतोः संदिग्धासिद्धो यथा => संदिग्धासिद्धः+ यथा कश्चिदाहाऽग्निमानयं => कश्चिदाहाऽग्निमान्+अयं प्रदेशो धूमवत्वादिति|| => प्रदेशः+ धूमवत्वात्+इति|| धूमवत्वादिति|| => धूमवत्वात्+इति|| संदिग्धविशेष्यासिद्धो यथाऽद्यपि => संदिग्धविशेष्यासिद्धः+ यथा+अद्यापि यथाऽद्यपि => यथा+अद्यापि सत्यद्याप्यनुत्पन्न2तत्त्वज्ञानत्वादिति => सती+अद्यापि+अनुत्पन्न2तत्त्वज्ञानत्वात्+इति संदिग्धविशेषणासिद्धो यथाऽद्यापि => संदिग्धविशेषणासिद्धः+ यथा+अद्यापि यथाऽद्यापि => यथा+अद्यापि पुरुषत्वादिति1|| => पुरुषत्वात्+इति1|| विरुद्धविशेष्यासिद्धो यथाऽनित्यः => विरुद्धविशेष्यासिद्धः+ यथा+अनित्यः यथाऽनित्यः => यथा+अनित्यः विरुद्धविशेषणासिद्धो यथाऽनित्यः => विरुद्धविशेषणासिद्धः+ यथा+अनित्यः यथाऽनित्यः => यथा+अनित्यः कपिलस्यापि => कपिलस्य+अपि कदाचिद्रागादियोगोऽस्तीति => कदाचित्+रागादियोगः+अस्ति+इति स्यादतस्तत्परिहारप्रतिज्ञायामद्यापीति => स्यात्+अतः+तत्परिहारप्रतिज्ञायाम्+अद्यापि+इति अनुत्पन्नतत्वज्ञानत्वादित्युक्ते => अनुत्पन्नतत्वज्ञानत्वात्+इत्युक्ते महायोगिभिर्व्यभिचारः => महायोगिभिः+व्यभिचारः तेषां कदाचिदनुत्पन्नतत्वज्ञानत्वेऽप्यद्यापि => तेषाम्+ कदाचित्+अनुत्पन्नतत्वज्ञानत्वे+अपि+अद्यापि कदाचिदनुत्पन्नतत्वज्ञानत्वेऽप्यद्यापि => कदाचित्+अनुत्पन्नतत्वज्ञानत्वे+अपि+अद्यापि अतोऽद्यापीति => अतः+अद्यापि+इति सर्वदेति => सर्वदा+इति हेतुविशेषणं कृतम् => हेतुविशेषणम्+ कृतम् व्यभिचारपरिहारार्थं पुरुषत्वे => व्यभिचारपरिहारार्थम्+ पुरुषत्वे सतीति => सती+इति ननूभयथासिद्धान्यतरासिद्धप्रकारेणापि => ननु+उभयथासिद्धान्यतरासिद्धप्रकारेण+अपि कस्मादसिद्धभेदौ => कस्मात्+असिद्धभेदौ नोदाहृतावित्याशंक्याह => न+उदाहृतौ+इति+आशंक्याह त एतेऽसिद्धभेदा => ते+ एते+असिद्धभेदाः+ एतेऽसिद्धभेदा यदोभयवाद्यसिद्धत्वेन => एते+असिद्धभेदाः+ यदा+उभयवाद्यसिद्धत्वेन यदोभयवाद्यसिद्धत्वेन => यदा+उभयवाद्यसिद्धत्वेन विवक्षितास्तदोभयवाद्यसिद्धा भवन्ति => विवक्षिताः+तदा+उभयवाद्यसिद्धाः+ भवन्ति विवक्षितास्तदाऽन्यतरवाद्यसिद्धा भवन्ति|| => विवक्षिताः+तदा+अन्यतरवादि+असिद्धाः+ भवन्ति|| तदोभयासिद्धा भवन्ति => तदा+उभयासिद्धाः+ भवन्ति विरुद्धभेदास्तु => विरुद्धभेदाः+तु चत्वारो विरुद्धभेदाः => चत्वारः+ विरुद्धभेदाः पक्षविपक्षव्यापको => पक्षविपक्षव्यापकः+ सत्त्वमनित्यत्वम् => सत्त्वम्+अनित्यत्वम् पुनर्विनाशित्वम् => पुनः+विनाशित्वम् तद्विपरीतमनित्यत्वमतः => तद्विपरीतम्+अनित्यत्वम्+अतः प्रागभावप्रध्वंसाभावयोरपि => प्रागभावप्रध्वंसाभावयोः+अपि स्वकारणसमवायस्तु => स्वकारणसमवायः+तु तच्च => तत्+च नास्तीति => नास्ति+इति पुनरादिमत्त्वं कार्यत्वमिष्यते => पुनः+आदिमत्त्वम्+ कार्यत्वम्+इष्यते कार्यत्वमिष्यते => कार्यत्वम्+इष्यते प्रध्वंसेऽपि => प्रध्वंसे+अपि गतत्वादनैकान्तिकस्यापि => गतत्वात्+अनैकान्तिकस्य+अपि विरुद्धत्वम्+इति => विरुद्धत्वम्+इति पक्षव्यापको यथा => पक्षव्यापकः+ यथा सत्यस्मादादि => सति+अस्मादादि बाह्येन्द्रियग्राह्यास्ततः => बाह्येन्द्रियग्राह्याः+ततः सपक्षवृत्तित्वान्न => सपक्षवृत्तित्वात्+न स्यादित्यस्मदादि => स्यात्+इत्यस्मदादि नित्येऽप्यस्तीति => नित्ये+अपि+अस्ति+इति सतीति => सती+इति ग्राह्यत्वं ग्रहणयोग्यत्वं => ग्राह्यत्वम्+ ग्रहणयोग्यत्वम्+ ग्रहणयोग्यत्वं विवक्षितम् => ग्रहणयोग्यत्वम्+ विवक्षितम् तच्च => तत्+च सर्वशब्देऽप्यस्तीति => सर्वशब्दे+अपि+अस्ति+इति पक्षविपक्षैकदेशवृत्तिर्यथा => पक्षविपक्षैकदेशवृत्तिः+यथा प्रयत्नातारतम्यानुविधायित्वं प्रयत्नानन्तरीयकत्वम् => प्रयत्नातारतम्यानुविधायित्वम्+ प्रयत्नानन्तरीयकत्वम् तद्वाय्वादिशब्दे => तत्+वाय्वादिशब्दे नास्तीति => नास्ति+इति पक्षविपक्षैकदेशवृत्तिरिति => पक्षविपक्षैकदेशवृत्तिः+इति पक्षैकदेशवृत्तिर्विपक्षव्यापको यथा => पक्षैकदेशवृत्तिः+विपक्षव्यापकः+ यथा चत्वारो विरुद्धाः => चत्वारः+ विरुद्धाः पक्षविपक्षव्यापको यथाऽऽकाशविशेषगुणः => पक्षविपक्षव्यापकः+ यथा+आकाशविशेषगुणः यथाऽऽकाशविशेषगुणः => यथा+आकाशविशेषगुणः आकाशविशेषगुणत्वं साध्यं => आकाशविशेषगुणत्वम्+ साध्यम्+ साध्यं शब्दव्यतिरेकेणान्यत्र => साध्यम्+ शब्दव्यतिरेकेण+अन्यत्र शब्दव्यतिरेकेणान्यत्र => शब्दव्यतिरेकेण+अन्यत्र नास्तीति => नास्ति+इति एवमुत्तरानुमानेष्वपीति => एवम्+उत्तरानुमानेषु+अपि+इति पक्षविपक्षैकदेशवृत्तिर्यथाऽऽकाशविशेषगुणः => पक्षविपक्षैकदेशवृत्तिः+यथा+आकाशविशेषगुणः पक्षव्यापको विपक्षैकदेशवृत्तिर्यथाऽऽकाशविशेषगुणः => पक्षव्यापकः+ विपक्षैकदेशवृत्तिः+यथा+आकाशविशेषगुणः विपक्षैकदेशवृत्तिर्यथाऽऽकाशविशेषगुणः => विपक्षैकदेशवृत्तिः+यथा+आकाशविशेषगुणः शब्दो बाह्येन्द्रियग्राह्यत्वात् => शब्दः+ बाह्येन्द्रियग्राह्यत्वात् ग्रहणयोग्यत्वं सर्वशब्देष्वस्तीति => ग्रहणयोग्यत्वम्+ सर्वशब्देषु+अस्ति+इति सर्वशब्देष्वस्तीति => सर्वशब्देषु+अस्ति+इति नास्तीति => नास्ति+इति पक्षैकदेशवृत्तिर्यथाऽऽकाशविशेषगुणः => पक्षैकदेशवृत्तिः+यथा+आकाशविशेषगुणः शब्दोऽपदात्मकत्वात्|| => शब्दः+अपदात्मकत्वात्|| अपदात्मकत्वं भेर्यादिशब्द => अपदात्मकत्वम्+ भेरि+आदिशब्दः+ भेर्यादिशब्द एवास्तीति => भेरि+आदिशब्दः+ एव+अस्ति+इति एवास्तीति => एव+अस्ति+इति चत्वार एव => चत्वारः+ एव विरुद्धभेदा नान्ये => विरुद्धभेदाः+ न+अन्ये नान्ये => न+अन्ये तेषामसिद्धलक्षणोपनतत्वा1दिति|| => तेषाम्+असिद्धलक्षणोपनतत्वात्+इति|| उपपन्नत्वेनासिद्धत्वात्, => उपपन्नत्वेन+असिद्धत्वात्, चत्वार इति => चत्वारः+ इति पक्षव्यापकास्ते => पक्षव्यापकाः+ते नान्ये => न+अन्ये तेषामसिद्धलक्षणोपनतत्वात् => तेषाम्+असिद्धलक्षणोपनतत्वात् असिद्धो हेतुर्विरुद्धोऽनैकान्तिको => असिद्धः+ हेतुः+विरुद्धः+अनैकान्तिकः+ हेतुर्विरुद्धोऽनैकान्तिको वेति => हेतुः+विरुद्धः+अनैकान्तिकः+ वा+इति वेति => वा+इति नैष => न+एष उभयलक्षणोपनतत्वेनोभयव्यवहारविषयत्वात् => उभयलक्षणोपनतत्वेन+उभयव्यवहारविषयत्वात् तुलायां प्रमाणप्रमेयव्यवहारावत्|| => तुलायाम्+ प्रमाणप्रमेयव्यवहारावत्|| प्रमाणं, तुलान्तरतुलितद्रव्येण => प्रमाणम्+ तुलान्तरतुलितद्रव्येण प्रमीयमाणं प्रत्यक्षेण => प्रमीयमाणम्+ प्रत्यक्षेण गृह्यमाणं स्वरूपं => गृह्यमाणम्+ स्वरूपम्+ स्वरूपं प्रमेयं => स्वरूपम्+ प्रमेयम्+ प्रमेयं च => प्रमेयम्+ च तथेत्यर्थः => तथा+इत्यर्थः अनैकान्तिकभेदास्तु => अनैकान्तिकभेदाः+तु पक्षत्रयव्यापको यथाऽनित्यः => पक्षत्रयव्यापकः+ यथा+अनित्यः यथाऽनित्यः => यथा+अनित्यः सपक्षविपक्षैकदेशवृत्तिर्यथाऽनित्यः => सपक्षविपक्षैकदेशवृत्तिः+यथा+अनित्यः अस्मदादिबाह्येन्द्रियग्रहणयोग्यत्वं विवक्षितं,तच्चात्र => अस्मदादिबाह्येन्द्रियग्रहणयोग्यत्वम्+ विवक्षितम्+,तत्+च+अत्र विवक्षितं,तच्चात्र => विवक्षितम्+,तत्+च+अत्र सर्वत्रास्तीति => सर्वत्र+अस्ति+इति अस्य,नापि => अस्य,न+अपि पक्षत्रयव्यापकत्वमिति => पक्षत्रयव्यापकत्वम्+इति पक्षसपक्षव्यापको विपक्षैकदेशवृत्तिर्यथा => पक्षसपक्षव्यापकः+ विपक्षैकदेशवृत्तिः+यथा विपक्षैकदेशवृत्तिर्यथा => विपक्षैकदेशवृत्तिः+यथा गौरयं => गौः+अयं विषाणिन एव => विषाणिनः+ एव सद्योजातस्यापि => सद्योजातस्य+अपि विषाणयोग्यत्वादिति => विषाणयोग्यत्वात्+इति सपक्षैकदेशवृत्तिर्यथा => सपक्षैकदेशवृत्तिः+यथा नायं गौर्विषाणित्वात्|| => न+अयम्+ गौः+विषाणित्वात्|| गौर्विषाणित्वात्|| => गौः+विषाणित्वात्|| प्राक्तनानुमानसपक्षविपक्षयोरत्र => प्राक्तनानुमानसपक्षविपक्षयोः+अत्र वैपरीत्यमिति => वैपरीत्यम्+इति पक्षविपक्षव्यापकत्वमस्य => पक्षविपक्षव्यापकत्वम्+अस्य (31)पक्षत्रयैकदेशवृत्तिर्यथा => (31)पक्षत्रयैकदेशवृत्तिः+यथा प्रत्यक्षत्वादिति|| => प्रत्यक्षत्वात्+इति|| अत्राप्ययोगिबाह्येन्द्रियग्राह्यत्वमेव => अत्र+अपि+अयोगिबाह्येन्द्रियग्राह्यत्वम्+एव प्रत्यक्षत्वं विवक्षितं => प्रत्यक्षत्वम्+ विवक्षितम्+ विवक्षितं वेदितव्यम् => विवक्षितम्+ वेदितव्यम् पक्षसपक्षैकदेशवृत्तिर्विपक्षव्यापको यथा => पक्षसपक्षैकदेशवृत्तिः+विपक्षव्यापकः+ यथा चामूर्तर्त्वं हेतुर्नास्ति => चामूर्तर्त्वम्+ हेतुः+नास्ति हेतुर्नास्ति => हेतुः+नास्ति आत्माकाशयोस्तु => आत्माकाशयोः+तु सपक्षयोरपि => सपक्षयोः+अपि सर्वत्रअल्पपरिमाणरहितत्वं ह्यमूर्तत्वम् => सर्वत्रअल्पपरिमाणरहितत्वम्+ हि+अमूर्तत्वम् ह्यमूर्तत्वम् => हि+अमूर्तत्वम् सपक्षव्यापको यथा => सपक्षव्यापकः+ यथा दिक्कालमनांस्यमूर्तत्वात्|| => दिक्कालमनांसि+अमूर्तत्वात्|| अत्रापि => अत्र+अपि प्राक्तनानुमानसपक्षो विपक्षीभूत => प्राक्तनानुमानसपक्षः+ विपक्षीभूतः+ विपक्षीभूत इति => विपक्षीभूतः+ इति विपक्षैकदेशवृत्तित्वमस्य => विपक्षैकदेशवृत्तित्वम्+अस्य व्यापकत्वममूर्तत्वस्य => व्यापकत्वम्+अमूर्तत्वस्य पक्षैकदेशवृत्तिर्यथा => पक्षैकदेशवृत्तिः+यथा द्रव्याण्याकाशकालदिगात्ममनांसि => द्रव्याणि+आकाशकालदिगात्ममनांसि सत्याशुतरविनाशित्वं क्षणिकत्वम् => सत्याशुतरविनाशित्वम्+ क्षणिकत्वम् क्षणिकविशेषगुणरहितत्वं पक्षीकृतेषु => क्षणिकविशेषगुणरहितत्वम्+ पक्षीकृतेषु दिक्कालमन:स्वेव => दिक्कालमन:स्व+इव नाकाशात्मनोः => न+आकाशात्मनः सर्वत्रास्तीति => सर्वत्र+अस्ति+इति विद्युदादेराशुतरविनाशित्वात्तद्विशेषगुणावपि => विद्युदादेः+आशुतरविनाशित्वात्+तद्विशेषगुणौ+अपि क्षणिकत्वमिति => क्षणिकत्वम्+इति अनध्यवसितभेदास्तु => अनध्यवसितभेदाः+तु पक्षव्यापको यथा => पक्षव्यापकः+ यथा सर्वमनित्यं सत्त्वात्|| => सर्वम्+अनित्यम्+ सत्त्वात्|| सत्त्वादिति => सत्त्वात्+इति विद्यमानत्वादित्यर्थः => विद्यमानत्वात्+इत्यर्थः पक्षैकदेशवृत्तिर्यथा => पक्षैकदेशवृत्तिः+यथा सर्वमिनित्यं कार्यत्वात् => सर्वम्+अनित्यम्+ कार्यत्वात् पक्षव्यापको यथाऽनित्यं => पक्षव्यापकः+ यथा+अनित्यम्+ यथाऽनित्यं शब्द:आकाशविशेषगुणत्वात् => यथा+अनित्यम्+ शब्द:आकाशविशेषगुणत्वात् पक्षैकदेशवृत्तिर्यथा => पक्षैकदेशवृत्तिः+यथा सर्वं द्रव्यमनित्यं => सर्वम्+ द्रव्यम्+अनित्यम्+ द्रव्यमनित्यं क्रियावत्वात्|| => द्रव्यम्+अनित्यम्+ क्रियावत्वात्|| पक्षीकृतेष्वाकाशादिषु => पक्षीकृतेषु+आकाशादिषु क्रियावत्त्वास्याभावादिति => क्रियावत्त्वास्य+अभावात्+इति पक्षीकृताच्च => पक्षीकृतात्+च द्रव्यादन्यत्राभावादसाधारणत्वमिति => द्रव्यात्+अन्यत्र+अभावात्+असाधारणत्वम्+इति अविद्यमानविपक्षो विद्यमानसपक्षः => अविद्यमानविपक्षः+ विद्यमानसपक्षः पक्षव्यापको यथा => पक्षव्यापकः+ यथा सर्वं कार्यं => सर्वम्+ कार्यम्+ कार्यं नित्यमुत्पत्तिमत्त्वादिति|| => कार्यम्+ नित्यम्+उत्पत्तिमत्त्वात्+इति|| नित्यमुत्पत्तिमत्त्वादिति|| => नित्यम्+उत्पत्तिमत्त्वात्+इति|| कृतत्वादिति|| => कृतत्वात्+इति|| अविद्यमानविपक्षो विद्यमानसपक्षः => अविद्यमानविपक्षः+ विद्यमानसपक्षः पक्षैकदेशवृत्तिर्यथा => पक्षैकदेशवृत्तिः+यथा सर्वं कार्यं => सर्वम्+ कार्यम्+ कार्यं नित्यंसावयवत्वात् => कार्यम्+ नित्यम्+असौ+अवयवत्वात् नित्यंसावयवत्वात् => नित्यम्+असौ+अवयवत्वात् पक्षव्यापको यथा => पक्षव्यापकः+ यथा सर्वं कार्यं => सर्वम्+ कार्यम्+ कार्यं अनित्यं => कार्यम्+ अनित्यम्+ अनित्यं उत्पत्तिधर्मकत्वात् => अनित्यम्+ उत्पत्तिधर्मकत्वात् पक्षैकदेशवृत्तिर्यथा => पक्षैकदेशवृत्तिः+यथा सर्वं कार्यमनित्यं => सर्वम्+ कार्यम्+अनित्यम्+ कार्यमनित्यं सावयवत्वात्||)[?] => कार्यम्+अनित्यम्+ असौ+अवयवत्वात्||)[?] सावयवत्वात्||)[?] => असौ+अवयवत्वात्||)[?] अत्रापि => अत्र+अपि सपक्षत्वं न => सपक्षत्वम्+ न पुनर्विपक्षत्वम् => पुनः+विपक्षत्वम् अविद्यमानसपक्षो विद्यमानविपक्षः => अविद्यमानसपक्षः+ विद्यमानविपक्षः पक्षव्यापकस्तु => पक्षव्यापकः+तु नासाधारणो व्याप्तिमत्वात् => न+असाधारणः+ व्याप्तिमत्वात् अव्याप्तस्तु => अव्याप्तः+तु भवत्यासाधारणो यथा => भवति+असाधारणः+ यथा सर्वं प्रधानान्वितं => सर्वम्+ प्रधानान्वितम्+ प्रधानान्वितं कार्यत्वादिति => प्रधानान्वितम्+ कार्यत्वात्+इति कार्यत्वादिति => कार्यत्वात्+इति किंचिद्बाधकमस्तीत्यव्याप्तिः => किंचिद्बाधकम्+अस्ति+इति+अव्याप्तिः अत्रैव => अत्र+एव कुपितत्वादिति => कुपितत्वात्+इति भागासिद्धो वेति => भागासिद्धः+ वा+इति वेति => वा+इति कालात्ययापदिष्टभेदास्तु => कालात्ययापदिष्टभेदाः+तु प्रत्यक्षविरुद्धो यथाऽनुष्णोऽग्निः => प्रत्यक्षविरुद्धः+ यथा+अनुष्णः+अग्निः यथाऽनुष्णोऽग्निः => यथा+अनुष्णः+अग्निः सर्वथैव => सर्वथा+एव निषेद्धुमशक्यत्वादुष्णत्वग्रहणमङ्गीकार्यम् => निषेद्धुम्+अशक्यत्वात्+उष्णत्वग्रहणम्+अङ्गीकार्यम् ग्रहणं च => ग्रहणम्+ च प्रत्यक्षेणाग्न्यादावेवेति => प्रत्यक्षेण+अग्न्यादौ+एव+इति बलीयस्त्वम् => बलीयः+त्वम् (33पृष्ठम्)अनुमानविरुद्धो यधा => (33पृष्ठम्)अनुमानविरुद्धः+ यथा परमाणूनामनित्यत्वं मूर्तत्वात्|| => परमाणूनाम्+अनित्यत्वम्+ मूर्तत्वात्|| यद्यप्यनुमानमात्रेणानुमानस्य => यद्यपि+अनुमानमात्रेण+अनुमानस्य बाधो न => बाधः+ न दुर्बलो बाध्यते => दुर्बलः+ बाध्यते प्रत्यक्षेणैव => प्रत्यक्षेण+एव प्रत्यक्षमेवानुमानस्य => प्रत्यक्षम्+एव+अनुमानस्य पदेऽलातचक्रे => पदे+अलातचक्रे प्रत्यक्षमपि => प्रत्यक्षम्+अपि बाधकं स्यात् => बाधकम्+ स्यात् तथाह्यत्र => तथाहि+अत्र विवादपदमलातचक्रं न => विवादपदमलातचक्रम्+ न अभ्रमणावस्थालातवदिति => अभ्रमणावस्थालातवत्+इति अनुमानमेव => अनुमानम्+एव बाधकं, प्रत्यक्षं => बाधकम्+ प्रत्यक्षम्+ प्रत्यक्षं चाशुतरभ्रमणवशाद् => प्रत्यक्षम्+ च+आशुतरभ्रमणवशाद् चाशुतरभ्रमणवशाद् => च+आशुतरभ्रमणवशाद् एवमिहापि => एवम्+इह+अपि परमाणुसाधकस्याप्रामाण्ये => परमाणुसाधकस्य+अप्रामाण्ये धर्मिण एवाभावान्मूर्तत्वानुमानमाश्रयासिद्धं => धर्मिणः+ एव+अभावात्+मूर्तत्वानुमानम्+आश्रयासिद्धम्+ एवाभावान्मूर्तत्वानुमानमाश्रयासिद्धं स्यात् => एव+अभावात्+मूर्तत्वानुमानम्+आश्रयासिद्धम्+ स्यात् नित्यत्वसाधकत्वात्तेन => नित्यत्वसाधकत्वात्+तेन बाधितविषयत्वमिति => बाधितविषयत्वम्+इति क्वचिदाश्रये => क्वचित्+आश्रये अल्पपरिमाणतरतमभावत्वं महत्परिमाणतरतमभाववदिति => अल्पपरिमाणतरतमभावत्वम्+ महत्परिमाणतरतमभाववत्+इति महत्परिमाणतरतमभाववदिति => महत्परिमाणतरतमभाववत्+इति खलूपादानानि, => खलु+उपादानानि, परिमाणुभ्योऽल्पपरिणामं किंचिद् => परिमाणुभ्यः+अल्पपरिणामम्+ किंचिद् कारणशून्यवस्तुसिद्धावनित्यं धर्मिग्राहकप्रमाणबाधितमिति => कारणशून्यवस्तुसिद्धौ+अनित्यम्+ धर्मिग्राहकप्रमाणबाधितम्+इति धर्मिग्राहकप्रमाणबाधितमिति => धर्मिग्राहकप्रमाणबाधितम्+इति आगमविरुद्धो यथा => आगमविरुद्धः+ यथा द्रवद्रव्यत्वात्क्षीरवदिति|| => द्रवद्रव्यत्वात्क्षीरवत्+इति|| (1.ग.redasब्राह्मणेनपेयं सुरादि) => (1.ग.redasब्राह्मणेनपेयम्+ सुरादि) यथैवेका => यथा+एव+एका तथैवान्या => तथा+एव+अन्या वैमलमन्नानां => वैमलम्+अन्नानां मलमुच्यते => मलम्+उच्यते वैश्यश्च => वैश्यः+च इत्यादिरागमः => इत्यादिः+आगमः चागमस्यैवानुमानेन => च+आगमस्य+एव+अनुमानेन बाध इति => बाधः+ इति पेयत्वं हि => पेयत्वम्+ हि अपापहेतुत्वं साध्यम् => अपापहेतुत्वम्+ साध्यम् दृष्टान्तस्यासिद्धावनुमानस्यानुस्थानप्रसंङ्गात् => दृष्टान्तस्य+असिद्धौ+अनुमानस्य+अनुस्थानप्रसंङ्गात् तस्मादत्र => तस्मात्+अत्र आगमस्यैव => आगमस्य+एव बलवत्वमिति => बलवत्वम्+इति प्रत्यक्षैकदेशविरुद्धो यथा => प्रत्यक्षैकदेशविरुद्धः+ यथा सर्वं तेजोऽनुष्णं => सर्वम्+ तेजः+अनुष्णम्+ तेजोऽनुष्णं रूपित्वादिति|| => तेजः+अनुष्णम्+ रूपित्वात्+इति|| रूपित्वादिति|| => रूपित्वात्+इति|| तेजसोऽनुष्णत्वसाधने => तेजसः+अनुष्णत्वसाधने ज्योत्स्नायां वास्मदादीनां => ज्योत्स्नायाम्+ वा+अस्मदादीनाम्+ वास्मदादीनां प्रत्यक्षेण => वा+अस्मदादीनाम्+ प्रत्यक्षेण विरुद्धो न => विरुद्धः+ न प्रत्यक्षेणैकदेशविरुद्धो प्रत्यक्षैकदेशविरुद्धः => प्रत्यक्षेण+एकदेशविरुद्धः+ प्रत्यक्षैकदेशविरुद्धः अनुमानैकदेशविरुद्धो यथा => अनुमानैकदेशविरुद्धः+ यथा तद्गतैकत्वादिति|| => तद्गतैकत्वात्+इति|| तन्निवृत्त्यर्थमप्रदेशग्रहणम् => तन्निवृत्त्यर्थम्+अप्रदेशग्रहणम् व्यभिचारस्तत्प => व्यभिचारः+तत्प सतीति => सती+इति विशेषणमूह्यम् => विशेषणम्+ऊह्यम् नैमित्तिकद्रवत्वपार्थिवपरमाणुरूपादिष्वेव => नैमित्तिकद्रवत्वपार्थिवपरमाणुरूपादिषु+एव नित्यत्वमनुमानेन => नित्यत्वम्+अनुमानेन सांसिद्धिकद्रवत्वसलिलादिपरमाणुरूपादिष्विति => सांसिद्धिकद्रवत्वसलिलादिपरमाणुरूपादिषु+इति पार्थिवपरमाणुरूपपरगंधस्पर्शा अग्निसंयोगजाः => पार्थिवपरमाणुरूपपरगंधस्पर्शाः+ अग्निसंयोगजाः पार्थिवतैजसपरमाणुद्रवत्वं पाकजं => पार्थिवतैजसपरमाणुद्रवत्वम्+ पाकजम्+ पाकजं पार्थिवतैजसद्रवत्वात् => पाकजम्+ पार्थिवतैजसद्रवत्वात् सर्वेषां देवर्षीणां => सर्वेषाम्+ देवर्षीणाम्+ देवर्षीणां शरीराणि => देवर्षीणाम्+ शरीराणि शरीरत्वादस्मदादिशरीरवदिति|| => शरीरत्वात्+अस्मदादिशरीरवत्+इति|| केचिद्देवानामृषीणां च => केचिद्+देवानाम्+ऋषीणाम्+ च तस्मादागमैककदेशविरुद्धोऽयं हेतुः => तस्मात्+आगमैककदेशविरुद्धः+अयम्+ हेतुः प्रकरणसमस्योदाहरणं यथाऽनित्ये => प्रकरणसमस्य+उदाहरणम्+ यथा+अनित्ये यथाऽनित्ये => यथा+अनित्ये एक एवायं => एकः+ एव+अयम्+ एवायं हेतुरनित्यत्व => एव+अयम्+ हेतुः+अनित्यत्व हेतुरनित्यत्व => हेतुः+अनित्यत्व नित्यत्वेऽपि => नित्यत्वे+अपि समान इति => समानः+ इति पक्षसपक्षरन्यतरत्वात्सपक्षवत् => पक्षसपक्षः+अन्यतरत्वात्सपक्षवत् तुल्यलक्षणविरुद्धहेतुद्वयोपनिपातो => तुल्यलक्षणविरुद्धहेतुद्वयोपनिपातः+ विरुद्धाऽव्यभिचारीत्येके|| => विरुद्धाऽव्यभिचारी+इति+एके|| एक इति => एकः+ इति वयमित्यर्थः => वयम्+इत्यर्थः प्रकरणसमोऽयमित्याहुः => प्रकरणसमः+अयम्+इत्याहुः भिन्नविषयो हेतुसन्निपातो => भिन्नविषयः+ हेतुसन्निपातः+ हेतुसन्निपातो विरुद्धाऽव्यभिचारी => हेतुसन्निपातः+ विरुद्धाऽव्यभिचारी माऽभूदित्येकत्रेतिपदम् => मा+अभूत्+इत्येकत्र+इतिपदम् सामान्यवतामनाधारत्वाद्रूपादित्यनयोर्विरुद्धाव्यभिचारित्वं स्यात्,तन्निषेधाय => सामान्यवतामनाधारत्वाद्पादित्यनयोः+विरुद्धाव्यभिचारित्वम्+ स्यात्,तन्निषेधाय एवमपि => एवम्+अपि स्यादित्यतस्तुल्यलक्षणग्रहणम् => स्यात्+इत्यतः+तुल्यलक्षणग्रहणम् प्रकृतप्रमेयस्यानैकान्तिकत्वात् => प्रकृतप्रमेयस्य+अनैकान्तिकत्वात् तुल्यलक्षणत्वं त्रिरूपाऽऽत्मकतुल्यलक्षणाभावादुदाहरति- => तुल्यलक्षणत्वम्+ त्रिरूपा+आत्मकतुल्यलक्षणाभावात्+उदाहरति- त्रिरूपाऽऽत्मकतुल्यलक्षणाभावादुदाहरति- => त्रिरूपा+आत्मकतुल्यलक्षणाभावात्+उदाहरति- नित्यमाकाशममूर्तद्रव्यत्वादात्मवत्, => नित्यमाकाशम्+अमूर्तद्रव्यत्वात्+आत्मवत्, अनित्यमाकाशम् => अनित्यम्+आकाशम् वस्तुनो द्वैरूप्यासम्भवादवश्यमन्यतरानुमानं => वस्तुनः+ द्वैरूप्यासम्भवात्+अवश्यम्+अन्यतरानुमानम्+ द्वैरूप्यासम्भवादवश्यमन्यतरानुमानं सुनष्टमेव, => द्वैरूप्यासम्भवात्+अवश्यम्+अन्यतरानुमानम्+ सुनष्टम्+एव, सुनष्टमेव, => सुनष्टम्+एव, ततश्चासिद्धादिदूषणदुष्टत्वात्तेष्वेवन्तर्भावो भविष्यति, => ततः+च+असिद्धादिदूषणदुष्टत्वात्ष्वेवन्तर्भावः+ भविष्यति, किं हेत्वाभासाऽभ्युपगमेनेत्याऽऽशंक्याहऽऽह => किम्+ हेत्वाभासाऽभ्युपगमेन+इति+आशंक्य+आह हेत्वाभासाऽभ्युपगमेनेत्याऽऽशंक्याहऽऽह => हेत्वाभासाऽभ्युपगमेन+इति+आशंक्य+आह स खलु => सः+ खलु पुरुषविशेषमपेक्षमाणो हेत्वाभासो => पुरुषविशेषमपेक्षमाणः+ हेत्वाभासः+ हेत्वाभासो भवत्यन्यतरासिद्धवदिति|| => हेत्वाभासः+ भवति+अन्यतरासिद्धावदिति|| भवत्यन्यतरासिद्धवदिति|| => भवति+अन्यतरासिद्धावदिति|| परं प्रति => परम्+ प्रति असिद्धं हेतुं => असिद्धम्+ हेतुम्+ हेतुं यः => हेतुम्+ यः समर्थयितुमशक्तस्तदपेक्षयाऽन्यतरासिद्धो हेत्वाभासो => समर्थयितुम्+अशक्तस्तदपेक्षया+अन्यतरासिद्धः+ हेत्वाभासः+ हेत्वाभासो भवति, => हेत्वाभासः+ भवति, दूषणान्तरोद्भावनायां विकलशक्तेविरुद्धाव्यभिचारीति => दूषणान्तरोद्भावनायाम्+ विकलशक्तेविरुद्धाव्यभिचारी+इति विकलशक्तेविरुद्धाव्यभिचारीति => विकलशक्तेविरुद्धाव्यभिचारी+इति त्वन्यतरानुमानस्य => तु+अन्यतरानुमानस्य कालात्ययापदोषदुष्टं भवत्येकमन्यतरत्प्रमाणमिति => कालात्ययापदोषदुष्टम्+ भवति+एकम्+अन्यतरत्प्रमाणम्+इति भवत्येकमन्यतरत्प्रमाणमिति => भवति+एकम्+अन्यतरत्प्रमाणम्+इति पुनरनित्यत्वसाधकानुमानमेव => पुनः+अनित्यत्वसाधकानुमानम्+एव व्यापकमेवाऽऽकाशमिति => व्यापकम्+एव+आकाशम्+इति जातीयोऽपादानकारणाभावादाकाशमनुत्पत्तिधर्मकं सिद्धमिति => जातीयः+अपादानकारणाभावात्+आकाशम्+अनुत्पत्तिधर्मकम्+ सिद्धम्+इति सिद्धमिति => सिद्धम्+इति कथं तदनित्यं => कथम्+ तत्+अनित्यम्+ तदनित्यं भविष्यतीति => तत्+अनित्यम्+ भविष्यति+इति भविष्यतीति => भविष्यति+इति हेत्वाभासानभिधायोदाहरणाऽऽख्यमवयवमाह => हेत्वाभासान्+अभिधायोदाहरणाऽऽख्यम्+अवयवम्+आह सम्यग्दृष्टान्ताभिधानमुदाहरणम् => सम्यग्दृष्टान्ताभिधानम्+उदाहरणम् सम्यगितित्यभिधानविशेषणं भिन्नं => सम्यक्+इतकि+अभिधानविशेषणम्+ भिन्नम्+ भिन्नं पदम् => भिन्नम्+ पदम् तच्चाव्याप्त्यभिधानादेर्निरासार्थम् => तत्+च+अव्याप्त्य+अभिधानादेः+निरासार्थम् उदाहरणमाह => उदाहरणम्+आह साधर्म्येणं,वैधर्म्योदाहरणं चेति) => साधर्म्येणं,वैधर्म्योदाहरणम्+ च+इति) चेति) => च+इति) भेदस्तस्माद्द्विविधस्यापि => भेदः+तस्मात्+द्विविधस्य+अपि तत्रान्वयमुखेन => तत्र+अन्वयमुखेन दृष्टान्ताभिधानं साधर्म्योदाहरणं => दृष्टान्ताभिधानम्+ साधर्म्योदाहरणम्+ साधर्म्योदाहरणं यथाऽनित्यः => साधर्म्योदाहरणम्+ यथा+अनित्यः यथाऽनित्यः => यथा+अनित्यः शब्दस्तीव्रादिधर्मोपेतत्वात् => शब्दः+तीव्रादिधर्मोपेतत्वात् यद्यतीव्रादिधर्मोपेतं तत्तदनित्यं => यदि+अतीव्रादिधर्मोपेतम्+ तत्+तत्+अनित्यम्+ तत्तदनित्यं दृष्टिं => तत्+तत्+अनित्यम्+ दृष्टिम्+ दृष्टिं यथाऽऽ => दृष्टिम्+ यथा+अ यथाऽऽ => यथा+अ दृष्टान्ताभिधानं वैधर्म्योदाहरणं => दृष्टान्ताभिधानम्+ वैधर्म्योदाहरणम्+ वैधर्म्योदाहरणं यथा => वैधर्म्योदाहरणम्+ यथा यदनित्यं न => यत्+अनित्यम्+ न तत्तीव्रादिधम्रोपेतमपि => तत्तीव्रादिधम्रोपेतम्+अपि यथाऽऽकाशमिति => यथा+आकाशम्+इति उदाहरणाभासानामुदाहरणत्वमुक्तं भवति|| => उदाहरणाभासानामुदाहरणत्वम्+उक्तम्+ भवति|| प्रमाणोपपन्नत्वं सूचयितुं => प्रमाणोपपन्नत्वम्+ सूचयितुम्+ सूचयितुं न => सूचयितुम्+ न पुनरवश्यमुदाहरणं वाच्यमिति => पुनः+अवश्यम्+उदाहरणम्+ वाच्यम्+इति वाच्यमिति => वाच्यम्+इति नियमयितुं | => नियमयितुम्+ | लक्षणाभिधानादुदाहरणाभासा => लक्षणाभिधानात्+उदाहरणाभासा भविष्यन्2तीत्यभिप्रायेण => भविष्यन्ति+इति+अभिप्रायेण तल्लक्षणमवान्तरभेदं च => तल्लक्षणमवान्तरभेदम्+ च उदाहरणाभासास्ते => उदाहरणाभासाः+ते चानेकप्रकाराः => च+अनेकप्रकाराः चाऽनित्यं मनो => च+अनित्यम्+ मनः+ मनो मूर्तत्वादित्येतस्मिन्प्रयोगे => मनः+ मूर्तत्वादित्येतस्मिन्प्रयोगे यन्मूर्तं तदनित्यं => यन्मूर्तम्+ तदनित्यम्+ तदनित्यं 3 => तदनित्यम्+ 3 परमाणुरिति => परमाणु_+इति अनित्यं दृष्टिं) => अनित्यम्+ दृष्टिम्+) दृष्टिं) => दृष्टिम्+) कर्मेति => कर्म+इति यथाऽऽकाशमित्युभयविकलः|| => यथा+आकाशम्+इत्युभयविकलः|| उभाभ्यां साध्यसाधनाभ्यां => उभाभ्याम्+ साध्यसाधनाभ्याम्+ साध्यसाधनाभ्यां विकलः => साध्यसाधनाभ्याम्+ विकलः विषाणमित्याश्रयविकलः => विषाणम्+इत्याश्रयविकलः शशविषाणं; => शशविषाणम्+; readsखपुष्पं) => readsखपुष्पम्+) यन्मूर्तं तदनित्यमिति => यन्मूर्तम्+ तदनित्यमिति यदनित्यं तन्मूर्तंदृष्टं => यदनित्यम्+ तन्मूर्तम्+दृष्टम्+ तन्मूर्तंदृष्टं यथा => तन्मूर्तम्+दृष्टम्+ यथा साधनजातीयमस्ति => साधनजातीयम्+अस्ति साध्यजातीयमवश्यमस्तीति => साध्यजातीयम्+अवश्यमस्ति+इति अन्यथाभिधानं तु => अन्यथाभिधानम्+ तु आद्याश्चत्वारोऽर्थदोषा इति => आद्याः+चत्वारः+अर्थदोषाः+ इति यदनित्यं न => यत्+अनित्यम्+ न तन्मूर्तमपि => तन्मूर्तम्+अपि परमाणुरिति => परमाणुः+इति साधनं मूर्तत्वं => साधनम्+ मूर्तत्वम्+ मूर्तत्वं यस्माद्दृष्टान्ताभासाद्व्यावृत्तमसौ => मूर्तत्वम्+ यस्माद्दृष्टान्ताभासाद्व्यावृत्तम्+असौ यस्माद्दृष्टान्ताभासाद्व्यावृत्तमसौ => यस्माद्दृष्टान्ताभासाद्व्यावृत्तम्+असौ साधनाव्यवृत्तं यस्मिन्निति => साधनाव्यवृत्तम्+ यस्मिन्+इति यस्मिन्निति => यस्मिन्+इति उदाहरणाभास इति => उदाहरणाभासः+ इति कर्मेति => कर्म+इति घट इत्युभयऽव्यावृत्तः, => घटः+ इत्युभयऽव्यावृत्तः, खपुष्पमित्याश्रयहीन इति|| => खपुष्पम्+इत्याश्रयहीनः+ इति|| व्यक्तमेतत् => व्यक्तम्+एतत् यथाकाशं ) => यथाकाशम्+ ) यदनित्यं न => यत्+अनित्यम्+ न तन्मूर्तंमपि => तन्मूर्तम्+अपि भवतीत्यभिधानमन्तरेण => भवति+इत्यभिधानम्+अन्तरेण व्याप्तेरप्रतीतेः => व्याप्तेः+अप्रतीतेः मूर्तं न => मूर्तम्+ न तदनित्यमपि => तत्+अनित्यम्+अपि 3यथाकाशमिति => 3यथाकाशम्+इति (2.andगreadयदमूर्तं) => (2.andगreadयदमूर्तम्+) (3.क.omitsयथाकाशं) => (3.क.omitsयथाकाशम्+) साध्यं नास्ति => साध्यम्+ नास्ति साधनमपि => साधनम्+अपि नास्तीति => नास्ति+इति वक्तव्येऽन्यथाभिधानं साधनात्सिद्धावङ्गं => वक्तव्ये+अन्यथाभिधानम्+ साधनात्सिद्धावङ्गम्+ साधनात्सिद्धावङ्गं न => साधनात्सिद्धावङ्गम्+ न भवतीति => भवति+इति दोष एव => दोषः+ एव वचनदोषाविति|| => वचनदोषौ+इति|| अत्राद्याः => अत्र+आद्याः साधर्म्योदाहरणाभासाः, => साधर्म्य+उदाहरणाभासाः, षड्वैधर्म्योदाहरणाभासाः => षट्+वैधर्म्य+उदाहरणाभासाः सन्देहद्वारेणापरानष्टावुदाहरणाभासा => सन्देहद्वारेण+अपरान्+अष्टौ+उदाहरणाभासा सन्देह एव => सन्देहः+ एव द्वारमुपायस्तेन => द्वारम्+उपायस्तेन संदिग्धसाध्यो यथा => संदिग्धसाध्यः+ यथा माहाराज्यं करिष्यत्ययं => माहाराज्यम्+ करिष्यति+अयम्+ करिष्यत्ययं सोमवंशोद्भूतत्वाद्विवक्षितराजपुत्रवदिति|| => करिष्यति+अयम्+ सोमवंशोद्भूतत्वात्+विवक्षितराजपुत्रवत्+इति|| सोमवंशोद्भूतत्वाद्विवक्षितराजपुत्रवदिति|| => सोमवंशोद्भूतत्वात्+विवक्षितराजपुत्रवत्+इति|| निश्चित एव => निश्चितः+ एव राज्यमकुर्वाणो दृष्टान्तीकृतः => राज्यम्+अकुर्वाणः+ दृष्टान्तीकृतः चासौ => च+असौ राज्यं करिष्यतीति => राज्यम्+ करिष्यति+इति करिष्यतीति => करिष्यति+इति निश्चयोऽस्ति => निश्चयः+अस्ति संदिग्धसाध्य एव => संदिग्धसाध्यः+ एव संदिग्धसाधनो यथा => संदिग्धसाधनः+ यथा नायं सर्वज्ञो => न+अयम्+ सर्वज्ञः+ सर्वज्ञो रागादिमत्त्वादन्य => सर्वज्ञः+ रागादिमत्त्वात्+अन्य रागादिमत्त्वादन्य => रागादिमत्त्वात्+अन्य पुरुषवदिति|| => पुरुषवत्+इति|| अत्रापि => अत्र+अपि निश्चितोऽसर्वज्ञो रागादिमत्त्वेनानिश्चितो => निश्चितः+असर्वज्ञः+ रागादिमत्त्वेन+अनिश्चितः+ रागादिमत्त्वेनानिश्चितो दृष्टान्तीकृतः => रागादिमत्त्वेन+अनिश्चितः+ दृष्टान्तीकृतः संन्दिग्धोभयो यथा => संन्दिग्धोभयः+ यथा गमिष्यत्ययं स्वर्गं => गमिष्यति+अयम्+ स्वर्गम्+ स्वर्गं विवक्षितः => स्वर्गम्+ विवक्षितः दत्तवदिति|| => दत्तवत्+इति|| संदिग्धमुभयं स्वर्गगमनं => संदिग्धमुभयम्+ स्वर्गगमनम्+ स्वर्गगमनं समुपार्जितशुक्लधर्मत्वं => स्वर्गगमनम्+ समुपार्जितशुक्लधर्मत्वम्+ समुपार्जितशुक्लधर्मत्वं च => समुपार्जितशुक्लधर्मत्वम्+ च पुरुषो दृष्टान्तीकृतः => पुरुषः+ दृष्टान्तीकृतः संदिग्धाश्रयो यथा => संदिग्धाश्रयः+ यथा नायं सर्वज्ञो => न+अयम्+ सर्वज्ञः+ सर्वज्ञो बहुवक्तृत्वाद्भविष्यद्देवदत्तपुत्रवदिति|| => सर्वज्ञः+ बहुवक्तृत्वात्+भविष्यद्देवदत्तपुत्रवत्+इति|| बहुवक्तृत्वाद्भविष्यद्देवदत्तपुत्रवदिति|| => बहुवक्तृत्वात्+भविष्यद्देवदत्तपुत्रवत्+इति|| संदिग्धसाध्याव्यावृत्तो यथा => संदिग्धसाध्याव्यावृत्तः+ यथा यो महाराज्यं => यः+ महाराज्यम्+ महाराज्यं न => महाराज्यम्+ न सोमवंशोद्भूतोऽपि => सोमवंशोद्भूतः+अपि यथाऽन्यो राजपुरुष => यथा+अन्यः+ राजपुरुषः+ राजपुरुष इति|| => राजपुरुषः+ इति|| साध्यमव्यावृत्तं यस्मादसौ => साध्यमव्यावृत्तम्+ यस्मात्+असौ यस्मादसौ => यस्मात्+असौ संदिग्धश्चासौ => संदिग्धः+च+असौ साध्यव्यावृत्तश्च => साध्यव्यावृत्तः+च अन्यत्रोद्भूतस्याऽपि => अन्यत्रोद्भूतस्य+अपि संदिग्धसाधनाव्यावृत्तो यथा => संदिग्धसाधनाव्यावृत्तः+ यथा यस्तु => यः+तु रागादिरहितो यथा => रागादिरहितः+ यथा पुरुष इति|| => पुरुषः+ इति|| संदिग्धसाधनव्यावृत्त इत्यर्थः => संदिग्धसाधनव्यावृत्तः+ इत्यर्थः संदिग्धोभयव्यावृत्तो यथा => संदिग्धोभयव्यावृत्तः+ यथा स्वर्गं न => स्वर्गम्+ न समुपार्जितशुक्लधर्मोऽपि => समुपार्जितशुक्लधर्मः+अपि दुःस्थःपुरुष इति|| => दुःस्थःपुरुषः+ इति|| दुःस्थस्याऽपि => दुःस्थस्य+अपि प्रमाणाभावादिति => प्रमाणाभावात्+इति संदिग्धाश्रयो यथा => संदिग्धाश्रयः+ यथा बहुवक्ताऽपि => बहुवक्ता+अपि संदिग्धाश्रयाव्यावृत्तो यथा) => संदिग्धाश्रयाव्यावृत्तः+ यथा) स्पष्टमेतत् => स्पष्टम्+एतत् लक्षणमाह => लक्षणम्+आह व्याप्तिख्यापकं वचनमुपनयम्|| => व्याप्तिख्यापकम्+ वचनम्+उपनयम्|| वचनमुपनयम्|| => वचनम्+उपनयम्|| व्याप्तिख्य[ख्या?]पकं वचनमुपनय => व्याप्तिख्य[ख्या?]पकम्+ वचनम्+उपनय वचनमुपनय => वचनम्+उपनय हेतुरूपवचनस्याप्युपनयप्रसंगस्तन्नि => हेतुरूपवचनस्य+अपि+उपनयप्रसंगः+तन्नि वृत्यर्थं दृष्टान्तोपमानेनेति => वृत्यर्थम्+ दृष्टान्तोपमानेन+इति दृष्टान्तोपमानेनेति => दृष्टान्तोपमानेन+इति पदं, => पदम्+, सहेत्यर्थः => सह+इत्यर्थः शेषं स्वरूपकथनार्थम् => शेषम्+ स्वरूपकथनार्थम् स द्विविधः|| => सः+ द्विविधः|| द्वैविध्यं दर्शयति => द्वैविध्यम्+ दर्शयति शब्द इति => शब्दः+ इति भवतीति => भवति+इति प्रकृतमर्थं गमयत => प्रकृतम्+अर्थम्+ गमयतः+ गमयत इति => गमयतः+ इति न्यायेनार्थभेदो नास्ति => न्यायेन+अर्थभेदः+ नास्ति तथाप्युक्तिः => तथापि+उक्तिः भेदादुपनयभेदः, => भेदात्+उपनयभेदः, उक्तिभेदोऽप्युदाहरणभेदादिति => उक्तिभेदः+अपि+उदाहरणभेदात्+इति निगमनं व्याख्यायत => निगमनम्+ व्याख्यायत तदाह => तत्+आह सहेतुकं प्रतिज्ञावद्वचनं2 => सहेतुकम्+ प्रतिज्ञावत्+वचनम्+2 प्रतिज्ञावद्वचनं2 => प्रतिज्ञावत्+वचनम्+2 निगमनं 3 => निगमनम्+ 3 तस्मादनित्य => तस्मात्+अनित्य एवेति => एव+इति प्रतिज्ञावचनं,घ.reads => प्रतिज्ञावचनम्+,घ.reads पुनर्वचनं) => पुनर्वचनम्+) addsतदपि => addsतत्+अपि साधर्म्यनिगमनं.) => साधर्म्यनिगमनम्+.) सहेतुकमिति => सहेतुकम्+इति तस्मादित्यनूद्यमानहेतुकमित्यर्थ:, => तस्मात्+इत्यनूद्यमानहेतुकम्+इत्यर्थ:, प्रतिज्ञावद्वचनमिति => प्रतिज्ञावत्+वचनम्+इति तत्समानं न => तत्समानम्+ न प्रतिज्ञैव => प्रतिज्ञा+एव परेणानिश्चितस्य => परेण+अनिश्चितस्य सिसाधयिषितस्याभिधानं हि => सिसाधयिषितस्य+अभिधानम्+ हि निगमनं तु => निगमनम्+ तु निश्चितस्यार्थस्याभिधानमिति => निश्चितस्य+अर्थस्य+अभिधानम्+इति एवं तर्हि => एवम्+ तर्हि व्याप्तिलिंगाभिधानादेव => व्याप्तिलिंगाभिधानात्+एव साध्यसिद्धेर्व्यर्थं निगमनमित्याशंक्याऽऽह => साध्यसिद्धेः+व्यर्थम्+ निगमनम्+इत्याशंक्या+आह निगमनमित्याशंक्याऽऽह => निगमनम्+इत्याशंक्या+आह चेदमनर्थकम् => च+इदम्+अनर्थकम् साध्यविरुद्धाभावप्रतिपादकप्रमाणसूचकत्वादस्य|| => साध्यविरुद्धाभावप्रतिपादकप्रमाणसूचकत्वात्+अस्य|| साध्यमनित्यत्वादिस्तस्य => साध्यमनित्यत्वादिः+तस्य विरुद्धो यो => विरुद्धः+ यः+ यो नित्यत्वादिस्तस्याभावोऽनुपपन्नत्वं => यः+ नित्यत्वादिस्तस्य+अभावः+अनुपपन्नत्वम्+ नित्यत्वादिस्तस्याभावोऽनुपपन्नत्वं तस्य => नित्यत्वादिस्तस्य+अभावः+अनुपपन्नत्वम्+ तस्य प्रतिपादकं यत् => प्रतिपादकम्+ यत् प्रमाणं तस्य => प्रमाणम्+ तस्य तस्मादनित्य => तस्मात्+अनित्य सत्यारम्भो नियमार्थ => सत्यारम्भः+ नियमार्थः+ नियमार्थ इति => नियमार्थः+ इति न्यायान्नित्यो न => न्यायात्+नित्यः+ न बाधकसद्भावाच्चेति => बाधकसद्भावात्+च+इति तदपि => तत्+अपि किमर्थमित्याशंक्याऽऽह => किमर्थम्+इत्याशंक्या+आह साध्यावधारणमुपपद्यते|| => साध्यावधारणम्+उपपद्यते|| साध्यस्यावधारणं निश्चयो => साध्यस्य+अवधारणम्+ निश्चयः+ निश्चयो नोपपद्यत => निश्चयः+ न+उपपद्यत नोपपद्यत => न+उपपद्यत इत्यस्मिन्नर्थे => इत्यस्मिन्+अर्थे सूत्रसंवादमाह => सूत्रसंवादम्+आह चोक्तम् => च+उक्तम् पक्षप्रतिपक्षाभ्यामर्थावधारणं निर्णयः' => पक्षप्रतिपक्षाभ्याम्+अर्थावधारणम्+ निर्णयः' संशयं कृत्वा => संशयम्+ कृत्वा काभ्यां पक्षप्रतिपक्षाभ्यां,पक्षविषयं => काभ्याम्+ पक्षप्रतिपक्षाभ्याम्+,पक्षविषयम्+ पक्षप्रतिपक्षाभ्यां,पक्षविषयं साधनं => पक्षप्रतिपक्षाभ्याम्+,पक्षविषयम्+ साधनम्+ साधनं => साधनम्+ प्रतिपक्षविषयं दूषणमुपचारेण => प्रतिपक्षविषयम्+ दूषणम्+उपचारेण दूषणमुपचारेण => दूषणम्+उपचारेण पक्षप्रतिपक्षशब्देनोक्तम् => पक्षप्रतिपक्षशब्देन+उक्तम् निगमनमसाधनांगमिति => निगमनम्+असाधनागम्+इति स्ववृत्तिविरोधा इत्याह => स्ववृत्तिविरोधाः+ इत्याह निगमनाभिधानमसाधनाङ्गमित्यभ्युपगम्य => निगमनाभिधानम्+असाधनाङ्गम्+इत्यभ्युपगम्य बाधकं||प्रमाणमभ्युपगच्छतो => बाधकम्+||प्रमाणमभ्युपगच्छतो निग्रहस्थानं प्रसज्यते => निग्रहस्थानम्+ प्रसज्यते बाधकस्येति|| => बाधकस्य+इति|| निगमनार्थत्वादिति => निगमनार्थत्वात्+इति निगमनप्रयोजनत्वादित्यर्थः => निगमनप्रयोजनत्वात्+इत्यर्थः सत्त्वादिति => सत्त्वात्+इति असन्तोऽक्षणिकास्तस्य => असन्तः+अक्षणिकाः+तस्य बाधकं प्रमाणं => बाधकम्+ प्रमाणम्+ प्रमाणं कुर्वतो => प्रमाणम्+ कुर्वतः+ कुर्वतो बौद्धस्य => कुर्वतः+ बौद्धस्य स्ववृत्तिविरोधान्निग्रहः => स्ववृत्तिविरोधात्+निग्रहः स्यादित्यर्थः => स्यात्+इत्यर्थः बाधकमेवाभिधीयतां किमनेनेत्याशंक्याह- => बाधकम्+एव+अभिधीयताम्+ किमनेन+इत्याशंक्याह- किमनेनेत्याशंक्याह- => किमनेन+इत्याशंक्याह- बाधकप्रामाणोपन्यासो युक्तः, => बाधकप्रामाणोपन्यासः+ युक्तः, तत्साधकप्रामाणोपन्यासवदिति => तत्साधकप्रामाणोपन्यासवत्+इति इदानीं पंचावयवरूपानुमानस्तुतिद्वारेण => इदानीम्+ पञ्चावयवरूपानुमानस्तुतिद्वारेण कथालक्षणं प्रपंचयति => कथालक्षणम्+ प्रपंचयति सोऽयं परमो => सः+अयम्+ परमः+ परमो न्यायो => परमः+ न्यायः+ न्यायो विप्रतिपन्नपुरुषप्रतिपादकत्वात्कथाप्रवृत्तिहेतुत्वाच्च => न्यायः+ विप्रतिपन्नपुरुषप्रतिपादकत्वात्कथाप्रवृत्तिहेतुत्वात्+च विप्रतिपन्नपुरुषप्रतिपादकत्वात्कथाप्रवृत्तिहेतुत्वाच्च => विप्रतिपन्नपुरुषप्रतिपादकत्वात्कथाप्रवृत्तिहेतुत्वात्+च सोऽयं पंचावयवरूपो => सः+अयम्+ पंचावयवरूपः+ पंचावयवरूपो न्यायः => पंचावयवरूपः+ न्यायः पुनरियं कथेत्याशंक्याह => पुनः+इयम्+ कथा+इत्याशंक्याह कथेत्याशंक्याह => कथा+इत्याशंक्याह साधनदूषणरहितपक्षप्रतिपक्षपरिग्रहमात्रं कथा => साधनदूषणरहितपक्षप्रतिपक्षपरिग्रहमात्रम्+ कथा भूदिति => भूत्+इति यथायोगं साधनदूषणैर्वादि => यथायोगम्+ साधनदूषणैः+वादि साधनदूषणैर्वादि => साधनदूषणैः+वादि प्रतिवादिनोरित्यर्थः => प्रतिवादिनोः+इत्यर्थः भेदमाह => भेदम्+आह चेति|| => च+इति|| तयोर्लक्षणमाह => तयोः+लक्षणम्+आह वीतरागो वीतरागेणैव => वीतरागः+ वीतरागेण+एव वीतरागेणैव => वीतरागेण+एव तत्त्वनिर्णयार्थं साधनोपलम्भौ => तत्त्वनिर्णयार्थम्+ साधनोपलम्भौ वादसंज्ञायैवोच्यते => वादसंज्ञायैव+उच्यते विजिगीषुकथायां वाद => विजिगीषुकथायाम्+ वादः+ वाद इति => वादः+ इति जल्प इति => जल्पः+ इति अस्तीत्यर्थः => अस्ति+इत्यर्थः सकलकथासाधारणीति => सकलकथासाधारणी+इति लोकव्यवहाराद्विज्ञायते => लोकव्यवहारात्+विज्ञायते वादं कुरुत => वादम्+ कुरुत वादसंज्ञयैवोच्यत => वादसंज्ञया+एव+उच्यत सूत्रकारवचनं दर्शयति => सूत्रकारवचनम्+ दर्शयति चोक्तम्, => च+उक्तम्, पक्षप्रतिपक्षपरिग्रहो वादः(गौ => पक्षप्रतिपक्षपरिग्रहः+ वादः(गौ पक्षोऽनेन => पक्षः+अनेन साधनं, => साधनम्+, प्रतिपक्षसाधनं येन => प्रतिपक्षसाधनम्+ येन उपालंभ इति => उपालंभः+ इति प्रमाणैस्तर्केण => प्रमाणैः+तर्केण पक्षप्रतिपक्षात्मकत्वं कथात्रयेऽप्यस्तीति => पक्षप्रतिपक्षात्मकत्वम्+ कथात्रये+अपि+अस्ति+इति कथात्रयेऽप्यस्तीति => कथात्रये+अपि+अस्ति+इति तत्रातिव्याप्तिर्माभूदिति => तत्र+अतिव्याप्तिः+माभूत्+इति वितण्डातो व्यवच्छेदः => वितण्डातः+ व्यवच्छेदः वितण्डायामुभाभ्यामपिसाधनमुपालंभश्चोच्यते => वितण्डायामुभाभ्याम्+अपिसाधनम्+उपालंभः+च+उच्यते जल्पव्यवच्छेदस्तु => जल्पव्यवच्छेदः+तु कथमनेन => कथम्+अनेन साधयितुं शक्यः, => साधयितुम्+ शक्यः, वोप => वा+उपलंभेन लंभेन प्रतिपक्षसाधनं => प्रतिपक्षसाधनम्+ दूषयितुम्+ प्रतिपक्षसाधनं दूषयितुं => दूषयितुम्+ शक्यम्+इति दूषयितुं => शक्यम्+इति नान्यथेति => न+अन्यथा+इति शुद्धाभिसंधित्वं पुरुषयोर्नियम्यते => शुद्धाभिसंधित्वम्+ पुरुषयोः+नियम्यते पुरुषयोर्नियम्यते => पुरुषयोः+नियम्यते चैवं जल्पे => च+एवम्+ जल्पे ह्येकान्तपराजयावस्थायां => हि+एकान्तपरा छलादिप्रयोग स्यापि => जयावस्थायाम्+ छलादिप्रयोगस्य+अपि स्यापि => छलादिप्रयोगस्य+अपि सिद्धान्ताविरुद्ध इत्यादि => सिद्धान्ताविरुद्धः+ इत्यादि पदं तु => पदम्+ तु सिद्धान्ताविरुद्ध एव => सिद्धान्ताविरुद्धः+ एव कार्यो न => कार्यः+ न स्वपक्षसाधनंपरपक्षदूषणं साधनसमर्थनं => स्वपक्षसाधनम्+परपक्षदूषणम्+ साधनसमर्थनम्+ साधनसमर्थनं दूषणसमर्थनं => साधनसमर्थनम्+ दूषणसमर्थनम्+ दूषणसमर्थनं शब्ददोषवर्जनमित्येतैः => दूषणसमर्थनम्+ शब्ददोषवर्जनम्+इत्येतैः शब्ददोषवर्जनमित्येतैः => शब्ददोषवर्जनम्+इत्येतैः पंचभिरवयवैरुपपन्नः => पंचभिः+अवयवैः+उपपन्नः कार्यो येनाभिमतसिद्धि: => कार्यः+ येन+अभिमतसिद्धि: येनाभिमतसिद्धि: => येन+अभिमतसिद्धि: शब्ददोषास्तु => शब्ददोषाः+तु स वादो => सः+ वादः+ वादो द्विविधः => वादः+ द्विविधः सप्रतिपक्षोऽप्रतिपक्षश्चेति => सप्रतिपक्षः+अप्रतिपक्षः+च+इति तत्रापि => तत्र+अपि सूत्रं दर्शयति => सूत्रम्+ दर्शयति तं प्रतिपक्षहीनं => तम्+ प्रतिपक्षहीनम्+ प्रतिपक्षहीनं वा => प्रतिपक्षहीनम्+ वा कुर्यात्प्रयोजनार्थमर्थित्वे => कुर्यात्प्रयोजनार्थम्+अर्थित्वे तं वादं => तम्+ वादम्+ वादं प्रतिपक्षविषयसाधनं => वादम्+ प्रतिपक्षविषयसाधनम्+ प्रतिपक्षविषयसाधनं प्रतिपक्ष => प्रतिपक्षविषयसाधनम्+ प्रतिपक्ष हीनमपि => हीनम्+अपि प्रयोजनार्थं तत्त्वज्ञानार्थमर्थित्वे => प्रयोजनार्थम्+ तत्त्वज्ञानार्थम्+अर्थित्वे तत्त्वज्ञानार्थमर्थित्वे => तत्त्वज्ञानार्थम्+अर्थित्वे तात्पर्यार्थमाह- => तात्पर्यार्थम्+आह- शिष्यो गुरुणा => शिष्यः+ गुरुणा प्रश्नद्वारेणैवेत्यर्थः|| => प्रश्नद्वारेण+एव+इत्यर्थः|| वादं करोति => वादम्+ करोति प्रतिपक्षसाधनाभिधानद्वारेणेति => प्रतिपक्षसाधनाभिधानद्वारेण+इति कथालक्षणमाह- => कथालक्षणम्+आह- लाभपूजाख्यातिकामो जयपराजयार्थं => लाभपूजाख्यातिकामः+ जयपराजयार्थम्+ जयपराजयार्थं प्रवर्तते => जयपराजयार्थम्+ प्रवर्तते वीतरागो वा => वीतरागः+ वा परानुग्रहार्थं ज्ञानांकुरसंरक्षणार्थं => परानुग्रहार्थम्+ ज्ञानाम्+कुरसंरक्षणार्थम्+ ज्ञानांकुरसंरक्षणार्थं च => ज्ञानाम्+कुरसंरक्षणार्थम्+ च जयपराजयार्थमिति => जयपराजयार्थम्+इति जयार्थं परस्य => जयार्थम्+ परस्य पराजयार्थं परानुग्रहार्थमिति => पराजयार्थम्+ परानुग्रहार्थम्+इति परानुग्रहार्थमिति => परानुग्रहार्थम्+इति परेषां शिष्यादीनां => परेषाम्+ शिष्यादीनाम्+ शिष्यादीनां वेदप्रामाण्यमोक्षादौ => शिष्यादीनाम्+ वेदप्रामाण्यमोक्षादौ मोक्षशास्त्रादावाचार्यादौ => मोक्षशास्त्रादौ+आचार्यादौ वाऽनुग्रहः => वा+अनुग्रहः ज्ञानांकुरस्यात्मस्थस्य => ज्ञानांकुरस्य+आत्मस्थस्य उक्तेत्यर्थः => उक्त+इत्यर्थः सूत्रसंवादमाह => सूत्रसंवादम्+आह चाह => च+आह तत्त्वाध्यवसायसंरक्षणार्थं जल्पवितंडे => तत्त्वाध्यवसायसंरक्षणार्थम्+ जल्पवितम्+डे जल्पवितंडे => जल्पवितम्+डे बीजप्ररोहसंरक्षणार्थं => बीजप्ररोहसंरक्षणार्थम्+ उभयरूपाया अपि => उभयरूपायाः+ अपि विजिगीषुकथाया लक्षणं => विजिगीषुकथायाः+ लक्षणम्+ लक्षणं सौत्रमेवेत्याह => लक्षणम्+ सौत्रम्+एव+इत्याह सौत्रमेवेत्याह => सौत्रम्+एव+इत्याह यथोक्तो 2 => यथा+उक्तः+ 2 यथोक्ता) => यथा+उक्ता) यथोक्ते => यथा+उक्ते यदुपपन्नं योग्यं => यदुपपन्नम्+ योग्यम्+ योग्यं यथोक्तोपपन्नं => योग्यम्+ यथा+उक्तोपपन्नम्+ यथोक्तोपपन्नं तेनोपपन्नः => यथा+उक्तोपपन्नम्+ तेन+उपपन्नः तेनोपपन्नः => तेन+उपपन्नः सन्नद्धो यथोक्तोपपन्न => सन्नद्धः+ यथा+उक्तोपपन्न यथोक्तोपपन्न => यथा+उक्तोपपन्न इत्येकस्योपपन्नशब्दस्य => इत्येकस्य+उपपन्नशब्दस्य उपपन्नं च => उपपन्नम्+ च साधनोपालंभवान्पक्षप्रतिपक्षपरिग्रह इति => साधनोपालंभवान्पक्षप्रतिपक्षपरिग्रहः+ इति प्रमाणतर्कग्रहणं त्वनुपपन्नं => प्रमाणतर्कग्रहणम्+ तु+अनुपपन्नम्+ त्वनुपपन्नं शुद्धाभिसंधिनैव => तु+अनुपपन्नम्+ शुद्धाभिसंधिना+एव शुद्धाभिसंधिनैव => शुद्धाभिसंधिना+एव कार्य इति => कार्यः+ इति साधनं,उपालंभनमुपलम्भः, => साधनम्+,उपालंभनम्+उपलम्भः, छलजातिनिग्रहस्थनैस्तु => छलजातिनिग्रहस्थनैः+तु तथोक्तः => तथा+उक्तः छलादीनामसदुत्तरत्वात्परमार्थतस्तैः => छलादीनाम्+असदुत्तरत्वात्परमार्थतः+तैः स्वपक्षसाधनं प्रतिपक्षोपलंभश्च => स्वपक्षसाधनम्+ प्रतिपक्षोपलंभः+च प्रतिपक्षोपलंभश्च => प्रतिपक्षोपलंभः+च कर्तुं न => कर्तुम्+ न भ्रांतानां साधनोपलम्भबुद्धिजननात्साधनोपलंभहेतुत्वमुक्तमिति => भ्रांतानाम्+ साधनोपलम्भबुद्धिजननात्साधनोपलंभहेतुत्वम्+उक्तम्+इति साधनोपलम्भबुद्धिजननात्साधनोपलंभहेतुत्वमुक्तमिति => साधनोपलम्भबुद्धिजननात्साधनोपलंभहेतुत्वम्+उक्तम्+इति प्रमाणेनैव => प्रमाणेन+एव साधन उपालम्भे => साधनः+ उपालम्भे परप्रयुक्तानां छलादीनामनुद्भावने => परप्रयुक्तानाम्+ छलादीनाम्+अनुद्भावने छलादीनामनुद्भावने => छलादीनाम्+अनुद्भावने साधनमुपालंभनं च => साधनम्+उपालंभनम्+ च छलादीन्येवासद्दूषणत्वेन => छलादीनि+एव+असद्दूषणत्वेन साधनोपलंभहेतूनां प्रमाणानामंगभावं => साधनोपलंभहेतूनाम्+ प्रमाणानाम्+अगभावम्+ प्रमाणानामंगभावं भजन्त => प्रमाणानाम्+अगभावम्+ भजन्त छलादीनां तद्धेतुत्वम् => छलादीनाम्+ तद्धेतुत्वम् स प्रतिपक्षस्थापानाहीनो => सः+ प्रतिपक्षस्थापानाहीनः+ प्रतिपक्षस्थापानाहीनो वितंडा|| => प्रतिपक्षस्थापानाहीनः+ वितंडा|| स वादो => सः+ वादः+ वादो जल्पश्च => वादः+ जल्पः+च जल्पश्च => जल्पः+च प्रमाणं तया => प्रमाणम्+ तया विहीनो वितंडा, => विहीनः+ वितंडा, प्रतिपक्ष एव => प्रतिपक्षः+ एव नास्तीत्यर्थ एवं => नास्ति+इत्यर्थः+ एवम्+ एवं च => एवम्+ च एतच्च => एतत्+च तं प्रतिपक्षहीनमपि => तम्+ प्रतिपक्षहीनम्+अपि प्रतिपक्षहीनमपि => प्रतिपक्षहीनम्+अपि सूत्रेणापि => सूत्रेण+अपि अज्ञातस्वरूपाणां छलादीनां => अज्ञातस्वरूपाणाम्+ छलादीनाम्+ छलादीनां न => छलादीनाम्+ न साधनोपालंभहेतुत्वेनापि => साधनोपालंभहेतुत्वेन+अपि ]वर्जनं परवाक्येषूद्भावनं => ]वर्जनम्+ परवाक्येषूद्भावनम्+ परवाक्येषूद्भावनं वा => परवाक्येषूद्भावनम्+ वा कर्तुं शक्यमिति => कर्तुम्+ शक्यम्+इति शक्यमिति => शक्यम्+इति तेषां लक्षणमाह => तेषाम्+ लक्षणम्+आह लक्षणमाह => लक्षणम्+आह वचनविघातोऽर्थविकल्पोपपत्त्या => वचनविघातः+अर्थविकल्पोपपत्त्या कल्पनमर्थविकल्पस्तस्योपपत्तिः => कल्पनमर्थविकल्पस्तस्य+उपपत्तिः संभवस्तस्य => संभवः+तस्य विघातो दूषणं => विघातः+ दूषणम्+ दूषणं यत्तच्छलम् => दूषणम्+ यत्+तच्छलम् यत्तच्छलम् => यत्+तच्छलम् उदाहरणं तु => उदाहरणम्+ तु विभागमाह => विभागम्+आह वाक्छलं सामान्यछलमुपचारछलं => वाक्छलम्+ सामान्यछलम्+उपचारछलम्+ सामान्यछलमुपचारछलं चेति => सामान्यछलम्+उपचारछलम्+ च+इति चेति => च+इति त्रैविध्यं लक्षणत्रैविध्यादत => त्रैविध्यम्+ लक्षणत्रैविध्यादत वक्तुरभिप्रायादर्थांतरकल्पना => वक्तुरभिप्रायादर्थाम्+तरकल्पना पदं वाक्यं => पदम्+ वाक्यम्+ वाक्यं चात्र => वाक्यम्+ च+अत्र चात्र => च+अत्र तस्यार्थाभिधानाय प्रयोग => तस्य+अर्थाभिधानायः+ प्रयोगः+ प्रयोग => प्रयोगः+ (45पृष्ठम्)एवोपचारादविशेषाभिहितेऽर्थे => (45पृष्ठम्)एव+उपचारात्+अविशेषाभिहिते+अर्थे तस्मिन्सति => तस्मिन्+सति वक्तुरभिप्रायादर्थांतरकल्पना => वक्तुः+अभिप्रायात्+अर्थांतरकल्पना वचनविघातेतद्वाक्छलं वाङ्निमित्तत्वात् => वचनविघातेतत्+वाक्छलम्+ वाङ्निमित्तत्वात् वाङ्निमित्तं सर्वमपि => वाङ्निमित्तम्+ सर्वम्+अपि सर्वमपि => सर्वम्+अपि छलं तथाप्यन्यत्र => छलम्+ तथापि+अन्यत्र तथाप्यन्यत्र => तथापि+अन्यत्र उदाहरणमाह- => उदाहरणम्+आह- नवकम्बलोऽयं माणवक => नवकम्बलः+अयम्+ माणवकः+ माणवक इत्युक्ते, => माणवकः+ इत्युक्ते, कुतोऽस्य => कुतः+अस्य नवकम्बला इति => नवकम्बलाः+ इति नूतनकम्बलत्वमत्र => नूतनकम्बलत्वम्+अत्र वक्तुर्विवक्षितम्, => वक्तुः+विवक्षितम्, नवसंख्याककम्बलवत्वं विवक्षितमित्यारोप्यासम्भवेन => नवसंख्याककम्बलवत्वम्+ विवक्षितम्+इत्यारोप्यासम्भवेन विवक्षितमित्यारोप्यासम्भवेन => विवक्षितम्+इत्यारोप्यासम्भवेन परिहारमाह => परिहारम्+आह तस्याप्रतिपत्तिलक्षणं निग्रहस्थानं => तस्य+अप्रतिपत्तिलक्षणम्+ निग्रहस्थानम्+ निग्रहस्थानं वाच्यम् => निग्रहस्थानम्+ वाच्यम् कम्बलोऽस्येति => कम्बलः+अस्य+इति वक्तुरभिप्रायापरिज्ञानादिति|| => वक्तुः+अभिप्रायापरिज्ञानात्+इति|| प्रत्यक्षत्वान्न => प्रत्यक्षत्वात्+न वक्तुरभिप्रायापरिज्ञानमिति => वक्तुः+अभिप्रायापरिज्ञानम्+इति तत्राह- => तत्र+आह- उत्तरापरिज्ञानाद्वेति" => उत्तरापरिज्ञानात्+वा+इति" अप्रतिपत्तिलक्षणं निग्रहस्थानं => अप्रतिपत्तिलक्षणम्+ निग्रहस्थानम्+ निग्रहस्थानं वाच्यमित्यनुवर्तते => निग्रहस्थानम्+ वाच्यम्+इत्यनुवर्तते वाच्यमित्यनुवर्तते => वाच्यम्+इत्यनुवर्तते दूषणान्तरमाह => दूषणान्तरम्+आह सिद्धसाध्यतेत्युत्तरस्यापरिज्ञानात् => सिद्धसाध्यतेत्युत्तरस्य+अपरिज्ञानात् विप्रतिपत्तेर्वा => विप्रतिपत्तेः+वा वक्तुरभिप्रायादन्यस्यार्थस्य => वक्तुः+अभिप्रायात्+अन्यस्य+अर्थस्य संभवतोऽर्थस्यातिसामान्ययोगादसद्भूतार्थकल्पना => संभवतः+अर्थस्य+अतिसामान्ययोगात्+असद्भूतार्थकल्पना ब्राह्मणादेश्चतुर्वेदाभिज्ञत्वलक्षणो धर्मः => ब्राह्मणादेः+चतुर्वेदाभिज्ञत्वलक्षणः+ धर्मः संभवतीति => संभवति+इति ]नोक्तः => ]न+उक्तः तस्यातिव्याप्ति => तस्य+अतिव्याप्ति सामान्यमतिसामान्यं तेन => सामान्यम्+अतिसामान्यम्+ तेन योगादसद्भूतार्थकल्पना => योगात्+असद्भूतार्थकल्पना निमित्तं तत्सामान्यनिमित्तत्वात्सामान्यच्छलमिति => निमित्तम्+ तत्सामान्यनिमित्तत्वात्सामान्यच्छलम्+इति तत्सामान्यनिमित्तत्वात्सामान्यच्छलमिति => तत्सामान्यनिमित्तत्वात्सामान्यच्छलम्+इति अत्रोदाहरणमाह => अत्र+उदाहरणम्+आह खल्वयं ब्राह्मणश्चतुर्वेदाभिज्ञः => खलु+अयम्+ ब्राह्मणः+चतुर्वेदाभिज्ञः ब्राह्मणश्चतुर्वेदाभिज्ञः => ब्राह्मणः+चतुर्वेदाभिज्ञः केनचिन्न्यायावाद्याह,किमत्राश्चर्यं संभवति => केनचित्+न्यायवादि+आह,किम्+अत्र+आश्चर्यम्+ संभवति चतुर्वेदाभिज्ञत्वमिति => चतुर्वेदाभिज्ञत्वम्+इति छलवाद्याह => छलवादि+आह व्रात्येनानैकान्तिकत्वात्|| => व्रात्येन+अनैकान्तिकत्वात्|| ब्राह्मणत्वं लिङ्गं => ब्राह्मणत्वम्+ लिङ्गम्+ लिङ्गं विवक्षितमिति => लिङ्गम्+ विवक्षितम्+इति विवक्षितमिति => विवक्षितम्+इति मत्वानेनानैकान्तिको दर्शितः => मत्वा+अनेन+अनैकान्तिकः+ दर्शितः तस्यापि => तस्य+अपि पूर्ववन्निग्रहस्थानं वाच्यम्|| => पूर्ववत्+निग्रहस्थानम्+ वाच्यम्|| अप्रतिपत्तिलक्षणमभिप्रायापरिज्ञानादुत्तरापरिज्ञानाद्वा => अप्रतिपत्तिलक्षणम्+अभिप्रायापरिज्ञानात्+उत्तरापरिज्ञानात्+वा विप्रतिपत्तेश्च => विप्रतिपत्तेः+च परिज्ञानादिति => परिज्ञानात्+इति हेतुत्वेनाऽविवक्षितत्वात् => हेतुत्वेन+अविवक्षितत्वात् किं तर्हि => किम्+ तर्हि चतुर्वेदाभिज्ञत्वमाश्चर्यकारणं => चतुर्वेदाभिज्ञत्वम्+आश्चर्यकारणम्+ भवतीत्यभिप्रायः => भवति+इत्यभिप्रायः शालिसम्पत्तिवदिति|| => शालिसम्पत्तिवत्+इति|| क्षत्रियादावेवाश्चर्यकारणं विद्याचरणसम्पन्नः => क्षत्रियादौ+एव+इव+आश्चर्यकारणम्+ विद्याचरणसम्पन्नः पुनर्ब्राह्मण इति => पुनः+ब्राह्मणः+ इति श्रद्धोत्पादनार्थमवज्ञापरिहारर्थं चेत्यर्थः => श्रद्धोत्पादनार्थम्+अवज्ञापरिहारर्थम्+ च+इत्यर्थः चेत्यर्थः => च+इत्यर्थः च्छलवाद्याह => च्छलवादि+आह मञ्चास्तेषामचेतनत्वादिति|| => मञ्चाः+तेषाम्+अचेतनत्वात्+इति|| क्षेत्रपरिरक्षणार्थं कृतः => क्षेत्रपरिरक्षणार्थम्+ कृतः काष्ट[ष्ठ?]मयश्चतुःस्तम्भरूपो मञ्चः => काष्ट[ष्ठ?]मयः+चतुःस्तम्भरूपः+ मञ्चः छलवादिनो दूषणमाह- => छलवादिनः+ दूषणम्+आह- दूषणमाह- => दूषणम्+आह- तस्यापि => तस्य+अपि पूर्ववन्निग्रहस्थानं वाच्यम् => पूर्ववत्+निग्रहस्थानम्+ वाच्यम् उभयथाऽपि => उभयथा+अपि शब्दप्रयोगदर्शनादिति|| => शब्दप्रयोगदर्शनात्+इति|| पराभिप्रायापरिज्ञानादुत्तरापरिज्ञानाद्वाऽप्रतिपत्तिलक्षणं निग्रहस्थानं => पराभिप्रायापरिज्ञानात्+उत्तरापरिज्ञानात्+वा+अप्रतिपत्तिलक्षणम्+ निग्रहस्थानम्+ निग्रहस्थानं विप्रतिपत्तिर्वा => निग्रहस्थानम्+ विप्रतिपत्तिः+वा विप्रतिपत्तिर्वा => विप्रतिपत्तिः+वा परेणाविवक्षितस्य => परेण+अविवक्षितस्य प्रतिषेधात्स्वमनीषिकाप्रतिषेधोऽसौ => प्रतिषेधात्स्वमनीषिकाप्रतिषेधः+असौ परोपालम्भ इति => परोपालम्भः+ इति जातिनिग्रहस्थानयोर्लक्षणमाह- => जातिनिग्रहस्थानयोः+लक्षणम्+आह- प्रसंगो जातिः => प्रसंगः+ जातिः पराजयनिमित्तं निग्रहस्थानम्|| => पराजयनिमित्तम्+ निग्रहस्थानम्|| स च => सः+ च प्रत्यक्षाभासादावस्तीति => प्रत्यक्षाभासादौ+अस्ति+इति चासौ => च+असौ जातिरतः => जातिः+अतः हेताविति => हेतौ+इति तस्याप्यसिद्धत्वादिप्रसंगः => तस्य+अपि+असिद्धत्वादिप्रसंगः भवतीति(47 => भवति+इति(47 समीकरणाभिप्रायेणेति => समीकरणाभिप्रायेण+इति असिद्धत्वादिचोदनं तु => असिद्धत्वादिचोदनम्+ तु प्राप्त्यप्राप्तिसमादिष्वेतल्लक्षणं नास्तितेषां => प्राप्त्यप्राप्तिसमादिषु+एतत्+लक्षणम्+ नास्तितेषाम्+ नास्तितेषां परपक्षेण => नास्तितेषाम्+ परपक्षेण समीकरणाभिप्रायेणाप्रवृत्तेस्तथापि => समीकरणाभिप्रायेण+अप्रवृत्तेः+तथापि बाहुल्यापेक्षयेदं लक्षणं => बाहुल्यापेक्षया+इदम्+ लक्षणम्+ लक्षणं विवक्षितम् => लक्षणम्+ विवक्षितम् अपक्षव्याप्त्यतिप्रसंगो जातिरिति => अपक्षव्याप्त्यतिप्रसंगः+ जातिः+इति जातिरिति => जातिः+इति निर्दिष्टं सूत्रकारेण => निर्दिष्टम्+ सूत्रकारेण उक्तानामनुक्तानां च => उक्तानाम्+अनुक्तानाम्+ च अनयोर्भेदानां निरवशेषेणानभिधानहेतुमाह => अनयोः+भेदानाम्+ निरवशेषेणानभिधानहेतुम्+आह निरवशेषेणानभिधानहेतुमाह => निरवशेषेणानभिधानहेतुम्+आह बहवश्चानयोः => बहवः+च+अनयोः सूक्ष्मा भेदास्तेषां => सूक्ष्माः+ भेदाः+तेषाम्+ भेदास्तेषां कियन्तो => भेदाः+तेषाम्+ कियन्तः+ कियन्तो भेदा => कियन्तः+ भेदाः+ भेदा लक्षणोदाहरणाभ्यां => भेदाः+ लक्षणोदाहरणाभ्याम्+ लक्षणोदाहरणाभ्यां प्रदर्श्यन्ते|| => लक्षणोदाहरणाभ्याम्+ प्रदर्श्यन्ते|| तेषामिति => तेषाम्+इति तेषां मध्ये => तेषाम्+ मध्ये साधर्म्यवैधर्म्याभ्यामन्वयव्यतिरेकाभ्यामुपसंहारे => साधर्म्यवैधर्म्याभ्याम्+अन्वयव्यतिरेकाभ्याम्+उपसंहारे साध्यस्येति => साध्यस्य+इति साध्यधर्मस्यानित्यत्वादे => साध्यधर्मस्य+अनित्यत्वादे र्विपर्ययो नित्यत्वादिस्तस्योपपत्तिः => र्विपर्ययः+ नित्यत्वादिः+तस्य+उपपत्तिः नित्यत्वादिस्तस्योपपत्तिः => नित्यत्वादिः+तस्य+उपपत्तिः सिद्धिस्तदर्थे => सिद्धिः+तदर्थे तद्धर्मविपर्ययोपपत्तेरिति => तद्धर्मविपर्ययोपपत्तेः+इति षष्ठीविधानात्साधर्म्यवैधर्म्याभ्यामेवसमीक्रियमाणौ => षष्ठीविधानात्साधर्म्यवैधर्म्याभ्याम्+एवसमीक्रियमाणौ अनयोरुदाहरणमाह- => अनयोः+उदाहरणम्+आह- यथाऽनित्यः => यथा+अनित्यः यद्यनित्यघटसाधर्म्यात्कृतकत्वात् => यदि+अनित्यघटसाधर्म्यात्कृतकत्वात् नित्याकाशसाधर्म्यादमूर्तित्वान्नित्यस्तर्हि => नित्याकाशसाधर्म्यादमूर्तित्वात्+नित्यः+तर्हि कृतकत्वादनित्य इष्यते, => कृतकत्वात्+अनित्यः+ इष्यते, अमूर्तत्वात्तर्हि => अमूर्तत्वात्+तर्हि विशेषाभावादिति => विशेषाभावात्+इति अनयोरुत्तरम्|| => अनयोः+उत्तरम्|| अत्रैव => अत्र+एव विकल्पोऽमूर्तत्वं यथा => विकल्पः+अमूर्तत्वम्+ यथा नित्यत्वसाधकं न => नित्यत्वसाधकम्+ न सर्वमपि => सर्वम्+अपि साधर्म्यं वैधर्म्यं => साधर्म्यम्+ वैधर्म्यम्+ वैधर्म्यं च => वैधर्म्यम्+ च साधकं न => साधकम्+ न भवतीत्युच्यते => भवति+इत्युच्यते किंवा => किम्+वा कृतकत्ववत्सर्वमपि => कृतकत्ववत्सर्वम्+अपि साधर्म्यं वैधर्म्यं => साधर्म्यम्+ वैधर्म्यम्+ वैधर्म्यं च => वैधर्म्यम्+ च साधकं स्यादिति => साधकम्+ स्यात्+इति स्यादिति => स्यात्+इति जातेरनुत्थानं तस्या => जातेः+अनुत्थानम्+ तस्याः+ तस्या अपि => तस्याः+ अपि साधर्म्याद्वैधर्म्याद्वा => साधर्म्यात्+वैधर्म्यात्+वा परिहारमाह- => परिहारम्+आह- हेतुत्वाभ्युपगमादप्रसंगो धूमादिवदिति|| => हेतुत्वाभ्युपगमात्+अप्रसंगः+ धूमादिवत्+इति|| धूमादिवदिति|| => धूमादिवत्+इति|| अग्निमत्साधर्म्यादनग्निमद्वैधर्म्यादविनाभूताद्धूमादेर्वाऽग्निमत्त्वं सिध्यति => अग्निमत्साधर्म्यात्+अनग्निम्+अद्वैधर्म्यात्+अविनाभूताद्धूमादेः+वा+अग्निमत्त्वम्+ सिध्यति पुनरमग्नि => पुनः+अनग्नि ]मत्साधर्म्यमात्रादनग्निमद्वैधर्म्याद्वा => ]मत्साधर्म्यमात्रात्+अनग्निम्+अद्वैधर्म्यात्+वा चेत्यर्थः => च+इत्यर्थः अविनाभाविन इत्यनेन => अविनाभाविनः+ इत्यनेन विशेषाभावोऽसिद्ध इति => विशेषाभावः+असिद्धः+ इति साध्यदृष्टान्तयोर्धर्मविकल्पादुभयसाध्यत्वाच्चोत्कर्षापकर्षवर्ण्यावर्ण्यविकल्पसाध्यसमाः(गौ.सू.5.1.4)इति|| => साध्यदृष्टान्तयोः+धर्मविकल्पात्+उभयसाध्यत्वात्+च+उत्कर्षापकर्षवर्ण्यावर्ण्यविकल्पसाध्यसमाः(गौ.सू.5.1.4)इति|| पक्षो विवक्षितः => पक्षः+ विवक्षितः साध्यदृष्टान्तयोर्धर्मविकल्पादुत्कर्षापकर्षविकल्पसमा => साध्यदृष्टान्तयोः+धर्मविकल्पात्+उत्कर्षापकर्षविकल्पसमा इत्युभयसाध्यत्वाच्चसाध्यसमा => इति+उभयसाध्यत्वात्+च+असाध्यसमा तदयमर्थः => तदयम्+अर्थः पक्षदृष्टान्तयोर्धर्मस्य => पक्षदृष्टान्तयः+धर्मस्य विकल्पाद्वैचित्र्याद्यदोत्कर्षं प्रसंजयतितदोत्कर्षसमः, => विकल्पात्+वैचित्र्याद्यदोत्कर्षम्+ प्रसंजयतितदोत्कर्षसमः, चापकर्षं तदापकर्षसमस्तथा => च+अपकर्षम्+ तदापकर्षसमः+तथा तदापकर्षसमस्तथा => तदापकर्षसमः+तथा साध्यदृष्टान्तयोर्धर्मस्य => साध्यदृष्टान्तयोः+धर्मस्य मूर्तत्वामूर्तत्वादेर्विकल्पनान्नित्यत्वानित्यत्वविकल्पं यदा => मूर्तत्वामूर्तत्वादेः+विकल्पनात्+नित्यत्वानित्यत्वविकल्पम्+ यदा साध्यदृष्टान्तयोर्धर्मविकल्पादुभयस्य => साध्यदृष्टान्तयोः+धर्मविकल्पात्+उभयस्य साध्यत्वमपि => साध्यत्वम्+अपि को हेतुः => कः+ हेतुः को वा => कः+ वा उभयसाध्यात्वाच्चेति => उभयसाध्यात्वात्+च+इति सूत्रं विवृणोति => सूत्रम्+ विवृणोति दृष्टान्तादनिष्टधर्मप्रसंग उत्कर्षसमः => दृष्टान्तात्+अनिष्टधर्मप्रसंगः+ उत्कर्षसमः अनिष्टस्याविद्यमानस्य => अनिष्टस्य+अविद्यमानस्य प्रसंग परेणापाद्यमानउत्कर्ष => प्रसंगः+ परेण+अपाद्यमानउत्कर्ष परेणापाद्यमानउत्कर्ष => परेण+अपाद्यमानउत्कर्ष इष्टधर्मनिवृत्तिरित्यापाद्यमानेति => इष्टधर्मनिवृत्तिः+इत्यापाद्यमानेति स्वरूपमाह => स्वरूपम्+आह कृतकत्वादनित्यः => कृतकत्वात्+अनित्यः शब्दस्तदा => शब्दः+तदा घटवदेव => घटवत्+एव नैवमनित्योऽपि => न+एवम्+अनित्यः+अपि अश्रावणश्च => अश्रावणः+च घटो दृष्टः => घटः+ दृष्टः शब्दोऽपि => शब्दः+अपि श्रावणो न => श्रावणः+ न स्यादविशेषात् => स्यात्+अविशेषात् शब्दो यदि1 => शब्दः+ यदि1 अनित्यो वर्ण्यते => अनित्यः+ वर्ण्यते घटोऽपि => घटः+अपि कृतकत्वानुमानेनानित्यो वर्ण्यः => कृतकत्वानुमानेन+अनित्यः+ वर्ण्यः अथानवस्थाभयाद् => अथ+अनवस्थाभयाद् घटस्तेनैवानुमानेनानित्यो वर्ण्यते => घटः+तेन+एव+अनुमानेन+अनित्यः+ वर्ण्यते शब्दोऽप्यवर्ण्यः => शब्दः+अपि+अवर्ण्यः स्यादविशेषादिति => स्यात्+अविशेषात्+इति मूर्तत्वामूर्तत्वादिधर्मविकल्पस्तथा => मूर्तत्वामूर्तत्वादिधर्मविकल्पः+तथा नित्यत्वानित्यत्वविकल्पोऽपि => नित्यत्वानित्यत्वविकल्पः+अपि स्यादविशेषादिति|| => स्यात्+अविशेषात्+इति|| साध्यदृष्टान्तयोरिति => साध्यदृष्टान्तयोः+इति साध्यसमो यदि => साध्यसमः+ यदि कृतकत्वादुभयोरनित्यत्वं तर्हि => कृतकत्वात्+उभयोः+अनित्यत्वम्+ तर्हि साध्यत्वमप्युभयोः => साध्यत्वम्+अपि+उभयोः कस्यचिदविशेषादिति => कस्यचित्+अविशेषात्+इति ततश्च => ततः+च को हेतुर्दृष्टान्तस्य => कः+ हेतुः+दृष्टान्तस्य हेतुर्दृष्टान्तस्य => हेतुः+दृष्टान्तस्य को वा => कः+ वा दृष्टान्त इति => दृष्टान्तः+ इति एतेषामुत्तरं किंचित्साधर्म्यादुपसंहारे => एतेषाम्+उत्तरम्+ किंचित्साधर्म्यात्+उपसंहारे किंचित्साधर्म्यादुपसंहारे => किंचित्साधर्म्यात्+उपसंहारे सिद्धे वैधर्म्यादप्रतिषेधः => सिद्धेः+ वैधर्म्यात्+अप्रतिषेधः वैधर्म्यादप्रतिषेधः => वैधर्म्यात्+अप्रतिषेधः किंचित्साधर्म्यादीषत्साधर्म्यादुपसंह्रियते => किंचित्साधर्म्यात्+ईषत्साधर्म्यात्+उपसंह्रियते स उपसंहारो => सः+ उपसंहारः+ उपसंहारो दृष्टान्तस्तस्य => उपसंहारः+ दृष्टान्तः+तस्य दृष्टान्तस्तस्य => दृष्टान्तः+तस्य आपाद्यमानादप्रतिषेधः => आपाद्यमानात्+अप्रतिषेधः साधर्म्यस्येति => साधर्म्यस्य+इति किंचित्साधर्म्यादविनाभूतकृतकत्वादिलक्षणादुपसंह्रियत इत्युपसंहारः => किंचित्साधर्म्यात्+अविनाभूतकृतकत्वादिलक्षणात्+उपसंह्रियते+ इति+उपसंहारः इत्युपसंहारः => इति+उपसंहारः साध्यं तस्य => साध्यम्+ तस्य सिद्धेर्वैधर्म्यादविनाभावशून्यादप्रतिषेधः => सिद्धेःवैधर्म्यात्+अविनाभावशून्यात्+अप्रतिषेधः सूत्रार्थं संक्षेक्षेपणाह- => सूत्रार्थम्+ संक्षेपण+आह- संक्षेक्षेपणाह- => संक्षेपण+आह- धूमवत्त्वादिलक्षणात्साध्यदृष्टान्तयोर्धर्मविकल्पेऽपि => धूमवत्त्वादिलक्षणात्साध्यदृष्टान्तयोः+धर्मविकल्पे+अपि सर्वानुमानाप्रामाण्यप्रसंगश्चेति|| => सर्वानुमानाप्रामाण्यप्रसंगः+च+इति|| वह्निमत्त्वस्यैव => वह्निमत्त्वस्य+एव सिद्धिर्दृष्टा => सिद्धिः+दृष्टा पुनर्यस्य => पुनः+यस्य कस्यापि => कस्य+अपि नापि => न+अपि वह्निमत्त्वस्याप्यसिद्धिः => वह्निमत्त्वस्य+अपि+असिद्धिः साध्यमप्राप्य => साध्यम्+अप्राप्य ऽसाधकत्वाच्च => ऽसाधकत्वात्+च साध्यं ज्ञाप्यं => साध्यम्+ ज्ञाप्यम्+ ज्ञाप्यं शब्दादिकार्यं => ज्ञाप्यम्+ शब्दादिकार्यम्+ शब्दादिकार्यं च => शब्दादिकार्यम्+ च तद्विषयं ज्ञानं => तद्विषयम्+ ज्ञानम्+ ज्ञानं | => ज्ञानम्+ | हेतोरित्यस्यानन्तरं साधकत्वमंगीकृतमित्युपसंहारः => हेतोः+इत्यस्य+अनन्तरम्+ साधकत्वम्+अंगीकृतम्+इति+उपसंहारः साधकत्वमंगीकृतमित्युपसंहारः => साधकत्वम्+अंगीकृतम्+इति+उपसंहारः विकल्पस्त्वयं जात्युत्थाननिदाननिरूपणार्थं => विकल्पस्त्वयम्+ जात्युत्थाननिदाननिरूपणार्थम्+ जात्युत्थाननिदाननिरूपणार्थं प्राप्त्याविशिष्टि[शिष्ट?]त्वादप्राप्त्यासाधकश्चेति => जात्युत्थाननिदाननिरूपणार्थम्+ प्राप्त्याविशिष्टि[शिष्ट?]त्वात्+अप्राप्त्यासाधकः+च+इति प्राप्त्याविशिष्टि[शिष्ट?]त्वादप्राप्त्यासाधकश्चेति => प्राप्त्याविशिष्टि[शिष्ट?]त्वात्+अप्राप्त्यासाधकः+च+इति हेतुरसाधक इति => हेतुः+असाधकः+ इति प्रतिषेधोऽध्याहार्यः => प्रतिषेधः+अध्याहार्यः सूत्रार्थमाह => सूत्रार्थम्+आह यद्ययं हेतुः => यदि+अयम्+ हेतुः साध्यं साधयेदुभयोः => साध्यम्+ साधयेत्+उभयोः साधयेदुभयोः => साधयेत्+उभयोः प्राप्त्यविशिष्टत्वादङ्गुल्योरिव => प्राप्त्यविशिष्टत्वात्+अङ्गुल्योः+इव किं कस्य => किम्+ कस्य साधनं साध्यं => साधनम्+ साध्यम्+ साध्यं चेति|| => साध्यम्+ च+इति|| चेति|| => च+इति|| अविशिष्टत्वं साधारणत्वं => अविशिष्टत्वम्+ साधारणत्वम्+ साधारणत्वं तस्मात् => साधारणत्वम्+ तस्मात् साधको नास्तिकाष्ठाग्निवदिति|| => साधकः+ नास्तिकाष्ठाग्निवत्+इति|| नास्तिकाष्ठाग्निवदिति|| => नास्तिकाष्ठाग्निवत्+इति|| काष्ठमप्राप्य => काष्ठम्+अप्राप्य वह्निर्दहति => वह्निः+दहति वेत्यर्थः => वा+इत्यर्थः चाभिचारादप्रतिषेधः(2.गौ.सू.5-1-8)इति|| => च+अभिचारात्+अप्रतिषेधः(2.गौ.सू.5-1-8)इति|| (2.ग.घ.ड.[ङ?]readअनयोरुत्तरंbeforeघटादि => (2.ग.घ.ड.[ङ?]readअनयोः+उत्तरम्+beforeघटादि निष्पत्तिरुत्पत्तिर्ज्ञप्तिरिति => निष्पत्तिः+उत्पत्तिः+ज्ञप्तिः+इति पीडनार्थमभिचारदर्शनात् => पीडनार्थम्+अभिचारदर्शनात् प्राप्त्यविशेषेऽपि => प्राप्त्यविशेषे+अपि मृत्प़िड एव => मृत्पिंडः+ एव प्राकाश्यमानो दृश्यते => प्राकाश्यमानः+ दृश्यते पुनर्विपर्ययस्तथात्रापीत्यर्थ: => पुनः+विपर्ययः+तथा+अत्र+अपि+इत्यर्थ: तथाऽप्राप्त्यविशेषेऽप्यभिचारकर्मपीडनं शत्रोः => तथा+अप्राप्त्यविशेषे+अपि+अभिचारकर्मपीडनम्+ शत्रोः कुर्वद्दृश्यते => कुर्वद्+दृश्यते विपर्यस्तथोभयथापि => विपर्ययः+तथा+उभयथापि हेतुत्वोपपत्तेरयुक्तो निषेधः => हेतुत्वोपपत्तेः+अयुक्तः+ निषेधः तात्पर्यार्थमाह => तात्पर्यार्थम्+आह प्राप्त्याप्राप्त्यविशेषेऽपि => प्राप्त्याप्राप्त्यविशेषे+अपि प्रतिनियतार्थवृत्तय एवैते => प्रतिनियतार्थवृत्तयः+ एव+एते एवैते => एव+एते साध्यसाधनत्वादयो धर्मास्ते => साध्यसाधनत्वादयः+ धर्माः+ते धर्मास्ते => धर्माः+ते निराकर्तुमशक्याः => निराकर्तुम्+अशक्याः प्रमाणविरोधादिति|| => प्रमाणविरोधात्+इति|| किंचायं प्रसंगोऽपि => किञ्च+अयम्+ प्रसंगः+अपि प्रसंगोऽपि => प्रसंगः+अपि हेतुं प्राप्तःप्रतिषेधत्यप्राप्तो => हेतुम्+ प्राप्तःप्रतिषेधत्यप्राप्तः+ प्राप्तःप्रतिषेधत्यप्राप्तो वेत्यादिदोषःसमानस्ततस्तेनैव => प्राप्तःप्रतिषेधत्यप्राप्तः+ वा+इत्यादिदोषःसमानः+ततः+तेन+एव वेत्यादिदोषःसमानस्ततस्तेनैव => वा+इत्यादिदोषःसमानः+ततः+तेन+एव हेतुरदुष्टएव => हेतुः+अदुष्टः+एव जात्युत्तरान्तरमाह- => जात्युत्तरान्तरम्+आह- कारणाभावादनुत्पत्तिसमः(गौ.सू.5-1-12)|| => कारणाभावात्+अनुत्पत्तिसमः(गौ.सू.5-1-12)|| प्रागुत्पत्तेरनित्यत्वे => प्रागुत्पत्तेः+अनित्यत्वे कारणं नास्तीति => कारणम्+ नास्ति+इति नास्तीति => नास्ति+इति प्रसक्तस्तस्योत्पत्तिरनुपपन्नेति||(1.ग.घ.ङ.कार्यत्वात् => प्रसक्तः+तस्य+उत्पत्तिः+अनुपपन्नेति||(1.ग.घ.ङ.कार्यत्वात् प्रत्यवस्थानमनुत्पत्तिसमः => प्रत्यवस्थानम्+अनुत्पत्तिसमः तथाभावादुत्पन्नस्य => तथाभावात्+उत्पन्नस्य कारणोपपत्तेरप्रतिषेधः|| => कारणोपपत्तेः+अप्रतिषेधः|| तथाभावादुत्पत्तिसद्भावात्कारणोपपत्तेरनित्यत्वसाधकहेतूपपत्तेरप्रतिषेधः => तथाभावात्+उत्पत्तिसद्भावात्कारणोपपत्तेः+अनित्यत्वसाधकहेतु+उपपत्तेः+अप्रतिषेधः प्रतिवादिवचनात्प्रागदुष्टो हेतुरदुष्टे => प्रतिवादिवचनात्प्राक्+अदुष्टः+ हेतुः+अदुष्टे हेतुरदुष्टे => हेतुः+अदुष्टे दूषणानुपपत्तिरिति => दूषणानुपपत्तिः+इति तात्पर्यर्थमाह- => तात्पर्यर्थम्+आह- शब्द एव => शब्दः+ एव नास्तीति => नास्ति+इति नित्यत्वादिधर्माश्चिन्त्यंते|| => नित्यत्वादिधर्माः+चिन्त्यम्+ते|| आदिशब्दादनित्यपरिग्रहः => आदिशब्दात्+अनित्यपरिग्रहः जात्यन्तरमाह => जात्यन्तरम्+आह त्रैकाल्यासिद्धेर्हेतोरहेतुसमः(गौ.सू.5-1-18)|| => त्रैकाल्यासिद्धेः+हेतोः+अहेतुसमः(गौ.सू.5-1-18)|| त्रैकाल्येऽसिद्धिस्त्रैकाल्यासिद्धिरिति => त्रैकाल्ये+असिद्धिः+त्रैकाल्यासिद्धिः+इति एतदेव => एतत्+एव पूर्वं साधनमसति => पूर्वम्+ साधनम्+असति साधनमसति => साधनम्+असति पश्चादविद्यमानं कथं => पश्चात्+अविद्यमानम्+ कथम्+ कथं साधनम् => कथम्+ साधनम् किं कस्य => किम्+ कस्य साध्यं साधनं => साध्यम्+ साधनम्+ साधनं वेति => साधनम्+ वा+इति वेति => वा+इति द्वयोस्तुल्यकालत्वात्|| => द्वयोः+तुल्यकालत्वात्|| अविद्यमानमिति => अविद्यमानम्+इति साध्यकाल इति => साध्यकालः+ इति हेतोरहेतुत्वापादनाय => हेतोः+अहेतुत्वापादनाय प्रतिषेधो हेतुसम => प्रतिषेधः+ हेतुसमः+ हेतुसम इति => हेतुसमः+ इति हेतुत एव => हेतुतः+ एव सिद्धेरुत्पत्तेर्ज्ञप्तेश्च => सिद्धेः+उत्पत्तेः+ज्ञप्तेः+च दर्शनं न => दर्शनम्+ न पुनरत्रहेतुतः => पुनः+अत्रहेतुतः साध्यसिद्धिर्नाङ्गीक्रियते => साध्यसिद्धिः+न+अङ्गीक्रियते प्रवृत्तिनिवृत्तिभ्यामपि => प्रवृत्तिनिवृत्तिभ्याम्+अपि कस्यचिद्धर्मस्य => कस्यचित्+धर्मस्य तयोर्वैयर्थ्यप्रसंग: => तयोः+वैयर्थ्यप्रसंग: एतदेवाह => एतत्+एव+आह प्रवृत्त्यादिविरोध इति => प्रवृत्त्यादिविरोधः+ इति इतोऽपि => इतः+अपि प्रतिषेधो नोपपद्यत => प्रतिषेधः+ न+उपपद्यत नोपपद्यत => न+उपपद्यत प्रतिषेधानुपपत्तिश्च => प्रतिषेधानुपपत्तिः+च यो यं => यः+ यम्+ यं परेण => यम्+ परेण किं प्रतिषेध्यात्पूर्वमुत => किम्+ प्रतिषेध्यात्पूर्वम्+उत प्रतिषेध्यात्पूर्वमुत => प्रतिषेध्यात्पूर्वम्+उत पश्चादथ => पश्चात्+अथ पूर्वं तदाऽसति => पूर्वम्+ तदा+असति तदाऽसति => तदा+असति कस्यायं प्रतिषेधः => कस्य+अयम्+ प्रतिषेधः पश्चादसति => पश्चात्+असति कथं प्रतिषेध्यं => कथम्+ प्रतिषेध्यम्+ प्रतिषेध्यं | => प्रतिषेध्यम्+ | युगपच्चेत् => युगपत्+चेत् सव्येतरगोविषाणयोरिव => सव्येतरगोविषाणयोः+इव किं कस्य => किम्+ कस्य प्रतिषेधकं प्रतिषेध्यं => प्रतिषेधकम्+ प्रतिषेध्यम्+ प्रतिषेध्यं वां[वा?] => प्रतिषेध्यम्+ वा नन्वेवमस्यापि => ननु+एवम्+अस्य+अपि त्रैकाल्यासिद्धेरिति => त्रैकाल्यासिद्धेः+इति सत्यनवस्थायां कस्यापि => सति+अनवस्थायाम्+ कस्य+अपि कस्यापि => कस्य+अपि सिद्धिर्न => सिद्धिः+न स्यादित्याशंक्याह => स्यात्+इत्याशंक्याह स्ववचनेनैव => स्ववचनेन+एव हेतुसिद्धिरिति|| => हेतुसिद्धिः+इति|| स्वरूपनाशकत्वाच्च => स्वरूपनाशकत्वात्+च दोष एव => दोषः+ एव भवतीति => भवति+इति सर्वोऽप्ययं साधर्म्यवैधर्म्यादिजातिप्रयोगः => सर्वः+अपि+अयम्+ साधर्म्यवैधर्म्यादिजातिप्रयोगः स्वरूपमपि => स्वरूपम्+अपि प्राप्नोतीति => प्राप्नोति+इति तच्छिष्यैरूहनीयमिति => तच्छिष्यैः+उहनीयम्+इति जात्यन्तरमाह => जात्यन्तरम्+आह एकधर्मोपपत्तेरविशेषे => एकधर्मोपपत्तेः+अविशेषे सर्वाऽविशेषप्रसंगात्सद्भावोपपत्तिरविशेषसमः||(गौ.सू.5-1-23) => सर्वाऽविशेषप्रसंगात्सद्भावोपपत्तिः+अविशेषसमः||(गौ.सू.5-1-23) एतदेव => एतत्+एव घटशब्दयोरेकस्य => घटशब्दयोः+एकस्य कार्यत्वस्योपपत्तेरनित्यत्वेनाऽविशेष इष्यते => कार्यत्वस्योपपत्तेः+अनित्यत्वेन+अविशेषः+ इष्यते सर्वभावानां तर्हि => सर्वभावानाम्+ तर्हि पपत्तेरविशेषः => पपत्तेः+अविशेषः तत्रेदमुच्यते => तत्र+इदम्+उच्यते सर्वथाऽविशेषे => सर्वथा+अविशेषे अनित्यत्वेनाऽविशेषे => अनित्यत्वेन+अविशेषे त्वनुमानागमविरोधः => तु+अनुमानागमविरोधः केनचिदविशेषे => केनचित्+अविशेषे सर्वथाऽविशेषे => सर्वथा+अविशेषे प्रतिषेधानुपपत्तेश्च => प्रतिषेधानुपपत्तेः+च प्रतिषेध्यप्रतिषेधयोर्भेदासिद्धेरित्यूह्यम् => प्रतिषेध्यप्रतिषेधयोः+भेदासिद्धेः+इत्यूह्यम् आत्मादिर्नित्योऽनादिवस्तुभूतत्वाद्यनित्यं न => आत्मादिः+नित्यः+अनादिवस्तुभूतत्वादि+अनित्यम्+ न तदनादि => तत्+अनादि वस्त्वपि => वस्तु+अपि अरेऽयमात्मा" => अरे+अयम्+आत्मा" 4-5-14)इत्यागमस्ताभ्यां विरोधः => 4-5-14)इति+आगमः+ताभ्याम्+ विरोधः निर्दिष्टकारणाभावेऽप्युपलंभादुपलब्धिसमः => निर्दिष्टकारणाभावे+अपि+उपलंभात्+उपलब्धिसमः हेतुरयुक्त इति => हेतुः+अयुक्तः+ इति प्रतिषेध इति => प्रतिषेधः+ इति सूत्रं विवृणोति => सूत्रम्+ विवृणोति सावयवत्वस्याभावेऽपि => सावयवत्वस्य+अभावे+अपि इत्यप्रयोजकोऽयं हेतुरिति => इत्यप्रयोजकः+अयम्+ हेतुः+इति हेतुरिति => हेतुः+इति प्रतिषेध उपलब्धिसम => प्रतिषेधः+ उपलब्धिसमः+ उपलब्धिसम इति => उपलब्धिसमः+ इति सपक्षैकदेशस्यापि => सपक्षैकदेशस्य+अपि धूमादेर्गमकत्वदर्शनादप्रतिषेधः|| => धूमादेः+गमकत्वदर्शनात्+अप्रतिषेधः|| वर्तमानो हेतुरत्र => वर्तमानः+ हेतुः+अत्र हेतुरत्र => हेतुः+अत्र सपक्षैकदेश इत्युक्तः, => सपक्षैकदेशः+ इत्युक्तः, सपक्षैकदेशो यस्यासौ => सपक्षैकदेशः+ यस्य+असौ यस्यासौ => यस्य+असौ भिन्नाधिकरणो वा => भिन्नाधिकरणः+ वा सपक्षव्यापको हेत्वंतरे => सपक्षव्यापकः+ हेत्वंतरे सत्यव्यापकस्याप्रयोजकत्वं नाव्यापकमात्रस्य => सति+अव्यापकस्य+अप्रयोजकत्वम्+ न+अव्यापकमात्रस्य नाव्यापकमात्रस्य => न+अव्यापकमात्रस्य व्यापकत्वमिति => व्यापकत्वम्+इति तदप्ययुक्तम् => तत्+अपि+अयुक्तम् सद्भावेऽपि => सद्भावे+अपि क्रियावत्वादेरपि => क्रियावत्वादेः+अपि नापि => न+अपि कार्यत्वेऽभूत्वाभावित्वमिति => कार्यत्वे+अभूत्वाभावित्वम्+इति वाच्यं | => वाच्यम्+ | पर्यायत्वादिति => पर्यायत्वात्+इति इदानीं आशङ्कापूर्वकं => इदानीम्+ आशङ्कापूर्वकम्+ आशङ्कापूर्वकं सूत्रोक्तं => आशङ्कापूर्वकम्+ सूत्रोक्तम्+ सूत्रोक्तं परिहारमाह- => सूत्रोक्तम्+ परिहारम्+आह- परिहारमाह- => परिहारम्+आह- कथं तर्हि => कथम्+ तर्हि कार्यत्वसिद्धिरित्यत आह => कार्यत्वसिद्धिः+इत्यतः+ आह कारणान्तरादपि => कारणान्तरात्+अपि तद्धर्मोपपत्तेरप्रतिषेधः => तद्धर्मोपपत्तेः+अप्रतिषेधः प्रमाणान्तरादपि => प्रमाणान्तरात्+अपि कार्यत्वसिद्धिरित्यर्थः|| => कार्यत्वसिद्धिः+इत्यर्थः|| धूमाभावेऽयोगोलकादौ => धूमाभावे+अयोगोलकादौ प्रमाणान्तरादग्निसिद्धिस्तथेत्यर्थः => प्रमाणान्तरात्+अग्निसिद्धिः+तथा+इत्यर्थः प्रमाणान्तरमेव => प्रमाणान्तरम्+एव प्रमाणं चानुपलब्धिकारणेष्वसत्सु => प्रमाणम्+ च+अनुपलब्धिकारणेषु+असत्सु चानुपलब्धिकारणेष्वसत्सु => च+अनुपलब्धिकारणेषु+असत्सु प्रागूर्ध्वं चानुपलम्भादिति => प्रागूर्ध्वम्+ च+अनुपलम्भात्+इति चानुपलम्भादिति => च+अनुपलम्भात्+इति बुद्ध्यादिकार्यमनुपलब्धिकारणेष्वसत्सु => बुद्ध्यादिकार्यम्+अनुपलब्धिकारणेषु+असत्सु प्रागूर्ध्वं चाऽनुपलभ्यमानत्वात्, => प्राक्+ऊर्ध्वम्+ च+अनुपलभ्यमानत्वात्, चाऽनुपलभ्यमानत्वात्, => च+अनुपलभ्यमानत्वात्, येष्वावरणादिषु => येषु+आवरणादिषु बुद्धिघटादयो विद्यमाना => बुद्धिघटादयः+ विद्यमानाः+ विद्यमाना अपि => विद्यमानाः+ अपि तान्यनुपलब्धिकारणानीत्युच्यन्ते => तानि+अनुपलब्धिकारणानि+इत्युच्यन्ते अस्मिन्ननुमाने => अस्मिन्+अनुमाने जात्युत्तरं सौत्रं => जात्युत्तरम्+ सौत्रम्+ सौत्रं दर्शयति => सौत्रम्+ दर्शयति तदनुपलब्धेरनुपलम्भादभावसिद्धौतद्विपरीतोपपत्तेरनुपलब्धिसमः => तदनुपलब्धेः+अनुपलम्भात्+अभावसिद्धौतद्विपरीतोपपत्तेः+अनुपलब्धिसमः तद्विपरीतोपपत्तेरित्यस्मादसिद्धो हेतुरिति => तद्विपरीतोपपत्तेः+इत्यस्मात्+असिद्धः+ हेतुः+इति हेतुरिति => हेतुः+इति प्रतिषेधोऽध्याहार्यः => प्रतिषेधः+अध्याहार्यः सूत्रमाचष्टे => सूत्रम्+आचष्टे बुद्ध्यादिकार्यस्यानुलब्धेरनुपलम्भादभावसिद्धावनुपलब्धिविपरीतोपलब्ध्युपपत्तेः => बुद्ध्यादिकार्यस्य+अनुलब्धेः+अनुपलम्भात्+अभावसिद्धौ+अनुपलब्धिविपरीतोपलब्ध्युपपत्तेः प्रागूर्ध्वमपि => प्रागूर्ध्वम्+अपि सेत्स्यतीति => सेत्स्यति+इति प्रत्यवस्थानमनुपलब्धिसमः, => प्रत्यवस्थानम्+अनुपलब्धिसमः, उपलब्धिरेव => उपलब्धिः+एव स्यान्नानुपलब्धिरिति => स्यात्+अनुपलब्धिः+इति परस्योत्तरमाह => परस्य+उत्तरम्+आह अनुपलंभात्मकत्वादनुपलब्धेरहेतुः||[ => अनुपलंभात्मकत्वात्+अनुपलब्धेः+अहेतुः||[ अनुपलब्धिरनुपलंभकत्वादनुपलंभरूपेण => अनुपलब्धिः+अनुपलंभकत्वात्+अनुपलंभरूपेण प्रतीयमानत्वादहेतुः => प्रतीयमानत्वात्+अहेतुः बुद्ध्याद्युपलब्धेर्नाभावसाधकानुपलब्धिरिति => बुद्ध्याद्युपलब्धेः+न+अभावसाधकानुपलब्धिः+इति अमुमेवार्थमाह => अमुम्+एव+अर्थम्+आह नास्तीति => नास्ति+इति ज्ञानमनुपलब्धिः => ज्ञानम्+अनुपलब्धिः अतस्तदनुपलब्धिरसिद्धेत्यभिप्रायः|| => अतः+तदनुपलब्धिः+असिद्धेति+अभिप्रायः|| यदाऽपि => यदा+अपि उपलब्ध्यभावोऽनुपलब्धिस्तदाऽपि => उपलब्ध्यभावः+अनुपलब्धिः+तदा+अपि प्रत्यात्मवेद्यत्वादनुपलब्धिरसिद्धा => प्रत्यात्मवेद्यत्वात्+अनुपलब्धिः+असिद्धा शास्त्रज्ञानमपि => शास्त्रज्ञानम्+अपि पूर्वं नास्तीदीनीं => पूर्वम्+ नास्ति+इदानीम्+ नास्तीदीनीं चास्ति => नास्ति+इदानीम्+ च+अस्ति चास्ति => च+अस्ति शास्त्रज्ञानमपि => शास्त्रज्ञानम्+अपि नोपलभ्यत => न+उपलभ्यत एतेनोपलप्स्यमानत्वादुपलब्धिः => एतेन+उपलप्स्यमानत्वात्+उपलब्धिः स्यादित्येतत्प्रत्युक्तम् => स्यात्+इत्येतत्प्रत्युक्तम् विधिमुखेनोपलब्धिर्यथा => विधिमुखेन+उपलब्धिः+यथा तथाऽनुपलब्धेः => तथा+अनुपलब्धेः हेतोरप्रतिषेधः => हेतोः+अप्रतिषेधः स्वयमेव => स्वयम्+एव स्यादित्यलम् => स्यात्+इत्यलम् नित्यमनित्यभावादनित्ये => नित्यमनित्यभावात्+अनित्ये नित्यत्वोपपत्तेर्नित्यसमः => नित्यत्वोपपत्तेः+नित्यसमः अस्यार्थमाह => अस्य+अर्थम्+आह नित्यं सर्वदा => नित्यम्+ सर्वदा धर्मिणोऽपि => धर्मिणः+अपि अथानित्यत्वं सर्वदा => अथ+अनित्यत्वम्+ सर्वदा तथाप्यनित्यत्वाभावान्नित्यः => तथापि+अनित्यत्वाभावात्+अनित्यः शब्द इति|| => शब्दः+ इति|| धर्मिणोऽपि => धर्मिणः+अपि धर्मिणमंतरेण => धर्मिणम्+अंतरेण धर्मस्यावस्था => धर्मस्य+अवस्था नाभावादिति => न+अभावात्+इति प्रसंगो नित्यसमः => प्रसंगः+ नित्यसमः सर्वादाऽभ्युपगमे => सर्वादा+अभ्युपगमे चासिद्धो हेतुः|| => च+असिद्धः+ हेतुः|| नित्यंसर्वदा => नित्यम्+सर्वदा भावादित्ययमसिद्ध इत्यर्थः => भावात्+इति+अयम्+असिद्धः+ इत्यर्थः यत्तु => यत्+तु धर्मस्यावस्थानाद्धर्मिणोऽप्यवस्थानप्रसंग इति => धर्मस्य+अवस्थानात्+धर्मिणः+अपि+अवस्थानप्रसंगः+ इति दूषणंतत्राऽह- => दूषणम्+तत्र+आह- प्रध्वंसश्चानित्यत्वं न => प्रध्वंसः+च+अनित्यत्वम्+ न तस्मिन्सति => तस्मिन्+सति शब्दसद्भाव इति|| => शब्दसद्भावः+ इति|| भावात्मको हि => भावात्मकः+ हि धर्मो निराश्रयो => धर्मः+ निराश्रयः+ निराश्रयो न => निराश्रयः+ न त्वभावात्मक इति => तु+अभावात्मकः+ इति सूत्रकारेणोक्तानामन्यासां विद्यमानानामिह => सूत्रकारेण+उक्तानाम्+अन्यासाम्+ विद्यमानानाम्+इह विद्यमानानामिह => विद्यमानानाम्+इह कस्मादनभिधानमित्याशंक्याऽऽह- => कस्मात्+अनभिधानम्+इत्याशंक्याऽऽह- एतेनान्यत्वस्याऽऽत्मनोऽनन्यत्वादन्यत्वं नास्तीत्यसदुत्तराणि => एतेन+अन्यत्वस्य+आत्मनः+अनन्यत्वात्+अन्यत्वम्+ नास्ति+इति+असदुत्तराणि नास्तीत्यसदुत्तराणि => नास्ति+इति+असदुत्तराणि कतिपयजातीनां स्वरूपदर्शनपरिहाराभिधानेन => कतिपयजातीनाम्+ स्वरूपदर्शनपरिहाराभिधानेन तत्समानन्यायतयेति => तत्समानन्यायतया+इति यदिदमन्यदुच्यते => यत्+इदम्+अन्यत्+उच्यते तत्स्वरूपादन्यदुतानन्यत्, => तत्स्वरूपात्+अन्यदुतानन्यत्, स्वरूपादन्यत्तदात्मज्ञानादसदेव => स्वरूपात्+अन्यत्+तदात्मज्ञानात्+असत्+एव अथानन्यत्तदाप्यनन्यत्वादेवान्यं न => अथ+अनन्यत्+तदा+अपि+अनन्यत्वात्+एव+अन्यम्+ न इत्यन्यताया अभाव => इतकि+अन्यतायाः+ अभावः+ अभाव इतीयमनन्यसमा => अभावः+ इति+इयम्+अनन्यसमा इतीयमनन्यसमा => इति+इयम्+अनन्यसमा कथमियं निराकृतेत्यत => कथम्+इयम्+ निराकृतेत्यतः+ निराकृतेत्यत आह- => निराकृतेत्यतः+ आह- निमित्तान्तरात्संज्ञान्तरे => निमित्तान्तरात्+संज्ञान्तरे योज्यमानेऽप्यर्थे => योज्यमाने+अपि+अर्थे निराकर्तुमशक्यत्वात्|| => निराकर्तुम्+अशक्यत्वात्|| भेदाभावलक्षणात्संज्ञान्तरेऽनन्यशब्दे => भेदाभावलक्षणात्संज्ञान्तरे+अनन्यशब्दे परेणाप्यर्थे => परेण+अपि+अर्थे वस्त्वंतरापेक्षयान्यशब्दवाच्यत्वस्य => वस्त्वंतरापेक्षया+अन्यशब्दवाच्यत्वस्य निराकर्तुमशक्यत्वात् => निराकर्तुम्+अशक्यत्वात् निराकर्तुमशक्यत्वात्पुत्रादिवदित्यर्थः => निराकर्तुम्+अशक्यत्वात्पुत्रादिवत्+इत्यर्थः कस्मान्नोक्तानीत्याह- => कस्मान्+न+उक्तानि+इत्याह- (56पृष्ठम्)आनन्त्यान्न => (56पृष्ठम्)आनन्त्यात्+न जात्युत्तराण्युदाहर्तुं शक्यन्ते => जात्युत्तराणि+उदाहर्तुम्+ शक्यन्ते सूत्राणामप्युदाहरणार्थत्वात्|| => सूत्राणाम्+अपि+उदाहरणार्थत्वात्|| सूत्राणामुदाहरणार्थत्वं च => सूत्राणाम्+उदाहरणार्थत्वम्+ च चतुर्विंशतिव्यतिरिक्तजात्यन्तरेणाप्यनन्यसमादिना => चतुर्विंशतिव्यतिरिक्तजात्यन्तरेण+अपि+अनन्यसमादिना प्रत्यवस्थानकरणाद्विज्ञायते => प्रत्यवस्थानकरणात्+विज्ञायते अथेदानीं निग्रहस्थानान्युच्यन्ते => अथ+इदानीम्+ निग्रहस्थानानि+उच्यन्ते निग्रहस्थानान्युच्यन्ते => निग्रहस्थानानि+उच्यन्ते तान्यपि => तानि+अपि विप्रतिपत्त्यप्रतिपत्त्यो => विप्रतिपत्त्यप्रतिपत्त्यः+ र्विकल्पानन्त्यादसंख्यातानीत्यतः => विकल्पान्+अन्त्यात्+असंख्यातान्+इत्यतः द्वाविंशतिनिग्रहस्थानानीह => द्वाविंशतिनिग्रहस्थानानि+इह लक्षणोदाहरणाभ्यां प्रदर्श्यन्त => लक्षणोदाहरणाभ्याम्+ प्रदर्श्यन्त प्रतिज्ञान्तरं, => प्रतिज्ञान्तरम्+, प्रतिज्ञाविरोधः,प्रतिज्ञासन्यासः,हेत्वन्तरं, => प्रतिज्ञाविरोधः,प्रतिज्ञासन्यासः,हेत्वन्तरम्+, अर्थान्तरं, => अर्थान्तरम्+, निरर्थकं, => निरर्थकम्+, अविज्ञातार्थं, => अविज्ञातार्थम्+, अपार्थकं, => अपार्थकम्+, अप्राप्तकालं, => अप्राप्तकालम्+, न्यूनं, => न्यूनम्+, अधिकं, => अधिकम्+, पुनरुक्तं, => पुनरुक्तम्+, अननुभाषणं, => अननुभाषणम्+, प्रज्ञानं, => प्रज्ञानम्+, पर्यनुयोज्योपेक्षणं, => पर्यनुयोज्योपेक्षणम्+, हेत्वाभासाश्च => हेत्वाभासाः+च वाक्यात्मकानामपि => वाक्यात्मकानाम्+अपि पराजयनिमित्तत्वान्निग्रहस्थानमयुक्तम् => पराजयनिमित्तत्वात्+निग्रहस्थानम्+अयुक्तम् असमासकरणमन्योन्यनिरपेक्षाणामेषां स्वकार्यकरणसामर्थ्यप्रकटनार्थम् => असमासकरणम्+अन्योन्यनिरपेक्षाणाम्+एषाम्+ स्वकार्यकरणसामर्थ्यप्रकटनार्थम् लक्षणमाह => लक्षणम्+आह अस्या उदाहरणमाह => अस्याः+ उदाहरणम्+आह उदाहरणमाह => उदाहरणम्+आह कृतकत्वादनित्यः => कृतकत्वात्+अनित्यः शब्द इष्यते => शब्दः+ इष्यते आकाशवदमूर्तत्वान्नित्यः => आकाशवत्+अमूर्तत्वात्+नित्यः किं नेष्यते => किम्+ नेष्यते एवं प्रतिवादिनोक्ते => एवम्+ प्रतिवादिना+उक्ते प्रतिवादिनोक्ते => प्रतिवादिना+उक्ते किं नो => किम्+ नो नित्यत्वाभ्युपगमेनानित्यत्वप्रतिज्ञा => नित्यत्वाभ्युपगमेन+अनित्यत्वप्रतिज्ञा हीयतेऽतः => हीयते+अतः प्रतिज्ञाहेतुर्नाम => प्रतिज्ञाहेतुः+नाम निग्रहस्थानं भवतीति|| => निग्रहस्थानम्+ भवति+इति|| भवतीति|| => भवति+इति|| उपलक्षणमेतत् => उपलक्षणम्+एतत् हेतुहान्यादीनामप्यनेन => हेतुहान्यादीनाम्+अपि+अनेन तथाह्यनित्यः => तथाहि+अनित्यः प्रमेयत्वादित्यस्य => प्रमेयत्वात्+इत्यस्य हेतोरनैकान्तिकत्वेन => हेतोः+अनैकान्तिकत्वेन सत्यमस्तु => सत्यम्+अस्तु कृतकत्वादिति => कृतकत्वात्+इति ब्रुवतो हेतुहानिः => ब्रुवतः+ हेतुहानिः कार्यत्वादित्यस्य => कार्यत्वात्+इत्यस्य भाग एव => भागः+ एव एवं प्रतिज्ञाविशेषहान्यादयोऽस्माभिर्न्यायभूषणेऽभिहिता => एवम्+ प्रतिज्ञाविशेषहान्यादयः+अस्माभिः+न्यायभूषणे+अभिहिताः+ प्रतिज्ञाविशेषहान्यादयोऽस्माभिर्न्यायभूषणेऽभिहिता इति => प्रतिज्ञाविशेषहान्यादयः+अस्माभिः+न्यायभूषणे+अभिहिताः+ इति तत्रैव => तत्र+एव धर्मविकल्पात्तदर्थानिर्देशः => धर्मविकल्पात्+तदर्थानिर्देशः लक्षणसूत्रमुदाहरणप्रदर्शनमुखेन => लक्षणसूत्रम्+उदाहरणप्रदर्शनमुखेन सर्वमनित्यं सत्त्वादित्यस्य => सर्वम्+अनित्यम्+ सत्त्वादित्यस्य धर्मो विवादास्पदीभूतत्वादिलक्षणस्तस्य => धर्मः+ विवादास्पदीभूतत्वादिलक्षणः+तस्य विवादास्पदीभूतत्वादिलक्षणस्तस्य => विवादास्पदीभूतत्वादिलक्षणः+तस्य योजनं | => योजनम्+ | प्रतिषेधानिवृत्यर्थो यथा => प्रतिषेधानिवृत्यर्थः+ यथा मशकार्थो धूम => मशकार्थः+ धूमः+ धूम इति => धूमः+ इति विवादास्पदीभूतं सर्वमनित्यमित्येतत्प्रतिज्ञान्तरं => विवादास्पदीभूतम्+ सर्वम्+अनित्यम्+इत्येतत्प्रतिज्ञान्तरम्+ सर्वमनित्यमित्येतत्प्रतिज्ञान्तरं निग्रहस्थानं => सर्वम्+अनित्यम्+इत्येतत्प्रतिज्ञान्तरम्+ निग्रहस्थानम्+ निग्रहस्थानं हेत्वन्तरवदिति|| => निग्रहस्थानम्+ हेत्वन्तरवत्+इति|| हेत्वन्तरवदिति|| => हेत्वन्तरवत्+इति|| साधारणत्वेनेत्यर्थः => साधारणत्वेन+इत्यर्थः प्रतिषेधनिवृत्त्यर्थ इत्येतेन => प्रतिषेधनिवृत्त्यर्थः+ इत्येतेन अर्थश्च => अर्थः+च प्रयोजनवाचीति => प्रयोजनवाची+इति ग्रहणात्प्रतिज्ञाहानितोऽस्य => ग्रहणात्प्रतिज्ञाहानितः+अस्य को विशेषः => कः+ विशेषः परित्त्यागात्तस्यैव => परित्त्यागात्+तस्य+एव विशेषणान्तरं समर्थयितुं => विशेषणान्तरम्+ समर्थयितुम्+ समर्थयितुं प्रवृत्तत्वात् => समर्थयितुम्+ प्रवृत्तत्वात् प्रतिज्ञाहेत्वोर्विरोधः => प्रतिज्ञाहेत्वोः+विरोधः गुणव्यतिरिक्तं द्रव्यं,भेदेनानुपलम्भादिति => गुणव्यतिरिक्तम्+ द्रव्यम्+,भेदेन+अनुपलम्भात्+इति द्रव्यं,भेदेनानुपलम्भादिति => द्रव्यम्+,भेदेन+अनुपलम्भात्+इति वक्तव्यं विरुद्धि => वक्तव्यम्+ विरुद्धि हेत्वाभास एवायमतो => हेत्वाभासः+ एव+अयम्+अतः+ एवायमतो न => एव+अयम्+अतः+ न पृथग्वाच्य इति => पृथक्+वाच्यः+ इति )ग्रहणवशाद्विरुद्धहेत्वाभासे => )ग्रहणवशात्+विरुद्धहेत्वाभासे पृथगभिधानम् => पृथक्+अभिधानम् प्रतिज्ञातार्थापनयनं प्रतिज्ञासंन्यासः(गौ.सू. => प्रतिज्ञातार्थापनयनम्+ प्रतिज्ञासंन्यासः(गौ.सू. 5-2-5)पक्षप्रतिषेधेऽनुष्णोऽयमग्निरित्यस्य => 5-2-5)पक्षप्रतिषेधे+अनुष्णः+अयम्+अग्निः+इत्यस्य वाद्याह => वादी+आह संपश्यध्वमहो => संपश्यध्वम्+अहो साक्षिणो नाहमग्निमनुष्णं => साक्षिणः+ न+अहम्+अग्निम्+अनुष्णम्+ नाहमग्निमनुष्णं ब्रवीमीत्यनुक्तोपालंभोयमित्येतत्प्रतिज्ञासंन्यासलक्षणं => न+अहम्+अग्निम्+अनुष्णम्+ ब्रवीमि+इत्यनुक्तोपालंभोयम्+इत्येतत्प्रतिज्ञासंन्यासलक्षणम्+ ब्रवीमीत्यनुक्तोपालंभोयमित्येतत्प्रतिज्ञासंन्यासलक्षणं निग्रहस्थानमिति|| => ब्रवीमि+इत्यनुक्तोपालंभोयम्+इत्येतत्प्रतिज्ञासंन्यासलक्षणम्+ निग्रहस्थानम्+इति|| निग्रहस्थानमिति|| => निग्रहस्थानम्+इति|| प्रतिज्ञासंन्यासस्योपलक्षणत्वाद्धेत्वादिसन्यासा अपि => प्रतिज्ञासंन्यासस्य+उपलक्षणत्वात्+हेत्वादिसन्यासाः+ अपि निग्रहहेतवो वेदितव्याः => निग्रहहेतवः+ वेदितव्याः यथाऽनित्यः => यथा+अनित्यः इत्यस्यानैकान्तिकत्वेन => इत्यस्य+अनैकान्तिकत्वेन नाहमनित्यत्वे => न+अहम्+अनित्यत्वे प्रमेयत्वं हेतुं => प्रमेयत्वम्+ हेतुम्+ हेतुं ब्रवीमीति => हेतुम्+ ब्रवीमि+इति ब्रवीमीति => ब्रवीमि+इति हेतुसंन्यास इत्यादिः => हेतुसंन्यासः+ इत्यादिः दृशेश्चेति => दृशेः+च+इति वक्तव्यमित्यनेन => वक्तव्यम्+इत्यनेन संपश्यध्यमित्यात्मनेपदम् => संपश्यध्यम्+इति+आत्मनेपदम् विशेषमिच्छतो => विशेषम्+इच्छतो येनासौ => येन+असौ विशेषो विशेषणं => विशेषः+ विशेषणम्+ विशेषणं न => विशेषणम्+ न यस्मिन्नसावविशेष: => यस्मिन्+असौ+अविशेष: चासावुक्तश्चेत्यविशेषोक्तः => च+असौ+उक्तः+च+इति+अविशेषोक्तः हेतुशब्दश्च => हेतुशब्दः+च वचनशब्दस्याध्याहारः => वचनशब्दस्य+अध्याहारः चाविशिष्टसाधमभिधाय => च+अविशिष्टसाधम्+अभिधाय पश्चाद्विशिष्टमभिदधतो वचनं => पश्चात्+विशिष्टम्+अभिदधतः+ वचनम्+ वचनं हेत्वन्तरमित्यर्थः => वचनम्+ हेत्वन्तरम्+इत्यर्थः हेत्वन्तरमित्यर्थः => हेत्वन्तरम्+इत्यर्थः अस्योदाहरणमाह => अस्य+उदाहरणम्+आह नित्या वेदा => नित्याः+ वेदाः+ वेदा अस्मर्यमाणकर्तृकत्वादित्यस्य => वेदाः+ अस्मर्यमाणकर्तृकत्वादित्यस्य जीर्णकूपाऽऽरामादिभिरनैकान्तिकत्वेन => जीर्णकूपाऽऽरामादिभिः+अनैकान्तिकत्वेन सतीति => सती+इति विशेषणमिच्छतो हेत्वतर[तर?]मिति => विशेषणम्+इच्छतः+ हेत्वंतरम्+इति हेत्वतर[तर?]मिति => हेत्वंतरम्+इति संभवतीति => संभवति+इति कथमित्याशंक्याह- => कथम्+इत्याशंक्याह- पूर्वस्यासाधकस्योपादानात्|| => पूर्वस्य+असाधकस्य+उपादानात्|| हेतुहान्यादीनामुपलक्षणवत्प्रतिज्ञान्तरेण => हेतुहान्यादीनाम्+उपलक्षणवत्प्रतिज्ञान्तरेण हेत्वन्तरस्याप्युपलक्षणं भविष्यतीति => हेत्वन्तरस्य+अपि+उपलक्षणम्+ भविष्यति+इति भविष्यतीति => भविष्यति+इति किमस्य => किम्+अस्य पृथगुपादानेनान्यथोदाहरणान्तरादीनामपि => पृथक्+उपादानेन+अन्यथा+उदाहरणान्तरादीनाम्+अपि पृथगुपादानप्रसंग: => पृथक्+उपादानप्रसंग: सत्यस्मदादिबाह्यैकेन्द्रियग्राह्यत्वाद्रूपादिवदित्यत्र => सति+अस्मदादिबाह्यैकेन्द्रियग्राह्यत्वाद्रूपादिवत्+इत्यत्र रूपमात्रस्यास्मदादिप्रत्यक्षत्वाभावात्साधनविकले => रूपमात्रस्य+अस्मदादिप्रत्यक्षत्वाभावात्साधनविकले घटरूपादिवदिति => घटरूपादिवत्+इति उदाहरणान्तरं तथोपनयान्तरं => उदाहरणान्तरम्+ तथा+उपनयान्तरम्+ तथोपनयान्तरं निगमनान्तरमप्युदाहरणीयम् => तथा+उपनयान्तरम्+ निगमनान्तरम्+अपि+उदाहरणीयम् निगमनान्तरमप्युदाहरणीयम् => निगमनान्तरम्+अपि+उदाहरणीयम् पृथगभिधानम् => पृथक्+अभिधानम् तेनात्र => तेन+अत्र प्रतिज्ञान्तरं निगमनान्तरं => प्रतिज्ञान्तरम्+ निगमनान्तरम्+ निगमनान्तरं च => निगमनान्तरम्+ च हेत्वन्तरमुदाहरणान्तरमुपनयान्तरं च => हेत्वन्तरम्+उदाहरणान्तरम्+उपनयान्तरम्+ च प्रकृतादर्थादप्रतिसंबद्धार्थमर्थान्तरम् => प्रकृतात्+अर्थात्+प्रतिसंबद्धार्थम्+अर्थान्तरम् अत्रान्यदित्यध्याहार्यं, => अत्र+अन्यत्+इत्यध्याहार्यम्+, अर्थान्तरमिति => अर्थान्तरम्+इति लक्ष्यपदमेव => लक्ष्यपदम्+एव लक्षणेऽप्यावृत्या => लक्षणे+अपि+आवृत्या प्रकृतात्प्रस्तुतादर्थात्साध्यसाधनात् => प्रकृतात्प्रस्तुतात्+अर्थात्+साध्यसाधनात् तद्दूषणाद्वा => तद्दूषणात्+वा यदर्थान्तरं प्रकृतेनासम्बद्धार्थमनुपयोगि => यत्+अर्थान्तरम्+ प्रकृतेन+असम्बद्धार्थम्+अनुपयोगि प्रकृतेनासम्बद्धार्थमनुपयोगि => प्रकृतेन+असम्बद्धार्थम्+अनुपयोगि तदर्थान्तरमित्यर्थः => तदर्थान्तरम्+इत्यर्थः एतदेव => एतत्+एव सोदाहरणमाह- => सोदाहरणम्+आह- शब्दोऽस्पर्शवत्वादिति => शब्दः+अस्पर्शवत्वात्+इति हेतुश्च => हेतुः+च हिनोतेर्धातोस्तुन्प्रत्यये => हिनोतेः+धातोः+तुन्प्रत्यये कृदन्तं पदमित्यादि => कृदन्तम्+ पदम्+इत्यादि पदमित्यादि => पदम्+इत्यादि प्रकृतार्थानुपयोगिशास्त्रान्तरपदिशतोऽर्थान्तरं निग्रहस्थानमिति|| => प्रकृतार्थानुपयोगिशास्त्रान्तरपदिशतः+अर्थान्तरम्+ निग्रहस्थानम्+इति|| निग्रहस्थानमिति|| => निग्रहस्थानम्+इति|| पदं-पदं च => पदम्+-पदम्+ च नामारव्यातोपसर्गनिपातभेदाश्चतुर्विधिमित्यादि => नामारव्यातोपसर्गनिपातभेदाः+चतुर्विधिम्+इत्यादि अस्पर्शत्वादिति => अस्पर्शत्वात्+इति हेतुमज्ञात्प्रयुज्यानन्तरमेव => हेतुम्+अज्ञात्प्रयुज्यानन्तरम्+एव स्वयमनैकान्तिकत्वमेव => स्वयम्+अनैकान्तिकत्वम्+एव जानानस्तदाच्छदानार्थमेव => जानानस्तदाच्छदानार्थम्+एव वर्णक्रमनिर्देशवन्निरर्थकम् => वर्णक्रमनिर्देशवत्+निरर्थकम् कचटतपानां गजडदबानां => कचटतपानाम्+ गजडदबानाम्+ गजडदबानां घझढधभवत्|| => गजडदबानाम्+ घझढधभवत्|| वर्णक्रमनिर्देशो वर्णानां => वर्णक्रमनिर्देशः+ वर्णानाम्+ वर्णानां पाठक्रमः,अआइई => वर्णानाम्+ पाठक्रमः,अआइई इत्यादिः,स इव => इत्यादिः,सः+ इव सादृश्यं चात्रार्थशून्यत्वम् => सादृश्यम्+ च+अत्र+अर्थशून्यत्वम् चात्रार्थशून्यत्वम् => च+अत्र+अर्थशून्यत्वम् पदार्थोऽपि => पदार्थः+अपि तन्निरर्थकम् => तत्+निरर्थकम् वर्णक्रमनिर्देश एवास्ति => वर्णक्रमनिर्देशः+ एव+अस्ति एवास्ति => एव+अस्ति पुनरर्थो यत्र => पुनः+अर्थः+ यत्र तद्वर्णक्रमनिर्देशवदिति => तद्वर्णक्रमनिर्देशवत्+इति मत्वर्थीयो वा => मत्वर्थीयः+ वा परिषत्प्रतिवादिभ्यां त्रिरभिहितमप्यविज्ञातमविज्ञातार्थम्||(गौ.सू.5-2-9) => परिषत्प्रतिवादिभ्याम्+ त्रिः+अभिहितम्+अपि+अविज्ञातमविज्ञातार्थम्||(गौ.सू.5-2-9) त्रिरभिहितमप्यविज्ञातमविज्ञातार्थम्||(गौ.सू.5-2-9) => त्रिः+अभिहितम्+अपि+अविज्ञातमविज्ञातार्थम्||(गौ.सू.5-2-9) यद्वाक्यं वादिना => यत्+वाक्यम्+ वादिना त्रिरपितिमप्यप्रतीतप्रयोगाऽतिद्रुतोच्चारणादिना => त्रिरपितिम्+अपि+अप्रतीतप्रयोगाऽतिद्रुतोच्चारणादिना निमित्तेनपरिषत्प्रतिवादिभ्यां न => निमित्तेनपरिषत्प्रतिवादिभ्याम्+ न तदज्ञानसंवरणायोक्तमविज्ञातार्थं नाम => तदज्ञानसंवरणायोक्तमविज्ञातार्थम्+ नाम निग्रहस्थामिति|| => निग्रहस्थाम्+इति|| विद्यमानार्थमेवार्थतो न => विद्यमानार्थम्+एव+अर्थतः+ न पौर्वापर्यायोगादप्रतिसंबद्धार्थमपार्थकम् => पौर्वापर्यायोगात्+अप्रतिसंबद्धार्थम्+अपार्थकम् पूर्वं विशेषणमपरं => पूर्वम्+ विशेषणमपरम्+ विशेषणमपरं विशेष्यं => विशेषणमपरम्+ विशेष्यम्+ विशेष्यं तयोर्भावः => विशेष्यम्+ तयोः+भावः तयोर्भावः => तयोः+भावः पौर्वापर्यं विशेषणविशेष्यभावस्तेनायोगोऽसंबंध: => पौर्वापर्यम्+ विशेषणविशेष्यभावः+तेन+आयोगः+असंबंध: विशेषणविशेष्यभावस्तेनायोगोऽसंबंध: => विशेषणविशेष्यभावः+तेन+आयोगः+असंबंध: तस्मात्कारणादप्रति => तस्मात्कारणात्+अप्रति संबद्धेऽनन्वितोऽर्थो यस्य => संबद्धे+अनन्वितः+अर्थः+ यस्य वाक्ययोरनन्वितत्व => वाक्ययोः+अनन्वितत्व उदाहरणमाह => उदाहरणम्+आह पदयोरनन्वितत्वे => पदयोः+अनन्वितत्वे निदर्शनमाह => निदर्शनम्+आह कृण्डमजाजिनमित्यादीनीति|| => कृण्डमजाजिनम्+इत्यादीनि+इति|| अवयवविपर्यासवचनमप्राप्तकालम्||(गौ.सू.5-2-11) => अवयवविपर्यासवचनम्+अप्राप्तकालम्||(गौ.सू.5-2-11) वचनं विपर्यासवचनम् => वचनम्+ विपर्यासवचनम् अवयवानां विपर्यासवचनमवयवविपर्यासवचनम् => अवयवानाम्+ विपर्यासवचनम्+अवयवविपर्यासवचनम् विपर्यासवचनमवयवविपर्यासवचनम् => विपर्यासवचनम्+अवयवविपर्यासवचनम् सूत्रस्यार्थमाह- => सूत्रस्यार्थम्+आह- प्रतिज्ञादीनामर्थवशात्क्रमस्तेषां विपर्ययेणाभिधानं => प्रतिज्ञादीनाम्+अर्थवशात्क्रमः+तेषाम्+ विपर्ययेण+अभिधानम्+ विपर्ययेणाभिधानं निग्रहस्थानमिति|| => विपर्ययेण+अभिधानम्+ निग्रहस्थानम्+इति|| निग्रहस्थानमिति|| => निग्रहस्थानम्+इति|| एतच्च => एतत्+च नियमकथायां निग्रहस्थानमकथायां => नियमकथायाम्+ निग्रहस्थानम्+अकथायाम्+ निग्रहस्थानमकथायां तु => निग्रहस्थानम्+अकथायाम्+ तु हीनमन्यतमेनाप्यवयवेन => हीनम्+अन्यतमेन+अपि+अवयवेन साध्यासिद्धेरिति|| => साध्यासिद्धेः+इति|| उक्तमेतत् => उक्तम्+एतत् हेतूदाहरणादिकमधिकम्(गौ.सू.5-2-13)|| => हेतूदाहरणादिकम्+अधिकम्(गौ.सू.5-2-13)|| हेतूदाहरणग्रहणं सर्वस्याधिकस्योपलक्षणम् => हेतूदाहरणग्रहणम्+ सर्वस्य+अधिकस्य+उपलक्षणम् सर्वस्याधिकस्योपलक्षणम् => सर्वस्य+अधिकस्य+उपलक्षणम् कारणमाह => कारणम्+आह कृतार्थत्वादितरानर्थक्यमिति|| => कृतार्थत्वादितरानर्थक्यम्+इति|| एक एव => एकः+ एव हेतुर्दृष्टान्तो वा => हेतुः+दृष्टान्तः+ वा मयोच्यत => मया+उच्यत नियमपूर्विकायामेतद्दूषणम् => नियमपूर्विकायाम्+एतद्दूषणम् असंभववादिनां तु => असंभववादिनाम्+ तु एतच्च => एतत्+च न्यूनाधिकलक्षणद्वयमपि => न्यूनाधिकलक्षणद्वयम्+अपि चाधिकत्वे => च+अधिकत्वे दूषणं विज्ञेयम् => दूषणम्+ विज्ञेयम् पुनर्वचनं पुनरुक्तमन्यत्रानुवादात्(गौ.सू.5-2-14)|| => पुनः+वचनम्+ पुनः+उक्तम्+अन्यत्र+अनुवादात्(गौ.सू.5-2-14)|| पुनरुक्तमन्यत्रानुवादात्(गौ.सू.5-2-14)|| => पुनः+उक्तम्+अन्यत्र+अनुवादात्(गौ.सू.5-2-14)|| सार्थकं पुनरभिधानमनुवादः => सार्थकम्+ पुनः+अभिधानम्+अनुवादः पुनरभिधानमनुवादः => पुनः+अभिधानम्+अनुवादः पुनरभिधानं पुनरुक्तम् => पुनः+अभिधानम्+ पुनः+उक्तम् पुनरुक्तम् => पुनः+उक्तम् शब्दो नित्यःशब्द => शब्दः+ नित्यःशब्द पुनरुक्तम् => पुनः+उक्तम् नित्यो 1 => नित्यः+ 1 ध्वनिरविनाशी => ध्वनिः+अविनाशी शब्द इत्यर्थपुनरुक्तमिति|| => शब्दः+ इत्यर्थपुनरुक्तम्+इति|| इत्यर्थपुनरुक्तमिति|| => इत्यर्थपुनरुक्तम्+इति|| सार्थकं पुनरभिधानं => सार्थकम्+ पुनः+अभिधानम्+ पुनरभिधानं यथा => पुनः+अभिधानम्+ यथा पुनरुक्तान्तरमाह- => पुनः+उक्तान्तरम्+आह- अर्थादापन्नस्य => अर्थात्+आपन्नस्य पुनर्वचनं पुनरुक्तम्(गौ.सू.5-2-16)|| => पुनः+वचनम्+ पुनः+उक्तम्(गौ.सू.5-2-16)|| पुनरुक्तम्(गौ.सू.5-2-16)|| => पुनः+उक्तम्(गौ.सू.5-2-16)|| ऽभिहिते => +अभिहिते व्याप्तिख्यापनार्थं ह्युदाहरणमुच्यते => व्याप्तिख्यापनार्थम्+ हि+उदाहरणम्+उच्यते ह्युदाहरणमुच्यते => हि+उदाहरणम्+उच्यते तच्चैकेनाप्युदाहरणेन => तच्च+एकेन+अपि+उदाहरणेन कृतमिति => कृतम्+इति व्यर्थमुभयाभिधानम् => व्यर्थम्+उभयाभिधानम् यद्यत्कृतकं तत्तदनित्यं => यद्यत्कृतकम्+ तत्तदनित्यम्+ तत्तदनित्यं यथा => तत्तदनित्यम्+ यथा घटादीत्यभिधाय => घटादि+इत्यभिधाय यदनित्यं न => यत्+अनित्यम्+ न तत्कृतकमपि => तत्कृतकम्+अपि अन्वयव्यतिरेकज्ञापनार्थमुभयाभिधानमिति => अन्वयव्यतिरेकज्ञापनार्थम्+उभयाभिधानम्+इति चेन्नैवम् => चेत्+न+एवम् व्याप्तिप्रतीत्यैवानुमानसिद्धेः => व्याप्तिप्रति+इति+एवानुमानसिद्धेः कथं तन्निग्रहस्थानमिति|| => कथम्+ तन्निग्रहस्थानम्+इति|| तन्निग्रहस्थानमिति|| => तन्निग्रहस्थानम्+इति|| तदिति => तत्+इति पुनरुक्तमात्रम् => पुनः+उक्तमात्रम् कृतार्थत्वादितराऽऽनर्थक्यादिति|| => कृतार्थत्वादितराऽऽनर्थक्यात्+इति|| उक्तस्यापि => उक्तस्य+अपि पुनरभिधानेऽव्यवस्थावैयर्थ्यं चेत्यर्थः => पुनः+अभिधाने+अव्यवस्थावैयर्थ्यम्+ च+इत्यर्थः चेत्यर्थः => च+इत्यर्थः एतदपि => एतत्+अपि नियमकाथायामेव => नियमकाथायाम्+एव अनियमकथायां तु => अनियमकथायाम्+ तु साक्षिप्रतिवादिनोरपेक्षायां सत्यां(62पृष्ठम्) => साक्षिप्रतिवादिनोः+अपेक्षायाम्+ सत्याम्+(62पृष्ठम्) सत्यां(62पृष्ठम्) => सत्याम्+(62पृष्ठम्) स्पष्टार्थं पुनरभिधानेऽपि => स्पष्टार्थम्+ पुनः+अभिधाने+अपि पुनरभिधानेऽपि => पुनः+अभिधाने+अपि त्रिरभिधाननियमाच्च => त्रिरभिधाननियमात्+च नातिप्रसंगः => न+अतिप्रसंगः तथाप्यधिकाच्चेदं न => तथापि+अधिकात्+च+इदम्+ न पुनरुक्तमप्यधिकं दर्शितमेव => पुनः+उक्तम्+अपि+अधिकम्+ दर्शितम्+एव दर्शितमेव => दर्शितम्+एव पुनरुक्तं पृथगुक्तं => पुनः+उक्तम्+ पृथक्+उक्तम्+ पृथगुक्तं शिष्यव्युत्पादनार्थमित्यदोषः => पृथक्+उक्तम्+ शिष्यव्युत्पादनार्थम्+इति+अदोषः शिष्यव्युत्पादनार्थमित्यदोषः => शिष्यव्युत्पादनार्थम्+इति+अदोषः त्रिरभिहितस्याप्यप्रत्युच्चारणमननुभाषणम्(गौ.सू.5-2-17) => त्रिः+अभिहितस्य+अपि+प्रत्युच्चारणम्+अननुभाषणम्(गौ.सू.5-2-17) प्रतिवादिनो निग्रहस्थानम्|| => प्रतिवादिनः+ निग्रहस्थानम्|| उपलक्षणमेतत्,यत्प्रतिवादिदूषणस्याननुवादे => उपलक्षणम्+एतत्,यत्प्रतिवादिदूषणस्य+अननुवादे वादिनोऽपि => वादिनः+अपि कथमेतन्निग्रहस्थानमित्याशंक्याह => कथम्+एतन्निग्रहस्थानम्+इत्याशंंक्याह अप्रत्युच्चारयन्किमाश्रयः => अप्रत्युच्चारयन्किम्+आश्रयः परपक्षप्रतिषेधं ब्रूयादिति|| => परपक्षप्रतिषेधम्+ ब्रूयात्+इति|| ब्रूयादिति|| => ब्रूयात्+इति|| आश्रयो विषयो => आश्रयः+ विषयः+ विषयो यस्यासौ => विषयः+ यस्य+असौ यस्यासौ => यस्य+असौ किमाश्रयः => किम्+आश्रयः दूषणमात्रानुवादेऽप्यसमर्थस्यैतद्दूषणमिति => दूषणमात्रानुवादे+अपि+असमर्थस्य+एतद्दूषणम्+इति सूचितं न => सूचितम्+ न कर्तव्य इति => कर्तव्यः+ इति त्रिरभिहितस्येत्येतदपि => त्रिः+अभिहितस्य+इत्येतद्+अपि परिषदभ्युपगमस्योपलक्षणं यावत् => परिषदभ्युपगमस्य+उपलक्षणम्+ यावत् अन्यतरस्यासासामर्थ्यं [सामर्थ्यं?]निश्चिन्वन्ति => अन्यतरस्य+असामर्थ्यम्+ निश्चिन्वन्ति तावद्वक्तव्यमिति => तावत्+व्यक्तव्यम्+इति अविज्ञातार्थं चाज्ञानम्(गौ.सू.5-2-18)|| => अविज्ञातार्थम्+ च+अज्ञानम्(गौ.सू.5-2-18)|| चाज्ञानम्(गौ.सू.5-2-18)|| => च+अज्ञानम्(गौ.सू.5-2-18)|| पूर्वसूत्राद्विज्ञातस्य => पूर्वसूत्रात्+विज्ञातस्य त्रिरभिहितस्यापीत्येतदाकृष्यते, => त्रिः+अभिहितस्य+अपि+इत्येतदाकृष्यते, तदेवाह => तदेव+आह यद्वाक्यं त्रिरभिहितमपि => यत्+वाक्यम्+ त्रिः+अभिहितम्+अपि त्रिरभिहितमपि => त्रिः+अभिहितम्+अपि परिषदाऽवगतार्थं प्रतिवादी => परिषदा+अवगतार्थम्+ प्रतिवादी प्रत्युच्चारयन्ना[न्न?]पि => प्रत्युच्चारयन+अपि नार्थतः => न+अर्थतः सम्यगधिगच्छति => सम्यक्+अधिगच्छति तदज्ञानं नाम => तदज्ञानम्+ नाम प्रतिवादिनो निग्रहस्थानमिति|| => प्रतिवादिनः+ निग्रहस्थानम्+इति|| निग्रहस्थानमिति|| => निग्रहस्थानम्+इति|| अत्रापि => अत्र+अपि प्रतिवादिग्रहणमुपलक्षणम् => प्रतिवादिग्रहणम्+उपलक्षणम् कथामभ्युपेत्य => कथाम्+अभ्युपेत्य तूष्णीं भावोऽप्रतिभावादिप्रतिवादिनो => तूष्णीम्+ भावः+अप्रतिभावादिप्रतिवादिनः+ भावोऽप्रतिभावादिप्रतिवादिनो निग्रहस्थानमिति|| => भावः+अप्रतिभावादिप्रतिवादिनः+ निग्रहस्थानम्+इति|| निग्रहस्थानमिति|| => निग्रहस्थानम्+इति|| तूष्णीमास्ते => तूष्णीम्+आस्ते किंत्वप्रत्युच्चारयन्नपि => किन्तु+अप्रत्युच्चारयन्+अपि दूषणादिकमभिदधाति => दूषणादिकम्+अभिदधाति अतो नानयोरभेदः => अतः+ न+अनयोः+अभेदः नानयोरभेदः => न+अनयोः+अभेदः कार्यव्यासंगात्कथाविच्छेदो विक्षेपः(गौ.सू.5-2-20)|| => कार्यव्यासंगात्कथाविच्छेदः+ विक्षेपः(गौ.सू.5-2-20)|| अस्यार्थमाह => अस्य+अर्थम्+आह पृष्ठम्)कथामभ्युपगम्य => पृष्ठम्)कथाम्+अभ्युपगम्य ब्रवीत्यद्य => ब्रवीति+अद्य महत्प्रयोजनमस्ति => महत्प्रयोजनम्+अस्ति तस्मिन्नवसिते => तस्मिन्+निवसिते पश्चात्कथयिष्यामीति|| => पश्चात्कथयिष्यामि+इति|| पुनस्तदानीमेव => पुनः+तदानीम्+एव महत्प्रयोजनं सभ्या => महत्प्रयोजनम्+ सभ्याः+ सभ्या अभ्युपगच्छन्ति => सभ्याः+ अभ्युपगच्छन्ति कथाविच्छेदो न => कथाविच्छेदः+ न पराजय इति => पराजयः+ इति चेदमर्थान्तरेऽन्तर्भवतीति => च+इदम्+अर्थान्तरे+अन्तर्भवति+इति हेतुप्रयोगान्तरं तदनुपयोगिवचनमर्थान्तरम् => हेतुप्रयोगान्तरम्+ तदनुपयोगिवचनम्+अर्थान्तरम् तदनुपयोगिवचनमर्थान्तरम् => तदनुपयोगिवचनम्+अर्थान्तरम् हेतूपन्यासमपि => हेतूपन्यासम्+अपि पश्चात्कथयिष्यामीति => पश्चात्कथयिष्यामि+इति वदत्यतोऽस्ति => वदति+अतः+अस्ति स्वपक्षदोषाभ्युपगमात्परपक्षदोषप्रसंगो मतानुज्ञा => स्वपक्षदोषाभ्युपगमात्परपक्षदोषप्रसंगः+ मतानुज्ञा पक्षोऽत्र => पक्षः+अत्र सिद्धान्तो विवक्षितः, => सिद्धान्तः+ विवक्षितः, अभ्युपगमोऽपरिहरणम् => अभ्युपगमः+अपरिहरणम् परोक्तदूषणमपरिहृत्य => परोक्तदूषणम्+अपरिहृत्य दोषप्रसंजनं मतानुज्ञेत्यर्थः => दोषप्रसंजनम्+ मतानुज्ञा+इत्यर्थः मतानुज्ञेत्यर्थः => मतानुज्ञा+इत्यर्थः तदेवाह- => तदेव+आह- मनागपि => मनाक्+अपि दोषं न => दोषम्+ न केवलं परपक्षे => केवलम्+ परपक्षे दोषं प्रसंजयति => दोषम्+ प्रसंजयति भवांश्चोर इत्युक्ते => भवान्+चोरः+ इत्युक्ते त्वमपि => त्वम्+अपि चोर इति => चोरः+ इति तस्येदं निग्रहस्थानम्|| => तस्य+इदम्+ निग्रहस्थानम्|| कस्मादित्याऽऽशंक्याह => कस्मात्+इति+आशंक्याह स्वयं दोषाभ्युपगमात्परेणानभ्युपगमात्|| => स्वयम्+ दोषाभ्युपगमात्परेण+अनभ्युपगमात्|| दोषाभ्युपगमात्परेणानभ्युपगमात्|| => दोषाभ्युपगमात्परेण+अनभ्युपगमात्|| अप्रतिषिद्धमनुमतं भवतीति => अप्रतिषिद्धम्+अनुमतम्+ भवति+इति भवतीति => भवति+इति न्यायेनेति => न्यायेन+इति निग्रहं प्राप्तस्यानिग्रहः => निग्रहम्+ प्राप्तस्य+अनिग्रहः प्राप्तस्यानिग्रहः => प्राप्तस्य+अनिग्रहः पर्यनुयोज्योपेक्षणम्(गौ.सू.5-2-22)|| => पर्यनुयोज्या+उपेक्षणम्(गौ.सू.5-2-22)|| पर्यनुयोज्यो नाम => पर्यनुयोज्यः+ नाम चोदनीयस्तस्योपेक्षणं निग्रहं => चोदनीयः+तस्य+उपेक्षणम्+ निग्रहम्+ निग्रहं प्राप्तोऽसीत्यननुयोग => निग्रहम्+ प्राप्तः+असीत्यननुयोगः+ प्राप्तोऽसीत्यननुयोग इति => प्राप्तः+असीत्यननुयोगः+ इति (1.ग.घ.ङ.एतदुभाभ्यामनुक्तया => (1.ग.घ.ङ.एतदुभाभ्याम्+अनुक्तया एतच्च => एतत्+च निग्रहस्थानं कतरस्यात्र => निग्रहस्थानम्+ कतरस्य+अत्र कतरस्यात्र => कतरस्य+अत्र पराजय इति => पराजयः+ इति निग्रहं प्राप्तस्य => निग्रहम्+ प्राप्तस्य निग्रहस्थानाभियोगो निरनुयोज्यानुयोगः((गौ.सू.5-2-23)|| => निग्रहस्थानाभियोगः+ निरनुयोज्यानुयोगः((गौ.सू.5-2-23)|| दोषोद्भावनमित्यर्थः => दोषोद्भावनम्+इत्यर्थः एतदेवोदाहरति => एतदेव+उदाहरति परो ब्रूयादप्रयोजकोऽयं => परः+ ब्रूयात्+अप्रयोजकः+अयम्+ ब्रूयादप्रयोजकोऽयं हेत्वाभास => ब्रूयात्+अप्रयोजकः+अयम्+ हेत्वाभासः+ हेत्वाभास इति => हेत्वाभासः+ इति तस्येदं मिथ्याभियोगलक्षणं => तस्य+इदम्+ मिथ्याभियोगलक्षणम्+ मिथ्याभियोगलक्षणं निग्रहस्थानमिति|| => मिथ्याभियोगलक्षणम्+ निग्रहस्थानम्+इति|| निग्रहस्थानमिति|| => निग्रहस्थानम्+इति|| द्रव्याश्रितत्वं सावयवत्वं => द्रव्याश्रितत्वम्+ सावयवत्वम्+ सावयवत्वं न => सावयवत्वम्+ न चास्य => च+अस्य साधनेऽसिद्धत्वाद्यन्यतमदूषणतास्ति => साधने+असिद्धत्वादि+अन्यतम्+अदूषणतास्ति कार्यत्वोपालंभाद्व्याप्त्यभावेनाप्रयोजकमिति => कार्यत्वोपालंभात्+व्याप्त्यभावेनाप्रयोजकम्+इति चेन्न => चेत्+न सपक्षैकदेशवृत्तेर्धूमादेरप्यप्रयोजकत्वप्रसंगात् => सपक्षैकदेशवृत्तेः+धूमादेः+अपि+अप्रयोजकत्वप्रसंगात् हेतोरप्रयोजकत्वेनाव्यापकमात्रस्य => हेतोरः+अयोजकत्वेन+अव्यापकमात्रस्य कादाचित्कत्वंसकलकार्य => कदाचित्कत्वम्+सकलकार्य व्यापकं प्रयोजकं => व्यापकम्+ प्रयोजकम्+ प्रयोजकं न => प्रयोजकम्+ न सावयवत्वमिति => सावयवत्वम्+इति चेन्न => चेत्+न अव्यापकस्याप्यसिद्धत्वादि => अव्यापकस्य+अपि+असिद्धत्वादि प्रयोजकत्वं केन => प्रयोजकत्वम्+ केन वार्यत इत्यलम् => वार्यते+ इति+अलम् इत्यलम् => इति+अलम् सिद्धान्तमभ्युपेत्यानियमात्कथाप्रसंगोऽपसिद्धान्तः(गौ.सू.5-2-24)|| => सिद्धान्तम्+अभ्युपेत्यानियमात्कथाप्रसंगः+अपसिद्धान्तः(गौ.सू.5-2-24)|| मीमांसामभ्युपगम्य => मीमांसाम्+अभ्युपगम्य कश्चिदग्निहोत्रं स्वर्गसाधनमित्याह => कश्चित्+अग्निहोत्रम्+ स्वर्गसाधनम्+इत्याह स्वर्गसाधनमित्याह => स्वर्गसाधनम्+इत्याह कथं पुनरग्निहोत्रक्रिया => कथम्+ पुनः+अग्निहोत्रक्रिया पुनरग्निहोत्रक्रिया => पुनः+अग्निहोत्रक्रिया भविष्यतीत्यनुयुक्तः => भविष्यति+इति+अनुयुक्तः क्रिययाऽऽराधितः => क्रियया+आराधितः फलं ददाति => फलम्+ ददाति राजादिवदिति => राजादिवत्+इति तस्येश्वरानभ्युगमादपसिद्धांतो निग्रहस्थानम्|| => तस्य+ईश्वरान्+अभ्युगमात्+अपसिद्धांतः+ निग्रहस्थानम्|| वाच्यमिति => वाच्यम्+इति त्वन्यथा => तु+अन्यथा सूत्रमाहुः => सूत्रम्+आहुः 'सिद्धान्तमुपेत्य => 'सिद्धान्तम्+उपेत्य कांचिदर्थं प्रतिज्ञाय => कांचित्+अर्थम्+ प्रतिज्ञाय कथाकरणमपसिद्धांत => कथाकरणम्+अपसिद्धांत तदयुक्तमित्याह- => तद्+अयुक्तम्+इत्याह- प्रतिज्ञातार्थविपर्ययस्तु => प्रतिज्ञातार्थविपर्ययः+तु प्रतिज्ञाहानिर्नापसिद्धांत इति => प्रतिज्ञाहानिः+न+अपसिद्धांतः+ इति हेत्वाभासाश्च => हेत्वाभासाः+च यथोक्ताः(गौ.सू.5-2-25)|| => यथा+उक्ताः(गौ.सू.5-2-25)|| उक्तास्तेन => उक्ताः+तेन प्रमेयत्ववल्लक्षणान्तरेण => प्रमेयत्ववत्+लक्षणान्तरेण हेत्वाभासलक्षणेनैव => हेत्वाभासलक्षणेन+एव यथोक्तेन => यथा+उक्तेन हेत्वाभासा उक्तास्तेन => हेत्वाभासाः+ उक्ताः+तेन उक्तास्तेन => उक्ताः+तेन तदेवाऽऽह => तदेव+आह )हेत्वाभासलक्षणेनैव => )हेत्वाभासलक्षणेन+एव यथोक्तेन => यथा+उक्तेन हेत्वाभासा निग्रहस्थानानीत्यर्थः|| => हेत्वाभासाः+ निग्रहस्थानानि+इत्यर्थः|| निग्रहस्थानानीत्यर्थः|| => निग्रहस्थानानि+इत्यर्थः|| चकारो दृष्टान्ताभासानन्वयविपरीतान्वयादिसमुच्चये, => चकारः+ दृष्टान्ताभासानन्वयविपरीतान्वयादिसमुच्चये, तेषामपि => तेषाम्+अपि द्वाविंशतिर्निग्रह => द्वाविंशतिः+निग्रह किंतूपलक्षणार्थानीति => किन्तु+उपलक्षणार्थानि+इति चाह- => च+आह- दुर्वचनकपोलताडनवादित्रादीनां साधनानुपयोगित्वेन => दुर्वचनकपोलताडनवादित्रादीनाम्+ साधनानुपयोगित्वेन निग्रहस्थानत्वं वेदितव्यम् => निग्रहस्थानत्वम्+ वेदितव्यम् नियमकथायां त्वपशब्दादीनामिति|| => नियमकथायाम्+ तु+अपशब्दादीनाम्+इति|| त्वपशब्दादीनामिति|| => तु+अपशब्दादीनाम्+इति|| एतेनेति => एतेन+इति केषांचिल्लक्षणोदाहरणप्रपंचनेन => केषाचित्+लक्षणोदाहरणप्रपंचनेन नियमकथायां तु => नियमकथायाम्+ तु वेत्येवंरूपायाम् => वा+इति+एवम्+रूपायाम् पदपंचिकायामनुमानपरिच्छेदो द्वितीयः|| => पदपंचिकायाम्+अनुमानपरिच्छेदः+ द्वितीयः|| अवसितमनुमानमागमस्येदानीं लक्षणमुच्यते|| => अवसितम्+अनुमानमागमस्येदानीम्+ लक्षणम्+उच्यते|| लक्षणमुच्यते|| => लक्षणम्+उच्यते|| अवसितं निश्चितमनुमानमिति => अवसितम्+ निश्चितम्+अनुमानम्+इति निश्चितमनुमानमिति => निश्चितम्+अनुमानम्+इति वृत्तानुकीर्तनेनागमस्यानुमानपूर्वकत्वात्तल्लक्षणानन्तरमेवास्य => वृत्तानुकीर्तनेन+आगमस्य+अनुमानपूर्वकत्वात्+तल्लक्षणानन्तरम्+एवास्य समयग्रहणबलात्शब्दानामर्थबोधनसाधनत्वम् => समयग्रहणबलात्शब्दानाम्+अर्थबोधनसाधनत्वम् समयग्रहणं च => समयग्रहणम्+ च वृद्धव्यवहारादनुमानरूपादेवेति => वृद्धव्यवहारात्+अनुमानरूपात्+एव+इति सम्यक्परोक्षानुभवसाधनमागमः|| => सम्यक्परोक्षानुभवसाधनम्+आगमः|| पुरुषकृतो न => पुरुषकृतः+ न पुनरविनाभाववत्स्वाभाविकः, => पुनः+अविनाभाववत्स्वाभाविकः, वन्नियतमेवार्थं बोधयेन्न => वत्+नियतम्+एव+अर्थम्+ बोधयेत्+न बोधयेन्न => बोधयेत्+न धूमो दहनमिव => धूमः+ दहनम्+इव दहनमिव => दहनम्+इव तदभावं जलादिकमनुमापयति => तदभावम्+ जलादिकम्+अनुमापयति जलादिकमनुमापयति => जलादिकम्+अनुमापयति दहनादिशब्दस्तु => दहनादिशब्दः+तु यथार्थामेव => यथार्थाम्+एव प्रतीतिं कुर्वन्ति,अतोऽविनाभावात्समयो => प्रतीतिम्+ कुर्वन्ति,अतः+अविनाभावात्समयः+ कुर्वन्ति,अतोऽविनाभावात्समयो भिन्नः => कुर्वन्ति,अतः+अविनाभावात्समयः+ भिन्नः स एव => सः+ एव बलं सहकारी => बलम्+ सहकारी समयविषयग्रहणं स्मरणं => समयविषयग्रहणम्+ स्मरणम्+ स्मरणं वोपचारात्समयः => स्मरणम्+ वा+उपचारात्समयः वोपचारात्समयः => वा+उपचारात्समयः परोक्षत्वजातियुक्तस्यानुभवस्य => परोक्षत्वजातियुक्तस्य+अनुभवस्य साधनं कारणं => साधनम्+ कारणम्+ कारणं शब्दात्मकमशब्दात्मकं => कारणम्+ शब्दात्मकम्+अशब्दात्मकम्+ शब्दात्मकमशब्दात्मकं चेष्टालिप्यक्षरादि => शब्दात्मकम्+अशब्दात्मकम्+ च+इष्टालिपि+अक्षरादि चेष्टालिप्यक्षरादि => च+इष्टालिपि+अक्षरादि तत्सर्वमागमः => तत्सर्वम्+आगमः भेदमाह => भेदम्+आह स द्विविधः => सः+ द्विविधः प्रयोजनं तत्र => प्रयोजनम्+ तत्र आगमो यथा => आगमः+ यथा नद्यास्तीरे => नद्याः+तीरे गृहान्तर्मोदकानीत्यादि, => गृहान्तर्मोदकानि+इत्यादि, अदृष्टार्थस्तु => अदृष्टार्थः+तु स्वर्गकामो यजेतेत्यादि => स्वर्गकामः+ यजेत+इत्यादि यजेतेत्यादि => यजेत+इत्यादि सर्वशब्दानामप्रामाण्यमिति => सर्वशब्दानाम्+अप्रामाण्यम्+इति बौद्धो मन्यते => बौद्धः+ मन्यते तं प्रत्याह => तम्+ प्रत्याह दृष्टार्थानां वाक्यानां => दृष्टार्थानाम्+ वाक्यानाम्+ वाक्यानां प्रायेण => वाक्यानाम्+ प्रायेण प्रवृत्तिसामर्थ्यात्प्रामाण्यं गम्यते|| => प्रवृत्तिसामर्थ्यात्प्रामाण्यम्+ गम्यते|| चानिष्टपरिहारार्था => च+अनिष्टपरिहारार्था सामर्थ्यं तत्प्रयोजनप्रापकत्वं,तस्मात् => सामर्थ्यम्+ तत्प्रयोजनप्रापकत्वम्+,तस्मात् तत्प्रयोजनप्रापकत्वं,तस्मात् => तत्प्रयोजनप्रापकत्वम्+,तस्मात् अयमभिसन्धिः, => अयम्+अभिसन्धिः, स्वप्रतिज्ञापितमर्थं प्रापयत्प्रत्यक्षमनुमानं => स्वप्रतिज्ञापितम्+अर्थम्+ प्रापयत्प्रत्यक्षम्+अनुमानम्+ प्रापयत्प्रत्यक्षमनुमानं च => प्रापयत्प्रत्यक्षम्+अनुमानम्+ च प्रमाणमिति => प्रमाणम्+इति प्रसिद्धत्वाद्यथा => प्रसिद्धत्वात्+यथा तद्वदागमोऽपि => तद्वत्+आगमः+अपि स्वप्रत्ययप्रापितमर्थं प्रापयत् => स्वप्रत्ययप्रापितम्+अर्थम्+ प्रापयत् प्रमाणमित्यङ्गीकार्यम् => प्रमाणम्+इत्यङ्गीकार्यम् सर्वशब्दानामङ्गुल्यग्रे => सर्वशब्दानाम्+अङ्गुल्यग्रे करियूथशतं वर्तत => करियूथशतम्+ वर्तत शास्त्रीयलौकिकवचनानामर्थ(67) => शास्त्रीयलौकिकवचनानाम्+अर्थ(67) व्यर्थप्रयोगत्वान्मौनशरणमेव => व्यर्थप्रयोगत्वान्मौनशरणम्+एव वाक्यं स्यात् => वाक्यम्+ स्यात् प्रत्यक्षादिवदिति => प्रत्यक्षादिवत्+इति अदृष्टार्थानां पुनरुक्तोक्तत्वेन|| => अदृष्टार्थानाम्+ पुनः+उक्तोक्तत्वेन|| पुनरुक्तोक्तत्वेन|| => पुनः+उक्तोक्तत्वेन|| अदृष्टार्थानां प्रामाण्यनिश्चय => अदृष्टार्थानाम्+ प्रामाण्यनिश्चयः+ प्रामाण्यनिश्चय इति => प्रामाण्यनिश्चयः+ इति अयमभिसन्धिः,न => अयम्+अभिसन्धिः,न प्रवृत्तिसामर्थ्येनार्थप्रामाण्यनिश्चयः,अदृष्टा => प्रवृत्तिसामर्थ्येन+अर्थप्रामाण्यनिश्चयः,अदृष्टा र्थत्वादेव => र्थत्वात्+एव स्वर्गादय इदानीमेव => स्वर्गादयः+ इदानीम्+एव इदानीमेव => इदानीम्+एव केनापि => केन+अपि नाप्याप्तोक्तत्वेन, => न+अपि+आप्तोक्तत्वेन, तस्यैव => तस्य+एव निश्चेतुमशक्यत्वात् => निश्चेतुम्+अशक्यत्वात् कथमदृष्टार्थानां प्रामाण्यनिश्चय => कथम्+अदृष्टार्थानाम्+ प्रामाण्यनिश्चयः+ प्रामाण्यनिश्चय इति => प्रामाण्यनिश्चयः+ इति पुत्रकामो1 यजेतेत्यादिवाक्यानां => पुत्रकामः+ यजेत+इत्यादिवाक्यानाम्+ यजेतेत्यादिवाक्यानां प्रवृत्तिसामर्थ्यात् => यजेत+इत्यादिवाक्यानाम्+ प्रवृत्तिसामर्थ्यात् [ण्यमनुमाय?],तत्प्रणेतुरतीतार्थदर्शित्वेन => [ण्यमनुमाय?],तत्प्रणेतुः+अतीतार्थदर्शित्वेन परमाप्तत्वमवधार्य,तत्प्रणीतानां सर्ववाक्यानामप्रामाण्ये => परमाप्तत्वम्+अवधार्य,तत्प्रणीतानाम्+ सर्ववाक्यानाम्+अप्रामाण्ये सर्ववाक्यानामप्रामाण्ये => सर्ववाक्यानाम्+अप्रामाण्ये प्रामाण्यमनुमीयते|| => प्रामाण्यम्+अनुमीयते|| पुत्रकामो-कारीरीं निर्वपेत् => पुत्रकामो-कारीरीम्+ निर्वपेत् सर्ववेदवाक्यानां प्रवृत्तिसामर्थ्यं => सर्ववेदवाक्यानाम्+ प्रवृत्तिसामर्थ्यम्+ प्रवृत्तिसामर्थ्यं न => प्रवृत्तिसामर्थ्यम्+ न तदेकदेशभूतानां पुत्रकामो => तदेकदेशभूतानाम्+ पुत्रकामः+ पुत्रकामो यजेत,पशुकामो => पुत्रकामः+ यजेत,पशुकामः+ यजेत,पशुकामो यजेत,कारीर्या => यजेत,पशुकामः+ यजेत,कारीर्या वृष्टिकामो यजेतेत्यादिवाक्यानां => वृष्टिकामः+ यजेत+इत्यादिवाक्यानाम्+ यजेतेत्यादिवाक्यानां तावत् => यजेत+इत्यादिवाक्यानाम्+ तावत् प्रवृत्तिसामर्थ्यात्प्रामाण्यमनुमीयते => प्रवृत्तिसामर्थ्यात्प्रामाण्यम्+अनुमीयते वक्तव्यं वर्तितायामपीष्टौ => वक्तव्यम्+ वर्तितायामपि+इष्टौ वर्तितायामपीष्टौ => वर्तितायामपि+इष्टौ पुत्रादर्शनात्तेषामप्रामाण्यं युक्तमिति => पुत्रादर्शनात्+तेषाम्+अप्रामाण्यम्+ युक्तम्+इति युक्तमिति => युक्तम्+इति क्वचिदनुपलम्भे => क्वचित्+अनुपलम्भे कर्मकर्तृवैगुण्यमेव => कर्मकर्तृवैगुण्यम्+एव पुर्वाक्यस्याप्रामाण्यम् => पुनः+वाक्यस्य+अप्रामाण्यम् शान्तिकपौष्टिकादिकर्मणां वैदिकानां => शान्तिकपौष्टिकादिकर्मणाम्+ वैदिकानाम्+ वैदिकानां प्राचुर्येण => वैदिकानाम्+ प्राचुर्येण फलोपम्भात्तदभिधायिवाक्यानां प्रमाण्यसिद्धेस्तत्प्रेरणतुरतीन्द्रियार्थद्रष्टृत्वमपि => फलोपम्भात्तदभिधायिवाक्यानाम्+ प्रमाण्यसिद्धेः+तत्प्रेरणतुरतीन्द्रियार्थद्रष्टृत्वम्+अपि प्रमाण्यसिद्धेस्तत्प्रेरणतुरतीन्द्रियार्थद्रष्टृत्वमपि => प्रमाण्यसिद्धेः+तत्प्रेरणतुरतीन्द्रियार्थद्रष्टृत्वम्+अपि तत्तत्कर्मणां तत्फलानां => तत्तत्कर्मणाम्+ तत्फलानाम्+ तत्फलानां वाऽपरिमितानां => तत्फलानाम्+ वा+अपरिमितानाम्+ वाऽपरिमितानां साध्यसाधनभावमस्मदादिरसर्वज्ञः => वा+अपरिमितानाम्+ साध्यसाधनभावम्+अस्मदादिः+असर्वज्ञः साध्यसाधनभावमस्मदादिरसर्वज्ञः => साध्यसाधनभावम्+अस्मदादिः+असर्वज्ञः प्रतिपत्तुमुपदेष्टुं वा => प्रतिपत्तुम्+उपदेष्टुम्+ वा बौद्धाद्यागमनामप्येकदेशसंवादोऽस्तीति => बौद्धादि+आगमनाम्+अपि+एकदेशसंवादः+अस्ति+इति प्रामाण्यप्रसंग इति => प्रामाण्यप्रसंगः+ इति तत्परिहारायोक्तमप्रामाण्ये => तत्परिहाराय+उक्तमप्रामाण्ये कारणाभावादिति => कारणाभावात्+इति बौद्धादिवाक्यानां तु => बौद्धादिवाक्यानाम्+ तु सर्वं क्षणिकं => सर्वम्+ क्षणिकम्+ क्षणिकं शून्यमित्येवमादीनां => क्षणिकम्+ शून्यम्+इत्येवम्+आदीनाम्+ शून्यमित्येवमादीनां भूयसां => शून्यम्+इत्येवम्+आदीनाम्+ भूयसाम्+ भूयसां बाधकमुपलभ्यत => भूयसाम्+ बाधकम्+उपलभ्यत बाधकमुपलभ्यत => बाधकम्+उपलभ्यत इत्यप्रामाण्यमेव => इत्यप्रामाण्यम्+एव युक्तमिति => युक्तम्+इति तत्रातीन्द्रयैकदेशसंवादस्तु => तत्र+अतीन्द्रय+एकदेशसंवादः+तु वेदमूलत्वादभ्युपपद्यत => वेदमूलत्वात्+अभ्युपपद्यत वैपरीत्यमाशङ्कनीयम् => वैपरीत्यम्+आशङ्कनीयम् तत्रानभिहितानां शान्तिकपौष्टिकादिजातिविभाग => तत्र+अनभिहितानाम्+ शान्तिकपौष्टिकादिजातिविभाग कर्मणामनन्तानां वेद => कर्मणाम्+अनन्तानाम्+ वेदः+ वेद एवोपलम्भात् => वेदः+ एव+उपलम्भात् एवोपलम्भात् => एव+उपलम्भात् क्रियमाणानां रत्नानामुपलम्भनात् => क्रियमाणानाम्+ रत्नानाम्+उपलम्भनात् रत्नानामुपलम्भनात् => रत्नानाम्+उपलम्भनात् नन्वेवं पौरुषेयत्वात् => ननु+एवम्+ पौरुषेयत्वात् रागद्वेषादिकालुष्यं पुरुषेषूपलभ्यते|| => रागद्वेषादिकालुष्यम्+ पुरुषेषु+उपलभ्यते|| पुरुषेषूपलभ्यते|| => पुरुषेषु+उपलभ्यते|| अतोऽप्रामाण्यशङ्काऽपि => अतः+अप्रामाण्यशङ्का+अपि तस्मिन्नित्यत्वेनाभ्युपेयताम्|| => तस्मिन्+इत्यत्वेन+अभ्युपेयताम्|| नित्यत्वाद्वेदः => नित्यत्वात्+वेदः प्रमाणमिति => प्रमाणम्+इति वक्तुं शक्यते => वक्तुम्+ शक्यते श्रोत्रान्तःकरणादीनां नित्यत्वेऽपि => श्रोत्रान्तःकरणादीनाम्+ नित्यत्वे+अपि नित्यत्वेऽपि => नित्यत्वे+अपि दशायामप्रामाणत्वेनानैकान्तिककत्वात् => दशायाम्+अप्रामाणत्वेन+अनैकान्तिककत्वात् पुरुषदोषादीनामननुप्रवेशादप्रामाण्यशङ्कानिवृत्तौ, => पुरुषदोषादीनाम्+अननुप्रवेशात्+अप्रामाण्यशङ्कानिवृत्तौ, वेदप्रामाण्यं स्वत => वेदप्रामाण्यम्+ स्वतः+ स्वत एवेति => स्वतः+ एव+इति एवेति => एव+इति विशिष्टज्ञानसाधनत्वं प्रमाण्यं => विशिष्टज्ञानसाधनत्वम्+ प्रमाण्यम्+ प्रमाण्यं | => प्रमाण्यम्+ | तच्च => तत्+च व्याकरणादिव्युत्पत्तिरहितानां वेदश्रवणमात्रादर्थप्रतिपत्तिप्रसंग: => व्याकरणादिव्युत्पत्तिरहितानाम्+ वेदश्रवणमात्रादर्थप्रतिपत्तिप्रसंग: प्रामाण्यं स्वतस्तत्रापि => प्रामाण्यम्+ स्वतः+तत्र+अपि स्वतस्तत्रापि => स्वतः+तत्र+अपि स्वत इति => स्वतः+ इति कोऽर्थः => कः+अर्थः किमुत्पत्त्यपेक्षया => किम्+उत्पत्त्यपेक्षया कस्यापि => कस्य+अपि उत्पत्तिर्दृष्टा => उत्पत्तिः+दृष्टा जायमानत्वं स्वतस्त्वं, => जायमानत्वम्+ स्वतस्त्वम्+, स्वतस्त्वं, => स्वतस्त्वम्+, प्रमाणं, => प्रमाणम्+, सम्यङ्मिथ्यो[थ्या?]बाधसाधारणकारणातिरिक्तकारणसहिताज्जायते => सम्यङ्मिथ्यो[थ्या?]बाधसाधारणकारणातिरिक्तकारणसहितात्+जायते सत्स्वप्यनुत्पद्यमानत्वात् => सत्सु+अपि+अनुत्पद्यमानत्वात् चाऽसिद्धो हेतुः => च+असिद्धः+ हेतुः साधारणकारणसद्भावेऽपि => साधारणकारणसद्भावे+अपि नापि => न+अपि स्वत एव => स्वतः+ एव भाट्टैरनभ्युपगमाच्च,अर्थप्राकट्यान्यथानुपपत्त्या => भाट्टैः+अनभ्युपगमात्+च,अर्थप्राकट्यान्यथानुपपत्त्या ज्ञानं तयैव => ज्ञानम्+ तया+एव तयैव => तया+एव प्रमाणमित्येव => प्रमाणम्+इत्येव ज्ञायमानत्वात्स्वतःप्रामाण्यमिति,तन्न, => ज्ञायमानत्वात्+स्वतःप्रामाण्यम्+इति,तत्+न, कथंचिदपि => कथंंचित्+अपि ज्ञायमानो बोधः => ज्ञायमानः+ बोधः प्रमाणं जायते, => प्रमाणम्+ जायते, मिथ्याबोधस्यापि => मिथ्याबोधस्य+अपि क्वचिद्बोधे => क्वचित्+बोधे सम्यङ्मिथ्या => सम्यक्+मिथ्या वेति => वा+इति संशयाच्च => संशयात्+च प्रामाण्यं परतो => प्रामाण्यम्+ परतः+ परतो ज्ञायते => परतः+ ज्ञायते अनभ्यस्तदशायां सशय => अनभ्यस्तदशायाम्+ संशयः+ सशय विषयत्वात्,अप्रामाण्यवत् => संशयः+ विषयत्वात्,अप्रामाण्यवत् नित्यत्वेनाप्रामाण्यशंकाया निवृत्तौ => नित्यत्वेन+अप्रामाण्यशंकायाः+ निवृत्तौ प्रामाण्यं सिद्ध्यतीति => प्रामाण्यम्+ सिद्ध्यति+इति सिद्ध्यतीति => सिद्ध्यति+इति एतत्पौरुषेयत्वेऽपि => एतत्पौरुषेयत्वे+अपि चाप्रामाण्यशंकानिरासार्थं प्रमाणान्तरयोग:, => च+अप्रामाण्यशंकानिरासार्थम्+ प्रमाणान्तरयोग:, प्रामाण्यसाधकादेवाप्रमाण्यशंकाया अपि => प्रामाण्यसाधकादेवाप्रमाण्यशंकायाः+ अपि निराससिद्धेरित्यलम् => निराससिद्धेः+इत्यलम् नापि => न+अपि प्रमाणमस्तीत्याह => प्रमाणम्+अस्ति+इत्याह (69)वाक्यानां हि => (69)वाक्यानाम्+ हि पुनर्वाक्यात्वाद्यनेकमनुमानम्|| => पुनः+वाक्यात्वादि+अनेकम्+अनुमानम्|| शब्दश्चार्थे => शब्दः+च+अर्थे पदरचनात्मकं हि => पदरचनात्मकम्+ हि वाक्यं | => वाक्यम्+ | प्रमाणमस्ति => प्रमाणम्+अस्ति सति,अस्मर्यमाणकर्तृकत्वादाकाशवादिति => सति,अस्मर्यमाणकर्तृकत्वात्+आकाशवात्+इति चेन्न, => चेत्+न, यावद्वाक्यस्यानुवर्तनम्, => यावत्+वाक्यस्य+अनुवर्तनम्, तादृशमाकाशस्य => तादृशम्+आकाशस्य 'यो धर्मशीलो => 'यः+ धर्मशीलः+ धर्मशीलो जितमानरोष' => धर्मशीलः+ जितमानरोषः+' जितमानरोष' => जितमानरोषः+' इत्यादिवाक्यानां बहूनामपि => इत्यादिवाक्यानाम्+ बहूनाम्+अपि बहूनामपि => बहूनाम्+अपि सत्यस्मर्यमाणकर्तृकत्वमस्ति => सित+अस्मर्यमाणकर्तृकत्वम्+अस्ति नेदमनुमानं किंत्वर्थपत्तिः => न+इदम्+अनुमानम्+ किन्तु+अर्थपत्तिः किंत्वर्थपत्तिः => किन्तु+अर्थपत्तिः स्यात्तदा => स्यात्+तदा कर्मणां संध्यावंदनादीनां => कर्मणाम्+ संध्यावन्दनादीनाम्+ संध्यावंदनादीनां बहुवित्तव्ययायाससाध्याग्निहोत्रादीनां => संध्यावन्दनादीनाम्+ बहुवित्तव्ययाससाध्याग्निहोत्रादीनाम्+ बहुवित्तव्ययायाससाध्याग्निहोत्रादीनां चानुष्ठानकाले => बहुवित्तव्ययाससाध्याग्निहोत्रादीनाम्+ च+अनुष्ठानकाले चानुष्ठानकाले => च+अनुष्ठानकाले तत्प्रत्ययादेव => तत्प्रत्ययात्+एव तदस्ति,अतोऽवश्यं स्मरणयोग्यस्याप्यस्मरणान्यथानुपत्त्या => तदस्ति,अतः+अवश्यम्+ स्मरणयोग्यस्य+अपि+अस्मरणान्यथानुपत्त्या स्मरणयोग्यस्याप्यस्मरणान्यथानुपत्त्या => स्मरणयोग्यस्य+अपि+अस्मरणान्यथानुपत्त्या वेदानां नित्यत्वमिति => वेदानाम्+ नित्यत्वम्+इति नित्यत्वमिति => नित्यत्वम्+इति तन्न => तत्+न विशिष्टवृद्धपरंपरानुष्ठानप्रत्ययादेव => विशिष्टवृद्धपरम्+परानुष्ठानप्रत्ययात्+एव कर्त्रस्मरणेऽपि => कर्त्रस्मरणे+अपि भविष्योत्तरादिष्टवृत्तेष्विव => भविष्योत्तरादिष्टवृत्तेषु+इव रचनारूपत्वाद्वा => रचनारूपत्वात्+वा पौरुषेयत्वं साक्षात्परम्परया => पौरुषेयत्वम्+ साक्षात्परम्परया स्वतंत्रपुरुषपूर्वकत्वं साध्यमतो => स्वतंत्रपुरुषपूर्वकत्वम्+ साध्यमतः+ साध्यमतो न => साध्यमतः+ न स्वातत्र्यं च => स्वातत्र्यम्+ च तच्च => तत्+च पुरुषाणां स्वतन्त्रता => पुरुषाणाम्+ स्वतन्त्रता श्रोत्रियैरप्यङ्गीकृतमन्यत्रेत्यलम् => श्रोत्रियैः+अपि+अङ्गीकृतम्+अन्यत्र+इति+अलम् दूषणान्तरमाह => दूषणान्तरम्+आह सर्वदोपलब्ध्यनुपलंब्धिप्रसंगश्च => सर्वदोपलब्ध्यनुपलब्धिप्रसंगः+च नियामकाभावादिति|| => नियामकाभावात्+इति|| वैदिकवाक्यानां सर्वपदानां => वैदिकवाक्यानाम्+ सर्वपदानाम्+ सर्वपदानां च => सर्वपदानाम्+ च यदीन्द्रियग्रहणयोग्यत्वं,तदा => यदि+इन्द्रियग्रहणयोग्यत्वम्+,तदा सर्वशब्दानां नित्यत्वे => सर्वशब्दानाम्+ नित्यत्वे व्यापकत्वेनेद्रियसबांधानां सर्वदोपलब्धिप्रसंगः => व्यापकत्वेनेद्रियसबांधानाम्+ सर्वदा+उपलब्धिप्रसंगः सर्वदोपलब्धिप्रसंगः => सर्वदा+उपलब्धिप्रसंगः [पर?]माण्वादीनामिव => [पर?]माण्वादीनाम्+इव कदाचिदुपलंभलक्षणे => कदाचित्+उपलंभलक्षणे कराणस्याभावात् => कराणस्य+अभावात् परमतमाशङ्कते => परमतम्+आशङ्कते तदनुपलब्धिरिति => तदनुपलब्धिः+इति कदाचिदुपलब्धिरित्यर्थः => कदाचित्+उपलब्धिः+इत्यर्थः (70)तस्याभिव्यञ्जकस्यानिर्देशादकथनाद्विशेषेणेति => (70)तस्य+अभिव्यञ्जकस्य+अनिर्देशात्+अकथनात्+विशेषेण+इति वायुसंयोगविभागाविति => वायुसंयोगविभागौ+इति वक्तुस्ताल्वोष्ठपुटादिव्यापारात्प्रेरितो विशिष्टो => वक्तुः+ताल्वोष्ठपुटादिव्यापारात्प्रेरितः+ विशिष्टः+ विशिष्टो वायुरागत्य => विशिष्टः+ वायुः+आगत्य वायुरागत्य => वायुः+आगत्य व्यञ्जकवायूनां संयोगः => व्यञ्जकवायूनाम्+ संयोगः विभागस्तदभिव्यञ्जकत्वादित्यर्थः => विभागः+तदभिव्यञ्जकत्वात्+इत्यर्थः सर्वशब्दानां युगपद्ग्रहण1प्रसंगात्||(1.घ. => सर्वशब्दानाम्+ युगपद्ग्रहण1प्रसंगात्||(1.घ. सर्वेषां रूपाणां => सर्वेषाम्+ रूपाणाम्+ रूपाणां युगपद्ग्रहणं => रूपाणाम्+ युगपद्ग्रहणम्+ युगपद्ग्रहणं दृष्टमिति => युगपद्ग्रहणम्+ दृष्टम्+इति दृष्टमिति => दृष्टम्+इति युगपच्छब्दानां ग्रहणप्रसंगं => युगपत्+शब्दानाम्+ ग्रहणप्रसंगम्+ ग्रहणप्रसंगं समर्थयितुमाह => ग्रहणप्रसंगम्+ समर्थयितुम्+आह समर्थयितुमाह => समर्थयितुम्+आह श्रोत्रं तावत्समानेन्द्रियग्राह्यसमानदेशार्थ => श्रोत्रम्+ तावत्समानेन्द्रियग्राह्यसमानदेशार्थ प्रतिनियतसंस्कारसंस्कार्यं न => प्रतिनियतसंस्कारसंस्कार्यम्+ न इन्द्रियत्वाच्चक्षुर्व => इन्द्रियत्वात्+चक्षुर्व दिति||(2.क.ग.घ.ङ.च.readसमानदेशसमानधर्मापन्नम् => त्+इति||(2.क.ग.घ.ङ.च.readसमानदेशसमानधर्मापन्नम् इन्द्रियत्वादिति => इन्द्रियत्वात्+इति हेतुर्घ्राणरसनादावनैकान्तिकः => हेतुः+घ्राणरसनादौ+अनैकान्तिकः प्रतिनियतप्रदीपादिसहकारणमपेक्षत => प्रतिनियतप्रदीपादिसहकारणम्+अपेक्षत इत्यनैकान्तिकः, => इति+अनैकान्तिकः, समानदेशत्वं च => समानदेशत्वम्+ च युगपदिन्द्रियसम्बन्धत्वं विवक्षितम् => युगपदिन्द्रियसम्बन्धत्वम्+ विवक्षितम् शुक्लरूपं हि => शुक्लरूपम्+ हि कृष्णं तु => कृष्णम्+ तु तन्न, => तत्+न, शुक्लकृष्णयोरुभयोरपि => शुक्लकृष्णयोः+उभयोः+अपि त्वस्य => तु+अस्य परिहारार्थसमानधर्मापन्नानामिति => परिहारार्थसमानधर्मापन्नानाम्+इति सर्वशब्दानां समानधर्मत्वाभावेन => सर्वशब्दानाम्+ समानधर्मत्वाभावेन एतच्च => एतत्+च श्रोत्रसंस्कारपक्षेऽनुमानमुक्तं, => श्रोत्रसंस्कारपक्षेऽनुमानमुक्तम्+, दूषणमाह => दूषणम्+आह (71)शब्दा वा => (71)शब्दाः+ वा प्रतिनियतसंस्कारसंस्कार्या न => प्रतिनियतसंस्कारसंस्कार्याः+ न युगपदिन्द्रियसंबद्धत्वात् => युगपत्+इन्द्रियसंबद्धत्वात् युगपदिन्द्रियसंबद्धत्वादित्युच्यमाने => युगपत्+इन्द्रियसंबद्धत्वात्+इति+उच्यमाने रूपरसगन्धस्पर्शैर्व्यभिचारस्तेषामेकद्रव्यसमवेतानां युगपच्चक्षुःसम्बद्धत्वेऽपि => रूपरसगन्धस्पर्शैः+व्यभिचारः+तेषाम्+एकद्रव्यसमवेतानाम्+ युगपत्+चक्षुःसम्बद्धत्वे+अपि युगपच्चक्षुःसम्बद्धत्वेऽपि => युगपत्+चक्षुःसम्बद्धत्वे+अपि प्रदीपपदार्थान्तर्गतोदकतैलवायुविशेषैर्यथासंख्यं => प्रदीपपदार्थान्तर्गतोदकतैलवायुविशेषैः+यथासंख्यम् समानधर्मग्रहणं यदि(हेतुविशेषणम्?)स्याद्विशेषणासिद्धो => समानधर्मग्रहणम्+ यदि(हेतुविशेषणम्?)स्यात्+विशेषणासिद्धः+ यदि(हेतुविशेषणम्?)स्याद्विशेषणासिद्धो हेतुः => यदि(हेतुविशेषणम्?)स्यात्+विशेषणासिद्धः+ हेतुः शुक्लकृष्णरूपवदुज्वलानुज्वलरूपरहितत्वमेव => शुक्लकृष्णरूपवत्+उज्वलानुज्वलरूपरहितत्वम्+एव समानधर्मापन्नत्वं विवक्षितं => समानधर्मापन्नत्वम्+ विवक्षितम्+ विवक्षितं न => विवक्षितम्+ न साम्यमिति => साम्यम्+इति निर्दिष्टो हेतुरिति => निर्दिष्टः+ हेतुः+इति हेतुरिति => हेतुः+इति एतच्चानुमानं परैः => एतत्+च+अनुमानम्+ परैः प्रसंगसाधनस्याङ्गीकरणादुक्तं, => प्रसंगसाधनस्य+अङ्गीकरणात्+उक्तम्+, युगपदिन्द्रियसंबद्धत्वमासिद्धमेव => युगपत्+इन्द्रियसंबद्धत्वम्+असिद्धम्+एव उत्पत्तिपक्षेऽप्ययं समानो => उत्पत्तिपक्षे+अपि+अयम्+ समानः+ समानो दोष => समानः+ दोषः+ दोष इति => दोषः+ इति शब्दोत्पादकत्वाभ्युपगमेऽप्येकोत्पादकः => शब्दोत्पादकत्वाभ्युपगमे+अपि+एकोत्पादकः प्रेरितो वायुस्तमेव => प्रेरितः+ वायुः+तम्+एव वायुस्तमेव => वायुः+तम्+एव नान्यमिति => न+अन्यम्+इति व्यंजकत्वेऽपि => व्यंजकत्वे+अपि तदुक्तं भट्टाचार्यैः => तदुक्तम्+ भट्टाचार्यैः अन्यर्थं प्रेरितो => अन्यर्थम्+ प्रेरितः+ प्रेरितो वायुर्यथान्यं => प्रेरितः+ वायुः+यथा+अन्यम्+ वायुर्यथान्यं न => वायुः+यथा+अन्यम्+ न तथान्यवर्णस्स्कारशक्तोऽन्यं न => तथा+अन्यवर्णः+अशक्तः+अन्यम्+ न मृत्पिण्डप्रदीपदृष्टान्ताभ्यां कारक2 => मृत्पिण्डप्रदीपदृष्टान्ताभ्याम्+ कारक2 व्यञ्जकवैधर्म्यसिद्धेरित्यलमतिप्रसंगेन||(2.च => व्यञ्जकवैधर्म्यसिद्धेः+इत्यलम्+अतिप्रसंगेन||(2.च संस्कार.) => सम्+स्कार.) एको हि => एकः+ हि कर्तुरिच्छावशेन => कर्तुः+इच्छावशेन घटाद्यन्यतमकार्यमारभते => घटादि+अन्यतमकार्यमारभते व्यञ्जकस्तु => व्यञ्जकः+तु प्रदीपो घटप्रकाशेच्छया => प्रदीपः+ घटप्रकाशेच्छया स्वसंयुक्तं पटादिकमपि => स्वसंयुक्तम्+ पटादिकम्+अपि पटादिकमपि => पटादिकम्+अपि प्रकटयत्येवातो न => प्रकटयत्येवातः+ न साम्यमिति => साम्यम्+इति इदानीं प्रागुक्तसकलशास्त्रार्थमुपसंहर्तुं => इदानीम्+ प्राक्+उक्तसकलशास्त्रार्थम्+उपसंहर्तुम्+ प्रागुक्तसकलशास्त्रार्थमुपसंहर्तुं प्रमाणानामन्तर्भावं => प्राक्+उक्तसकलशास्त्रार्थम्+उपसंहर्तुम्+ प्रमाणानाम्+अन्तर्भावम्+ प्रमाणानामन्तर्भावं दर्शयति => प्रमाणानाम्+अन्तर्भावम्+ दर्शयति एवमेतानि => एवम्+एतानि त्रीण्येव => त्रीणि+एव एतेष्वेवोपमानार्थापत्तिसंभवैतिह्याभावादीनामन्तर्भावः|| => एतेषु+एव+उपमानार्थापत्तिसंभवैतिह्याभावादीनाम्+अन्तर्भावः|| चेष्टालिप्यक्षरयोः => च+इष्टालिप्यक्षरयोः वृद्धनैयायिकाभिमतमुपमानमन्तर्भावयति => वृद्धनैयायिकाभिमतम्+उपमानम्+अन्तर्भावयति गौरेवं गवय => गौरेवम्+ गवयः+ गवय इत्युपमानं => गवयः+ इति+उपमानम्+ इत्युपमानं शब्देऽन्तर्भूतम्|| => इति+उपमानम्+ शब्दे+अन्तर्भूतम्|| शब्देऽन्तर्भूतम्|| => शब्दे+अन्तर्भूतम्|| कीदृग्गवय इति => कीदृक्+गवयः+ इति पृष्टो वनेचरः => पृष्टः+ वनेचरः गौरेवं गवय => गौरेवम्+ गवय वाक्यं गवोपमानेन => वाक्यम्+ गवोपमानेन गवयं ज्ञापयत् => गवयम्+ ज्ञापयत् पृथक्प्रमाणमिति => पृथक्प्रमाणम्+इति तच्चायुक्तम् => तत्+च+अयुक्तम् प्रलम्बोष्ठश्चतुष्पाद्विकृताकृतिः => प्रलम्बोष्ठः+चतुष्पात्+विकृताकृतिः उष्ट्र इत्यादिवाक्यस्य => उष्ट्रः+ इत्यादिवाक्यस्य मीमांसकाभिमतमुपमानमाशङ्कते => मीमांसकाभिमतमुपमानम्+आशङ्कते गौरित्युपमानमिति => गौः+इत्युपमानम्+इति अटव्यामटतः => अटव्याम्+अटतः गोसदृशपिण्डोपलम्भान्मदीया => गोसदृशपिण्डोपलम्भात्+मदीया गौरनेन => गौः+अनेन सदृशीति => सदृशी+इति ज्ञानमुपजायमानं न => ज्ञानम्+उपजायमानम्+ न तावत्प्रत्यक्षं गोपिण्डस्य => तावत्प्रत्यक्षम्+ गोपिण्डस्य तदेन्द्रियासन्निकृष्टत्वात्, => तत्+इन्द्रियासन्निकृष्टत्वात्, नापि => न+अपि स्मरणं गवयसादृश्यावच्छेदेन => स्मरणम्+ गवयसादृश्यावच्छेदेन पूर्वं ग्रहणाभावात्, => पूर्वम्+ ग्रहणाभावात्, नाप्यनुमानं लिङ्गा => न+अपि+अनुमानम्+ लिङ्गा इयं गौरनेन => इयम्+ गौः+अनेन गौरनेन => गौः+अनेन तत्सदृशत्वादित्युच्यते => तत्सदृशत्वात्+इत्युच्यते अनुपपद्यमानार्थाऽसंभवाच्च => अनुपपद्यमानार्थाऽसंभवात्+च नार्थापत्तिः => न+अर्थापत्तिः शब्दाभावयोश्चासंभवादुपमानमेवेति => शब्दाभावयोः+च+असंभवात्+उपमानम्+एव+इति पूर्वमेव => पूर्वम्+एव सादृश्यविशिष्ट उपलब्धो => सादृश्यविशिष्टः+ उपलब्धः+ उपलब्धो गोपिण्डः => उपलब्धः+ गोपिण्डः कदाचिदुपलभ्येतादृष्टवत्||(1.ग.adds => कदाचित्+उपलभ्येतादृष्टवत्||(1.ग.adds भूयोऽवयवसारोप्यं => भूयः+अवयवसारोप्यं गोर्गवयेन => गोः+गवयेन सादृश्यं | => सादृश्यम्+ | तच्चेन्द्रियग्रहणयोग्यत्वादाश्रयग्रहहणकाल एव => तत्+च+इन्द्रियग्रहणयोग्यत्वात्+आश्रयग्रहणकालः+ एव स्मरणमेवेत्पद्यते => स्मरणम्+एव+उत्पद्यते पूर्वमेव => पूर्वम्+एव गौरुपलब्धा => गौः+उपलब्धा भवतीत्याशङ्क्याह => भवति+इत्याशङ्क्याह पूर्वं सादृश्यमुपलब्धं, => पूर्वम्+ सादृश्यम्+उपलब्धम्+, सादृश्यमुपलब्धं, => सादृश्यम्+उपलब्धम्+, तदोपलब्ध्यभिमानो न => तदा+उपलब्ध्यभिमानः+ न कथं पश्चात्स्मृतिः => कथम्+ पश्चात्स्मृतिः स्यादनुभवाकारधारित्वात्स्मृतेरित्यत्राह => स्यात्+अनुभवाकारधारित्वात्स्मृतेः+इत्यत्र+आह निर्विकल्पोपलंभाच्च => निर्विकल्पोपलंभात्+च 1सहकारिसामर्थ्यादभावादिषु => सहकारिसामर्थ्यात्+अभावादिषु स्मृतिदृर्ष्टेति||(1ग.and => स्मृतिः+दृर्ष्टेति||(1ग.and संस्कार) => सम्+स्कार) इदानीं जरन्नैय्यायिकोपमानमनूद्य => इदानीम्+ जरत्+नैय्यायिकोपमानम्+अनूद्य जरन्नैय्यायिकोपमानमनूद्य => जरत्+नैय्यायिकोपमानम्+अनूद्य संज्ञासंज्ञिसम्बन्धप्रतिपत्तिरप्याप्तवचनकार्या|| => संज्ञासंज्ञिसम्बन्धप्रतिपत्तिः+अपि+आप्तवचनकार्या|| गोसदृशो गवय => गोसदृशः+ गवयः+ गवय इत्यतिदेशवाक्यं => गवयः+ इति+अतिदेशवाक्यम्+ इत्यतिदेशवाक्यं श्रुतवतोऽटव्यामटतो => इति+अतिदेशवाक्यम्+ श्रुतवतः+अटव्याम्+अटतो श्रुतवतोऽटव्यामटतो => श्रुतवतः+अटव्याम्+अटतो गोसदृशपिण्डदर्शनानन्तरमयं गवयनामेति => गोसदृशपिण्डदर्शनानन्तरमयम्+ गवयनाम+इति गवयनामेति => गवयनाम+इति संज्ञासंज्ञिसंबंधप्रतिपत्तिरुहपपद्यमानोपमानफलं, => संज्ञासंज्ञिसंबंधप्रतिपत्तिः+उहपपद्यमानोपमानफलम्+, गोसादृश्यविशिष्टपिण्डदर्शनं च => गोसादृश्यविशिष्टपिण्डदर्शनम्+ च प्रमाणमित्याचार्या उद्योतकारादयो => प्रमाणम्+इत्याचार्याः+ उद्योतकारादयः+ उद्योतकारादयो मन्यन्ते => उद्योतकारादयः+ मन्यन्ते तच्चायुक्तम् => तत्+च+अयुक्तम् आप्तवचनादेवातिदेशरूपात्पूर्वमेव => आप्तवचनात्+एव+अतिदेशरूपात्पूर्वम्+एव संज्ञासंज्ञिसंबन्धज्ञानस्योत्पद्यमानत्वात् => संज्ञासंज्ञिसंबन्धज्ञानस्य+उत्पद्यमानत्वात् अत्रार्थे => अत्र+अर्थे प्रमाणमाह => प्रमाणम्+आह प्रश्नोत्तराभिधानादन्यप्रमाणानिर्देशाच्च|| => प्रश्नोत्तराभिधानादन्यप्रमाणानिर्देशात्+च|| कथं त्वं => कथम्+ त्वम्+ त्वं जानीषे => त्वम्+ जानीषे प्रमाणान्तरं निर्दिशति => प्रमाणान्तरम्+ निर्दिशति प्रतिपत्तावुपमानसिद्धिस्तथा => प्रतिपत्तौ+उपमानसिद्धिः+तथा शब्दाश्रवणादिति => शब्दाश्रवणात्+इति गोसदृशो गवय => गोसदृशः+ गवयः+ गवय इति => गवयः+ इति वनेचरवचनाद्गवयस्य => वनेचरवचनात्+गवयस्य गोसादृश्यमात्रं प्रतीयते, => गोसादृश्यमात्रम्+ प्रतीयते, पश्चात्तत्सादृश्यविशिष्टपिण्ड => पश्चात्+तत्सादृश्यविशिष्टपिण्ड संज्ञेति => संज्ञा+इति प्रमाणान्तरभावादुपमानमेव => प्रमाणान्तरभावात्+उपमानम्+एव द्रष्टव्यं | => द्रष्टव्यम्+ | तथास्य => तथा+अस्य संज्ञेति => संज्ञा+इति पूर्वमश्रवणात् => पूर्वम्+अश्रवणात् परिहर्तुमतिप्रसंगं तावद्दर्शयति => परिहर्तुम्+अतिप्रसंगम्+ तावत्+दर्शयति तावद्दर्शयति => तावत्+दर्शयति एवं तर्हि => एवम्+ तर्हि गौरयमित्येव => गौः+अयम्+इत्येव कृतेऽस्य => कृते+अस्य सज्ञेति => सज्ञा+इति प्रमाणान्तरं वाच्यं => प्रमाणान्तरम्+ वाच्यम्+ वाच्यं | => वाच्यम्+ | गोपिण्डोत्तरेऽपि => गोपिण्डोत्तरे+अपि प्रमाणान्तराभिधानप्रसंग इति|| => प्रमाणान्तराभिधानप्रसंगः+ इति|| (74)यस्मिन्पिण्डे => (74)यस्मिन्+पिण्डे संकेतोऽन्यवचनाद्गृहीतः => संकेतः+अन्यवचनाद्+गृहीतः ततोऽन्यो गोपिण्डो => ततः+अन्यः+ गोपिण्डः+ गोपिण्डो गोपिण्डान्तरं => गोपिण्डः+ गोपिण्डान्तरम्+ गोपिण्डान्तरं तस्मिन् => गोपिण्डान्तरम्+ तस्मिन् इदानीमतिप्रसंगे => इदानीम्+अतिप्रसंगे परेणाभिधीयमानं परिहारं => परेण+अभिधीयमानम्+ परिहारम्+ परिहारं स्वपक्षेऽपि => परिहारम्+ स्वपक्षे+अपि स्वपक्षेऽपि => स्वपक्षे+अपि समीकर्तुमाशङ्कते => समीकर्तुम्+आशङ्कते तथाशब्दानभिधानेऽपि => तथाशब्दानभिधाने+अपि प्रतिपादकप्रतिपत्रोरेवमेवाभिप्रायः, => प्रतिपादकप्रतिपत्रोः+एवम्+एव+अभिप्रायः, संज्ञेति => सज्ञा+इति सामार्थ्यात्त्वेवं प्रतिपत्तिरिति => सामार्थ्यात्त्वेवम्+ प्रतिपत्तिः+इति प्रतिपत्तिरिति => प्रतिपत्तिः+इति तथाशब्दानभिधानेऽपि => तथाशब्दानभिधाने+अपि एवंजातीयस्य => एवम्+जातीयस्य सज्ञेति => सज्ञा+इति शब्दानुच्चारणेऽपि => शब्दानुच्चारणे+अपि मूहनशक्तिरदष्टविशेषे => म्+ऊहनशक्तिः+अदृष्टविशेषे परोक्तं परिहारं => परोक्तम्+ परिहारम्+ परिहारं स्वपक्षेऽपि => परिहारम्+ स्वपक्षे+अपि स्वपक्षेऽपि => स्वपक्षे+अपि समानमेतदत्रापि, => समानमेतत्+अत्रापि, गोसदृशो गवय => गोसदृशः+ गवयः+ गवय इति => गवयः+ इति शब्दादुभयोरेवमोवाभिप्रायः, => शब्दात्+उभयोः+एवम्+एव+अभिप्रायः, संज्ञेति => संज्ञा+इति सामर्थ्यादेव => सामर्थ्यात्+एव प्रतिपत्तिरिति|| => प्रतिपत्तिः+इति|| गवयस्याप्रत्यक्षत्वात्कथं तत्र => गवयस्याप्रत्यक्षत्वात्कथम्+ तत्र संज्ञाकरणं "प्रत्यक्षे => संज्ञाकरणम्+ "प्रत्यक्षे प्रत्यक्ष एवार्थे => प्रत्यक्षः+ एव+अर्थे एवार्थे => एव+अर्थे देवानामधिपतिः => देवानाम्+अधिपतिः स शक्र => सः+ शक्रः+ शक्र इति => शक्रः+ इति संज्ञाऽप्रत्यक्षेऽपि => संज्ञाऽप्रत्यक्षे+अपि संज्ञाकरणमपि => संज्ञाकरणम्+अपि दृढप्रमाणोपलक्षणपर इति => दृढप्रमाणोपलक्षणपरः+ इति वैशेषिकैरेव => वैशेषिकैः+एव प्रमाणानीति => प्रमाणानि+इति प्रमाणविभागसूत्रविरोध इत्याह => प्रमाणविभागसूत्रविरोधः+ इत्याह सूत्रविरोध इति => सूत्रविरोधः+ इति प्रमाणनिग्रहस्थानाभ्यां दृष्टान्तहेत्वाभासादीनामिव => प्रमाणनिग्रहस्थानाभ्याम्+ दृष्टान्तहेत्वाभासादीनाम्+इव दृष्टान्तहेत्वाभासादीनामिव => दृष्टान्तहेत्वाभासादीनाम्+इव पृथगभिधानादिति|| => पृथक्+अभिधानात्+इति|| (75)नान्तर्भूतहेत्वाभासानां यथा => (75)न+अन्तर्भूतहेत्वाभासानाम्+ यथा प्रयोजनविशेन[वशेन?]पृथगभिधानं तथा => प्रयोजनविशेन[वशेन?]पृथक्+अभिधानम्+ तथा शब्दान्तर्भूतस्याप्युपमानस्य => शब्दान्तर्भूतस्य+अपि+अपमानस्य पृथगभिधानमिति => पृथक्+अभिधानम्+इति प्रयोजनं वाच्यं => प्रयोजनम्+ वाच्यम्+ वाच्यं | => वाच्यम्+ | शब्दप्रमाण्यसमर्थनं प्रयोजनम्|| => शब्दप्रमाण्यसमर्थनम्+ प्रयोजनम्|| अयमभिसंधिः, => अयम्+अभिसंधिः, "तदप्रामाण्यमनृतव्याघातपुनरुक्तदोषेभ्यः => "तत्+अप्रामाण्यम्+अनृतव्याघातपुनः+उक्तदोषेभ्यः "अनुवादोपपत्तेश्चेति" => "अनुवादोपपत्तेः+च+इति" नोपमानस्योपयोगः => न+उपमानस्य+उपयोगः तत्कथं पृथगभिधानस्यैतत्प्रयोजनं => तत्कथम्+ पृथक्+अभिधानस्य+एतत्प्रयोजनम्+ पृथगभिधानस्यैतत्प्रयोजनं स्यादिति => पृथक्+अभिधानस्य+एतत्प्रयोजनम्+ स्यात्+इति स्यादिति => स्यात्+इति शब्दप्रामाण्यसमर्थनार्थत्वमुपमानस्य => शब्दप्रामाण्यसमर्थनार्थत्वम्+उपमानस्य दर्शयिष्यन्पराशङ्कां तावद्दर्शयति => दर्शयिष्यन्पराशङ्काम्+ तावत्+दर्शयति तावद्दर्शयति => तावत्+दर्शयति केचिदाहुः => केचित्+आहुः शब्दस्यानुवादकत्वमेव1 => शब्दस्य+अनुवादकत्वम्+एव1 संबंधाग्रहणादवाचकत्वमिति|| => संबंधाग्रहणादवाचकत्वम्+इति|| addअनुवादकं चाऽप्रमाणम् => addअनुवादकम्+ च+अप्रमाणम् चाऽप्रमाणम् => च+अप्रमाणम् विषय एव => विषयः+ एव विषयो यस्यासौ => विषयः+ यस्य+असौ यस्यासौ => यस्य+असौ अनुवादकत्वं प्रमाणान्तरगृहीतविषयत्वं => अनुवादकत्वम्+ प्रमाणान्तरगृहीतविषयत्वम्+ प्रमाणान्तरगृहीतविषयत्वं | => प्रमाणान्तरगृहीतविषयत्वम्+ | तच्च => तत्+च स्मृतिवदप्रमाणं स्यादित्यर्थः => स्मृतिवदप्रमाणम्+ स्यात्+इत्यर्थः स्यादित्यर्थः => स्यात्+इत्यर्थः पदेनैवार्थाभिधायित्वे => पदेन+एव+अर्थाभिधायित्वे उच्यतामित्याशंक्याह => उच्यताम्+इत्याशंक्याह पदार्थस्याप्रसिद्धत्वात् => पदार्थस्य+अप्रसिद्धत्वात् सम्बधग्रहणमितरेतराश्रयत्वप्रसंगात्|| => सम्बधग्रहणम्+इतरेतराश्रयत्वप्रसंगात्|| पदेनार्थाभिधाने => पदेन+अर्थाभिधाने संबंधग्रहणं तद्ग्रहणे => संबंधग्रहणम्+ तद्ग्रहणे पदेनार्थाभिधानमिति => पदेन+अर्थाभिधानम्+इति नान्यो वापि => न+अन्यः+ वा+अपि वापि => वा+अपि संबंधो, ग्रहीतुमशक्यत्वादिति => संबंधः+ ग्रहीतुम्+अशक्यत्वात्+इति ग्रहीतुमशक्यत्वादिति => ग्रहीतुम्+अशक्यत्वात्+इति वाक्यार्थस्तु => वाक्यार्थः+तु प्रसिद्धानां पदार्थानामन्वयमात्रमिति|| => प्रसिद्धानाम्+ पदार्थानाम्+अन्वयमात्रम्+इति|| पदार्थानामन्वयमात्रमिति|| => पदार्थानाम्+अन्वयमात्रम्+इति|| पदार्थास्तेषां पदार्थानामित्यर्थः,किंविशिष्टानां, => पदार्थाः+तेषाम्+ पदार्थानाम्+इत्यर्थः,किम्+विशिष्टानाम्+, पदार्थानामित्यर्थः,किंविशिष्टानां, => पदार्थानाम्+इत्यर्थः,किम्+विशिष्टानाम्+, (76)द्धानां पदैरभिहितानां => (76)द्धानाम्+ पदैः+अभिहितानाम्+ पदैरभिहितानां अन्वयमात्रं => पदैः+अभिहितानाम्+ अन्वयमात्रम्+ अन्वयमात्रं वाक्यार्थः => अन्वयमात्रम्+ वाक्यार्थः एवं च => एवम्+ च प्रसिद्धिरिति => प्रसिद्धिः+इति कथं वाक्येन => कथम्+ वाक्येन संबंधग्रहणमित्यर्थः => संबंधग्रहणम्+इत्यर्थः एवं परोक्तदूषणमनूद्येदानीं => एवम्+ परोक्तदूषणम्+अनूद्य+इदानीम्+ परोक्तदूषणमनूद्येदानीं तत्परिहार => परोक्तदूषणम्+अनूद्य+इदानीम्+ तत्परिहार उपमानस्योपयोगमाह => उपमानस्य+उपयोगम्+आह तन्निराकरणार्थमुपमानं निदर्शनार्थत्वेन => तन्निराकरणार्थम्+उपमानम्+ निदर्शनार्थत्वेन पृथगुक्तम् => पृथक्+उक्तम् कार्यार्थिनोऽप्रसिद्धगवयस्य => कार्यार्थिनः+अप्रसिद्धगवयस्य प्रसिद्धगोसादृश्यमुपादायोपमानाख्येन => प्रसिद्धगोसादृश्यम्+उपादायोपमानाख्येन किंचिन्निमित्तमुपादाय => किंचित्+निमित्तम्+उपादाय शक्रादिपदपदार्थयोरपीति => शक्रादिपदपदार्थयोः+अपि+इति तस्मादन्यार्थत्वान्न => तस्मात्+अन्यार्थत्वात्+न सूत्रविरोधमाह|| => सूत्रविरोधम्+आह|| किञ्चिन्निमित्तं सहस्राक्षत्वं => किञ्चित्+निमित्तम्+ सहस्राक्षत्वम्+ सहस्राक्षत्वं देवानामधिपतित्वमुपादाय => सहस्राक्षत्वम्+ देवानाम्+अधिपतित्वम्+उपादाय देवानामधिपतित्वमुपादाय => देवानाम्+अधिपतित्वम्+उपादाय शक्रादिपदपदार्थयोरपि => शक्रादिपदपदार्थयोः+अपि ननूपमास्य => नन+उपमास्य अत्यन्तप्रायैकदेशसाधर्म्यादुपमानासिद्धिः",(गौ.सू.2-1-42) => अत्यन्तप्रायैकदेशसाधर्म्यात्+उपमानासिद्धिः",(गौ.सू.2-1-42) "प्रसिद्धिसाधर्म्यादुपमानसिद्धेर्यथोक्तदोषानुपपत्तिः => "प्रसिद्धिसाधर्म्यात्+उपमानसिद्धेः+यथा+उक्तदोषानुपपत्तिः सूत्राभ्यां सूत्रकारेणाप्रामाण्यशङ्का => सूत्राभ्याम्+ सूत्रकारेण+अप्रामाण्यशङ्का सूत्रकारेणाप्रामाण्यशङ्का => सूत्रकारेण+अप्रामाण्यशङ्का पूर्वकं प्रामाण्यसमर्थनं => पूर्वकम्+ प्रामाण्यसमर्थनम्+ प्रामाण्यसमर्थनं किमर्थं => प्रामाण्यसमर्थनम्+ किमर्थम्+ किमर्थं कृतमित्याशङ्क्याह => किमर्थम्+ कृतम्+इत्याशङ्क्याह कृतमित्याशङ्क्याह => कृतम्+इत्याशङ्क्याह त्वर्थापत्तिवत्प्रमाणस्य => तु+अर्थापत्तिवत्प्रमाणस्य प्रमाणेष्वन्तभावज्ञापनार्थमिति|| => प्रमाणेषु+अन्तभावज्ञापनार्थम्+इति|| ननूपमानस्यप्यन्तर्भावमाशङ्क्य => ननु+उपमानस्य+अपि+अन्तर्भावम्+आशङ्क्य उपमानमनुमानं "प्रत्यक्षेणाप्रत्यक्षसिद्धेः"(गौ => उपमानम्+अनुमानम्+ "प्रत्यक्षेण+अप्रत्यक्षसिद्धेः"(गौ "प्रत्यक्षेणाप्रत्यक्षसिद्धेः"(गौ => "प्रत्यक्षेण+अप्रत्यक्षसिद्धेः"(गौ सू.2-1-44)परार्थमनुमानमिति => सू.2-1-44)परार्थम्+अनुमानम्+इति चेन्न => चेत्+न स्वयमप्यध्यवसायात्," => स्वयम्+अपि+अध्यवसायात्," तथेत्युपसंहारादुपमानासिद्ध => तथा+इत्युपसंहारात्+उपमानासिद्ध तस्मात्कथमन्तर्भावसूत्रविरोधो न => तस्मात्कथम्+अन्तर्भावसूत्रविरोधः+ न भवतीत्याशङ्क्याह => भवति+इत्याशङ्क्याह अन्तर्भावस्त्वनुमान एवास्य => अन्तर्भावः+तु+अनुमानः+ एव+अस्य एवास्य => एव+अस्य यथाश्रुतोऽपि => यथाश्रुतः+अपि निराकृतो नागम => निराकृतः+ न+आगमः+ नागम इति|| => न+आगमः+ इति|| यथाश्रुतोऽपि => यथाश्रुतः+अपि निराकृतोऽपीति => निराकृतः+अपि+इति [न?]चतुष्ट्वमैतिह्यार्थापत्तिसंभवाभावप्रामाण्याद्" => [न?]चतुष्ट्वम्+ऐतिह्यार्थापत्तिसंभवाभावप्रामाण्याद्" प्रमाणचतुष्ट्वश्रवणास्त्रित्वं[त्त्रित्वं?] => प्रमाणचतुष्ट्वश्रवणास्त्रित्वम्+[त्त्रित्वम्+?] सूत्रविरुद्धमित्याशङ्क्याह => सूत्रविरुद्धम्+इत्याशङ्क्याह चतुष्ट्वभिधानं सूत्रेषु => चतुष्ट्वभिधानम्+ सूत्रेषु पञ्चत्वादिनिराकरणार्थं न => पञ्चत्वादिनिराकरणार्थम्+ न त्रित्वप्रतिषेधार्थं, => त्रित्वप्रतिषेधार्थम्+, प्रमाणसिद्धत्वादन्तर्भावस्य|| => प्रमाणसिद्धत्वात्+अन्तर्भावस्य|| (77)परमतमाशङ्कते => (77)परमतम्+आशङ्कते त्रित्वानभिधानादयुक्तमिति => त्रित्वानभिधानात्+अयुक्तम्+इति प्रमाणत्रित्वमेवाभ्युपागमिष्यत्तदा => प्रमाणत्रित्वम्+एव+अभ्युपागमिष्यत्+तदा क्वचिदभ्यधास्यत् => क्वचित्+अभ्यधास्यत् चाभ्यधात्तस्मादयुक्तमेतदिति => च+अभ्यधात्+तस्मात्+अयुक्तम्+एतत्+इति सूत्रकारस्यैवंस्वभावत्वाद्यत्सिद्धान्तमपि => सूत्रकारस्य+एवम्+स्वभावत्वादि+यत्सिद्धान्तम्+अपि क्वचिन्नाभिधत्ते => क्वचित्++न+अभिधत्ते एवमभिधानमित्यत्राह => एवम्+अभिधानम्+इत्यत्र+आह शिष्याणामूहनाशक्त्त्यतिशययुक्तानामधिकार इति => शिष्याणाम्+ऊहनाशक्त्त्यतिशययुक्तानाम्+अधिकारः+ इति तस्मात्स्थितमुपमानं शब्देऽन्तर्भूतमिति => तस्मात्स्थितम्+उपमानम्+ शब्दे+अन्तर्भूतम्+इति शब्देऽन्तर्भूतमिति => शब्दे+अन्तर्भूतम्+इति अर्थापत्तेरप्यनुमानेऽन्तर्भावः => अर्थापत्तेः+अपि+अनुमाने+अन्तर्भावः अविनाभावबलैनैवार्थप्रतिपत्तिसाधनात्|| => अविनाभावबलैन+एव+अर्थप्रतिपत्तिसाधनात्|| अनुमापकधूमवदिति => अनुमापकधूमवत्+इति अविनाभावमेव => अविनाभावम्+एव नोपपद्यत => न+उपपद्यत सत्येवमुपपद्यत => सत्येवम्+उपपद्यत अयमेवाविनाभाव इति|| => अयम्+एव+अविनाभावः+ इति|| परमतमाशङ्कते => परमतम्+आशङ्कते समान्याकारेणान्वयग्रहणं नास्ति => समान्याकारेण+अन्वयग्रहणम्+ नास्ति मुख्यकारणत्वाप्रतिबन्धशक्त्योस्तत्रार्थापत्तिः => मुख्यकारणत्वाप्रतिबन्धशक्त्योः+तत्र+अर्थापत्तिः मुख्यकारणत्वं नाम => मुख्यकारणत्वम्+ नाम सकलसहकारिसाकल्यं यदनन्तरमेव => सकलसहकारिसाकल्यम्+ यत्+अनन्तरम्+एव यदनन्तरमेव => यत्+अनन्तरम्+एव सहकारिणो दृष्टादृष्टरूपाः => सहकारिणः+ दृष्टादृष्टरूपाः तेषां साकल्यं => तेषाम्+ साकल्यम्+ साकल्यं क्वचिदप्यस्मदादिप्रत्यक्षं, => साकल्यम्+ क्वचित्+अपि+अस्मदादिप्रत्यक्षम्+, क्वचिदप्यस्मदादिप्रत्यक्षं, => क्वचित्+अपि+अस्मदादिप्रत्यक्षम्+, वह्न्यादीनां दाहकत्वादिशक्तेः => वह्न्यादीनाम्+ दाहकत्वादिशक्तेः प्रतिबन्धकाभावेऽपि => प्रतिबन्धकाभावे+अपि प्रतिबन्धकानां मणिमन्ता[मन्त्रा?]दीनामनन्तत्वेन => प्रतिबन्धकानाम्+ मणिमन्ता[मन्त्रा?]दीनाम्+अनन्तत्वेन मणिमन्ता[मन्त्रा?]दीनामनन्तत्वेन => मणिमन्ता[मन्त्रा?]दीनाम्+अनन्तत्वेन तदभावस्याप्यसंख्यातत्वात् => तदभावस्य+अपि+असंख्यातत्वात् अतो मुख्यकारणत्वाप्रतिबन्धकशक्त्योः => अतः+ मुख्यकारणत्वाप्रतिबन्धकशक्त्योः सामान्याकारेणा => सामान्याकारेण+अन्वयग्रहणाभावात्+अनुमाना न्वयग्रहणाभावादनुमानासंभवेऽर्थापत्तिरेव => संभवे+अर्थापत्तिः+एव प्रमाणमित्यर्थः => प्रमाणम्+इत्यर्थः केवलव्यतिरेक्यनुमानाव्यतिरेकात् => केवलव्यतिरेकी+अनुमानाव्यतिरेकात् अर्थापत्तिरिति => अर्थापत्तिः+इति प्रयोगस्तु, => प्रयोगः+तु, अनन्तरमेव => अनन्तरम्+एव पुनरेवं न => पुनः+एवम्+ न तान्यनन्तरमेव => तानि+अनन्तरम्+एव केवलतन्तवो मणिप्रतिबद्धो => केवलतन्तवः+ मणिप्रतिबद्धः+ मणिप्रतिबद्धो वह्निर्वा => मणिप्रतिबद्धः+ वह्निः+वा वह्निर्वा => वह्निः+वा अन्वयाभावान्नैतदनुमानमिति => अन्वयाभावात्+न+एतत्+अनुमानम्+इति केवलान्वयिनो हि => केवलान्वयिनः+ हि प्रमाणान्तरत्वप्रसंगादिति|| => प्रमाणान्तरत्वप्रसंगात्+इति|| प्रत्यक्षादिभेदानां केनचिद्वैधर्म्येण => प्रत्यक्षादिभेदानाम्+ केनचित्+वैधर्म्येण केनचिद्वैधर्म्येण => केनचित्+वैधर्म्येण भेदात्प्रामाणान्तरत्वप्रसङ्गादिति|| => भेदात्प्रामाणान्तरत्वप्रसङ्गात्+इति|| द्विविधं प्रत्यक्षम् => द्विविधम्+ प्रत्यक्षम् कार्यकारणानुभयात्मकं त्रिविधमनुमानम् => कार्यकारणानुभयात्मकम्+ त्रिविधम्+अनुमानम् त्रिविधमनुमानम् => त्रिविधम्+अनुमानम् शब्द इति => शब्दः+ इति तस्मादविनाभाववशेनार्थप्रतिपादकत्वादर्थापत्तिरनुमानमिति|| => तस्मात्+अविनाभाववशेन+अर्थप्रतिपादकत्वादर्थापत्तिः+अनुमानम्+इति|| केनचित्सहस्रमेतदिति => केनचित्सहस्रमेतत्+इति शतमत्र => शतम्+अत्र संभवतीति => संभवति+इति संभवाख्यं प्रमाणमिति => संभवाख्यम्+ प्रमाणम्+इति प्रमाणमिति => प्रमाणम्+इति केचिदाहुः => केचित्+आहुः सर्वत्रोपलम्भान्नानुमानात्संभवो भिद्यत => सर्वत्र+उपलम्भात्+न+अनुमानात्संभवः+ भिद्यत प्रयोगस्तु => प्रयोगः+तु विवादपदं सहस्रं => विवादपदम्+ सहस्रम्+ सहस्रं स्वसमुदायिशतवृत्तं => सहस्रम्+ स्वसमुदायिशतवृत्तम्+ स्वसमुदायिशतवृत्तं | => स्वसमुदायिशतवृत्तम्+ | त्रिष्वपि => त्रिषु+अपि यथासंभवमन्तर्भावः => यथासंभवम्+अन्तर्भावः कौरवाद्यभावप्रतिपत्तिरागमादिति|| => कौरवादि+अभावप्रतिपत्तिः+आगमात्+इति|| व्यासाद्याप्तवचनात् => व्यासादि+आप्तवचनात् विप्रतिपत्तेर्बहुवक्तव्यतया => विप्रतिपत्तेः+बहुवक्तव्यतया व्यत्ययेनान्तर्भावो निरूपितः => व्यत्ययेन+अन्तर्भावः+ निरूपितः रूपाद्यभावप्रतिपत्तिरनुमानादिति|| => रूपादि+अभावप्रतिपत्तिः+अनुमानात्+इति|| (79)आत्मारूपरहितो नियमेनाचाक्षुषप्रत्यक्षत्वाद्वायुवत् => (79)आत्मारूपरहितः+ नियमेन+आचाक्षुषप्रत्यक्षत्वात्+वायुवत् नियमेनाचाक्षुषप्रत्यक्षत्वाद्वायुवत् => नियमेन+आचाक्षुषप्रत्यक्षत्वात्+वायुवत् गन्धरसरहितो,रूपरहितत्वाद्वायुवत् => गन्धरसरहितः+रूपरहितत्वात्+वायुवत् स्पर्शरहितोऽस्मदादिमानसप्रत्यक्षत्वात्सुखादिवत् => स्पर्शरहितः+अस्मदादिमानसप्रत्यक्षत्वात्सुखादिवत् आकाशं रूपरसगन्धशून्यं => आकाशम्+ रूपरसगन्धशून्यम्+ रूपरसगन्धशून्यं स्पर्शरहितत्वादात्मवदित्याद्यूह्यम् => रूपरसगन्धशून्यम्+ स्पर्शरहितत्वात्+आत्मवत्+इत्यादि+ऊह्यम् स्पर्शरहितत्वादात्मवदित्याद्यूह्यम् => स्पर्शरहितत्वात्+आत्मवत्+इत्यादि+ऊह्यम् घटाद्यभावप्रतिपत्तिः => घटादि+अभावप्रतिपत्तिः इन्द्रियव्यापारभावभावित्वादिति|| => इन्द्रियव्यापारभावभावित्वात्+इति|| भाव एव => भावः+ एव भवतीत्येवंशीलमिन्द्रियव्यापारभावभावित्वस्य => भवति+इत्येवम्+शीलम्+इन्द्रियव्यापारभावभावित्वस्य भावस्तत्त्वम् => भावः+तत्त्वम् घट शून्यं => घटः+ शून्यम्+ शून्यं भूतलमित्यदिज्ञानमिन्द्रियजम्, => शून्यम्+ भूतलम्+इत्यादिज्ञानम्+इन्द्रियजम्, भूतलमित्यदिज्ञानमिन्द्रियजम्, => भूतलम्+इत्यादिज्ञानम्+इन्द्रियजम्, इन्द्रियान्वयव्यतिरेकानुविधायित्वात्, => इन्द्रियानि+अव्यतिरेकानुविधायित्वात्, तद्भावभावित्वं पर्यवसितमिति => तद्भावभावित्वम्+ पर्यवसितम्+इति पर्यवसितमिति => पर्यवसितम्+इति अन्यत्रेत्याधारभूतलादिग्रहणम् => अन्यत्र+इत्याधारभूतलादिग्रहणम् चोक्तम् => च+उक्तम् वस्तुसद्भावं स्मृत्वा => वस्तुसद्भावम्+ स्मृत्वा मानसं नास्तिताज्ञानं => मानसम्+ नास्तिताज्ञानम्+ नास्तिताज्ञानं जायतेऽक्षानपेक्षया|| => नास्तिताज्ञानम्+ जायते+अक्षानपेक्षया|| जायतेऽक्षानपेक्षया|| => जायते+अक्षानपेक्षया|| रूपादिष्विव => रूपादिषु+इव बाधकाभावादिति|| => बाधकाभावात्+इति|| रूपाद्याश्रयग्रहण एवेन्द्रियव्यापारः => रूपादि+आश्रयग्रहणः+ एव+इन्द्रियव्यापारः एवेन्द्रियव्यापारः => एव+इन्द्रियव्यापारः पर्यवसितो, न => पर्यवसितः+ न रूपादिष्विति => रूपादिषु+इति निर्गन्धं कुसुममिति => निर्गन्धम्+ कुसुमम्+इति कुसुममिति => कुसुमम्+इति ज्ञानमुत्पद्यते => ज्ञानम्+उत्पद्यते तत्रेन्द्रियव्यापारोऽन्यत्र => तत्र+इन्द्रियव्यापारः+अन्यत्र पर्यवसित इति => पर्यवसितः+ इति युक्तं वक्तुम् => युक्तम्+ वक्तुम् संबंधाभावो बाधक => संबंधाभावः+ बाधक ह्यभावेन => हि+अभावेन समवायो वा => समवायः+ वा संभवतीति => संभवति+इति स्वपक्षपरपक्षयोरसिद्धत्वात्|| => स्वपक्षपरपक्षयोः+असिद्धत्वात्|| पक्षोऽत्र => पक्षः+अत्र एतदेव => एतत्+एव तावद्रूपादिष्विवापरोक्षानुभवकार्यानुमेयो योग्यताख्यः => तावत्+रूपादिषु+एव+अपरोक्षानुभवकार्यानुमेयः+ योग्यताख्यः परपक्षेऽपि => परपक्षे+अपि संयुक्तविशेषणभावादिरिति|| => संयुक्तविशेषणभावादिः+इति|| संयुक्तविशेष्यभावादीनां प्रत्यक्षपरिच्छोदोक्तानां => संयुक्तविशेष्यभावादीनाम्+ प्रत्यक्षपरिच्छोदोक्तानाम्+ प्रत्यक्षपरिच्छोदोक्तानां स्वीकारः => प्रत्यक्षपरिच्छोदोक्तानाम्+ स्वीकारः विशेषणविशेष्यभावानुपपत्तिरिति => विशेषणविशेष्यभावानुपपत्तिः+इति तत्सिद्धेरिति|| => तत्सिद्धेः+इति|| गोमान्धनवानित्यादिष्विवेति => गोमान्धनवानित्यादिषु+एति अनिर्दिष्टप्रवक्तृकं प्रवादपारम्पर्यमैतिह्यमागमेऽन्तर्भूतम्|| => अनिर्दिष्टप्रवक्तृकम्+ प्रवादपारम्पर्यम्+ऐतिह्यम्+आगमे+अन्तर्भूतम्|| प्रवादपारम्पर्यमैतिह्यमागमेऽन्तर्भूतम्|| => प्रवादपारम्पर्यम्+ऐतिह्यम्+आगमे+अन्तर्भूतम्|| अनिर्दिष्टोऽनिश्चितः => अनिर्दिष्टः+अनिश्चितः मूलभूतो यत्र => मूलभूतः+ यत्र तदनिर्दिष्टप्रवक्तृकं प्रवादपारंपयम् => तदनिर्दिष्टप्रवक्तृकम्+ प्रवादपारपर्यम्+ प्रवादपारंपयम् सत्यं => प्रवादपारपर्यम्+ सत्यं असत्यं चेदं => असत्यम्+ च+इदम्+ चेदं प्रमाणम् => च+इदम्+ प्रमाणम् एतदुदाहरति => एतत्+उदाहरति यथेह => यथा+इह प्रतिवसतीति|| => प्रतिवसति+इति|| प्रमाणान्तरमिति => प्रमाणान्तरम्+इति अनुमानेऽन्तर्भूतेति => अनुमाने+अन्तर्भूतेति चापरे => च+अपरे तदुभयमपि => तत्+उभयम्+अपि चेष्टालक्षणपूर्वकं निषेधयति => चेष्टालक्षणपूर्वकम्+ निषेधयति पुरुषाभिप्रायविशेषमर्थविशेषं च => पुरुषाभिप्रायविशेषम्+अर्थविशेषम्+ च गमयतीति => गमयति+इति लिप्यक्षरादर्थप्रतिपत्तिवदिति|| => लिप्यक्षरादर्थप्रतिपत्तिवत्+इति|| क्रियेत्युपलक्षणम् => क्रियेld+उपलक्षणम् संयोगेनाप्यर्थप्रतीतिदर्शनात् => संयोगेन+अपि+अर्थप्रतीतिदर्शनात् हस्तमुखसंयोगविशेषाभ्यां पिपासाबुभुक्षाप्रतिपत्तिः => हस्तमुखसंयोगविशेषाभ्याम्+ पिपासाबुभुक्षाप्रतिपत्तिः लिपिरेवाक्षरं तस्मादिति => लिपिः+एव+अक्षरम्+ तस्मात्+इति तस्मादिति => तस्मात्+इति लिप्यक्षराणामपि => लिप्यक्षराणाम्+अपि प्रमाणान्तरत्वप्रसंग इति => प्रमाणान्तरत्वप्रसंगः+ इति लिप्यक्षरानुमिताक्षरेष्वर्थप्रतिपत्तिरिति => लिप्यक्षरानुमिताक्षरेषु+अर्थप्रतिपत्तिः+इति चेष्टातो वा => चेष्टातः+ वा तदेवं व्यवस्थितम् => तत्+एवम्+ व्यवस्थितम् प्रमाणानीति => प्रमाणानि+इति तृतीयोऽयमागमपरिच्छेदः => तृतीयः+अयम्+आगमपरिच्छेदः प्रमाणज्ञानमात्रमेव => प्रमाणज्ञानमात्रम्+एव नापूर्वसाधनं किंतु => न+अपूर्वसाधनम्+ किम्+तु किंतु => किम्+तु प्रमेयं किंचिद्वस्तुतत्वम् => प्रमेयम्+ किंचित्+वस्तुतत्वम् किंचिद्वस्तुतत्वम् => किंचित्+वस्तुतत्वम् तच्च => तत्+च किं स्यादित्यभिप्रायेण => किम्+ स्यात्+इत्यभिप्रायेण स्यादित्यभिप्रायेण => स्यात्+इत्यभिप्रायेण किं पुनरेभिः => किम्+ पुनः+एभिः पुनरेभिः => पुनः+एभिः प्रमातव्यमिति|| => प्रमातव्यम्+इति|| उत्तरमाह => उत्तरम्+आह प्रमेयमिति => प्रमेयम्+इति किंलक्षणमिति|| => किम्+लक्षणम्+इति|| पूर्वं प्रमाविषयः => पूर्वम्+ प्रमाविषयः प्रमेयमिति => प्रमेयम्+इति लक्षणमुक्तं तथापि => लक्षणम्+उक्तम्+ तथापि प्रमेयसामान्यापेक्षयाऽयं प्रश्नः => प्रमेयसामान्यापेक्षया+अयम्+ प्रश्नः तद्विशेषापेक्षयेति => तद्विशेषापेक्षय+इति उत्तरमाह => उत्तरम्+आह यद्विषयं ज्ञानमन्यज्ञानानुपयोगित्वेनैव => यद्विषयम्+ ज्ञानम्+अन्यज्ञानानुपयोगित्वेन+एव ज्ञानमन्यज्ञानानुपयोगित्वेनैव => ज्ञानम्+अन्यज्ञानानुपयोगित्वेन+एव निःश्रेयससाधनं भवति => निःश्रेयससाधनम्+ भवति तत्वतो ज्ञातव्यं => तत्वतः+ ज्ञातव्यम्+ ज्ञातव्यं सर्वदा => ज्ञातव्यम्+ सर्वदा भवितव्यं च => भवितव्यम्+ च तत्वतो ज्ञातव्यं => तत्वतः+ ज्ञातव्यम्+ ज्ञातव्यं सर्वदा => ज्ञातव्यम्+ सर्वदा भवितव्यं च => भवितव्यम्+ च तज्ज्ञानस्यानुपयोगित्वादिति|| => तज्ज्ञानस्य+अनुपयोगित्वात्+इति|| अन्यज्ञानानुपयोगित्वेनेत्यनेन => अन्यज्ञानानुपयोगित्वेन+इत्यनेन प्रमाणाद्व्यवच्छेदः => प्रमाणात्+व्यवच्छेदः प्रमाणज्ञानस्यात्मादिज्ञानोपयोगित्वेन => प्रमाणज्ञानस्य+आत्मादिज्ञानोपयोगित्वेन प्रमेयं विभजते => प्रमेयम्+ विभजते तच्चतुर्विधं | => तत्+चतुर्विधम्+ | हेयं ,तस्य => हेयम्+ तस्य निर्वर्तकं, => निर्वर्तकम्+, हानमात्यन्तिकं, तस्योपाय => हानम्+आत्यन्तिकम्+ तस्य+उपायः+ तस्योपाय इति|| => तस्य+उपायः+ इति|| सूत्रकारेणात्मशरीरेन्द्रियार्थबुद्धिमनःप्रवृत्तिदोषप्रेत्यभावफलदुःखापवर्गास्तु => सूत्रकारेण+आत्मशरीरेन्द्रियार्थबुद्धिमनःप्रवृत्तिदोषप्रेत्यभावफलदुःखापवर्गाः+तु प्रमेयं(गौ.सू.1-1-9)इति => प्रमेयम्+(गौ.सू.1-1-9)इति द्वादशविधं प्रमेयमुक्तं => द्वादशविधम्+ प्रमेयम्+उक्तम्+ प्रमेयमुक्तं तथापि => प्रमेयम्+उक्तम्+ तथापि भाव्यमानस्यैव => भाव्यमानस्य+एव निःश्रेयसनिमित्तत्वमिति => निःश्रेयसनिमित्तत्वम्+इति ज्ञापयितुं संग्रहेण => ज्ञापयितुम्+ संग्रहेण चातुर्विध्यमुक्तम् => चातुर्विध्यम्+उक्तम् चातुर्विध्यस्यापि => चातुर्विध्यस्य+अपि स्वरूपमाह => स्वरूपम्+आह हेयं दुःखमनागतम्(यो.सू.2-16)|| => हेयम्+ दुःखमनागतम्(यो.सू.2-16)|| हेयं नामावश्यं => हेयम्+ नाम+अवश्यम्+ नामावश्यं दुःखत्वेन => नाम+अवश्यम्+ दुःखत्वेन तच्चानागतमेव, => तत्+च+अनागतम्+एव, अतीतस्योपभुक्तत्वाद्वर्तमानस्याप्युपभोगं विना => अतीतस्य+उपभुक्तत्वात्+वर्तमानस्य+अपि+उपभोगम्+ विना परिहर्तुमशक्यत्वाद् => परिहर्तुम्+अशक्यत्वाद् हेयमपि => हेयम्+अपि एकविंशतिप्रकारम् => एकविम्+शतिप्रकारम् शरीरं ष़डिन्द्रियाणि => शरीरम्+ षडिन्द्रियाणि षड्विषयाः => षट्+विषयाः सुखं दुःखं => सुखम्+ दुःखम्+ दुःखं चेति|| => दुःखम्+ च+इति|| चेति|| => च+इति|| घ्राणरसनचक्षुस्त्वक्श्रोत्रमनांसि => घ्राणरसनचक्षुः+त्वक्श्रोत्रमनांसि षडिन्द्रियाणि,गन्धरसरूपस्पर्शशब्दा बहिर्विषया => षडिन्द्रियाणि,गन्धरसरूपस्पर्शशब्दाः+ बहिः+विषया बहिर्विषया => बहिः+विषया मनोविषयस्तु => मनोविषयः+तु स्मृतिसंकल्पादिरित्येके, => स्मृतिसंकल्पादिः+इत्येके, निद्रालस्यकामादिरित्यपरे => निद्रालस्यकामादिः+इत्यपरे विषयाणामिन्द्रियाणां च => विषयाणाम्+इन्द्रियाणाम्+ च षड्विषयत्वाद्बुद्धयोऽपि => षड्विषयत्वाद्बुद्धयः+अपि षडित्युच्यन्ते => षट्+इत्युच्यन्ते शरीरादीनां सुखदुःखादत्यन्तविलक्षणत्वात्कथं => शरीरादीनाम्+ सुखदुःखात्+अत्यन्तविलक्षणत्वात्कथम्+ सुखदुःखादत्यन्तविलक्षणत्वात्कथं दुःखशब्दवाच्यत्वमित्याशंक्याऽऽह => सुखदुःखात्+अत्यन्तविलक्षणत्वात्कथम्+ दुःखशब्दवाच्यत्वम्+इत्याशंक्या+आह दुःखशब्दवाच्यत्वमित्याशंक्याऽऽह => दुःखशब्दवाच्यत्वम्+इत्याशंक्या+आह शरीरं दुःखायतनत्वाद्दुःखम्|| => शरीरम्+ दुःखायतनत्वाद्दुःखम्|| दुःखस्यायतनं गृहं, => दुःखस्य+अयतनम्+ गृहम्+, गृहं, => गृहम्+, दुःखमुत्पद्यते => दुःखम्+उत्पद्यते नान्यत्र => न+अन्यत्र एतेनैव => एतेन+एव हेतुभ्यो विशेषकं => हेतुभ्यः+ विशेषकम्+ विशेषकं शरीरं => विशेषकम्+ शरीरम्+ शरीरं पृथगुक्तम् => शरीरम्+ पृथक्+उक्तम् पृथगुक्तम् => पृथक्+उक्तम् बुद्धयश्च => बुद्धयः+च दुःखमित्यनुवर्तते => दुःखम्+इत्यनुवर्तते सुखं दुःखानुषंगाद्दुःखम्|| => सुखम्+ दुःखानुषम्+गाद्दुःखम्|| दुःखानुषंगाद्दुःखम्|| => दुःखानुषम्+गाद्दुःखम्|| दुःखेनानुषंगोऽविनाभावः => दुःखेन+आनुषंगः+अविनाभावः सुखहोतावप्यवश्यं दुःखहेतुत्वम् => सुखहोत+अपि+अवश्यम्+ दुःखहेतुत्वम् एतेनोपचारादेव => एतेन+उपचारात्+एव प्रयुक्त इति => प्रयुक्तः+ इति वैराग्यहेतवो भवन्ति => वैराग्यहेतवः+ भवन्ति दुःखं तु => दुःखम्+ तु बाधनापीडासंतापात्मकं मुख्यतयैव => बाधनापीडासंतापात्मकम्+ मुख्यतया+एव मुख्यतयैव => मुख्यतया+एव दुःखशब्दवाच्यमिति => दुःखशब्दवाच्यम्+इति निर्वर्तकमसाधारणकारणं अविद्यातृष्णे => निर्वर्तकम्+असाधारणकारणम्+ अविद्यातृष्णे चेति|| => च+इति|| निर्वर्तकमित्यस्य => निर्वर्तकम्+इत्यस्य असाधारणकारणमिति => असाधारणकारणम्+इति सुखस्यैव => सुखस्य+एव कारणं तथापि => कारणम्+ तथापि दुःखवर्गान्तःपातित्वाद्दुःखहेतुरुक्तः => दुःखवर्गान्तःपातित्वात्+दुःखहेतुरुक्तः तस्यापि => तस्य+अपि परिज्ञानार्थामिति => परिज्ञानार्थाम्+इति अविद्यादीनां लक्षणमाह => अविद्यादीनाम्+ लक्षणम्+आह लक्षणमाह => लक्षणम्+आह सम्यगध्यात्मविद्भिः => सम्यक्+अध्यात्मविद्भिः विपरीतज्ञानमविद्या => विपरीतज्ञानम्+अविद्या इत्यध्यात्मं शरीरादि => इत्यध्यात्मम्+ शरीरादि तथाऽघ्यात्मं विदन्तीति => तथा+अघ्यात्मम्+ विदन्ति+इति विदन्तीति => विदन्ति+इति सम्यगध्यात्मविदः, => सम्यक्+अध्यात्मविदः, प्रकटीकृतेऽर्थे-- => प्रकटीकृते+अर्थे-- अस्थिस्थूणं स्नायुयुतं => अस्थिस्थूणम्+ स्नायुयुतम्+ स्नायुयुतं मांसशोणितलेपनं => स्नायुयुतम्+ माम्+सशोणितलेपनम्+ मांसशोणितलेपनं | => माम्+सशोणितलेपनम्+ | चर्मावनद्धं दुर्गान्धि => चर्मावनद्धम्+ दुर्गान्धि पूर्णं मूत्रपुरीषयोः|| => पूर्णम्+ मूत्रपुरीषयोः|| जराशोकसमाविद्धं रोगायतनमातुरं => जराशोकसमाविद्धम्+ रोगायतनमातुरम्+ रोगायतनमातुरं | => रोगायतनमातुरम्+ | रजस्वलमनित्यं च => रजस्वलम्+अनित्यम्+ च भूतावासामिमं त्यजेत्|| => भूतावासामिमम्+ त्यजेत्|| "अमृतस्यैव => "अमृतस्य+एव सुखानामिव => सुखानाम्+इव रतेरिव => रतेः+इव इत्येवंरूपाऽविद्या => इत्येवम्+रूपा+अविद्या प्रलयाद्यवस्थायां विपरीतज्ञानाभावेऽपि => प्रलयादि+अवस्थायाम्+ विपरीतज्ञानाभावे+अपि विपरीतज्ञानाभावेऽपि => विपरीतज्ञानाभावे+अपि ज्ञानवतामपि => ज्ञानवताम्+अपि रागद्वेषाद्यभिभवदर्शनादविद्याऽस्तीत्याह => रागद्वेषाद्यभिभवदर्शनात्+अविद्या+अस्ति+इत्याह सहसंस्कारेणेति => सहसंस्कारेण+इति याञ्चा => याम्+च सुखदुःखयोरसाधारणहेतू => सुखदुःखयोः+असाधारणहेतू सुखस्यासाधारणो मुख्यो => सुखस्य्+असाधारणः+ मुख्यः+ मुख्यो दुःखस्याकारणभूतो => मुख्यः+ दुःखस्य+अकारणभूतः+ दुःखस्याकारणभूतो हेतुर्धर्मः => दुःखस्य+अकारणभूतः+ हेतुः+धर्मः हेतुर्धर्मः => हेतुः+धर्मः पॣडात्मकस्यासाधारणो सुखस्यानिमित्तभूतो => पॣडात्मकस्य+असाधारणः+ सुखस्य+अनिमित्तभूतः+ सुखस्यानिमित्तभूतो हेतुरधर्मः => सुखस्य+अनिमित्तभूतः+ हेतुः+अधर्मः हेतुरधर्मः => हेतुः+अधर्मः हानं दुःखविच्छेदः|| => हानम्+ दुःखविच्छेदः|| आत्यन्तिकं न => आत्यन्तिकम्+ न कदाचित्कथंचिद्दःखसंबध इत्यर्थः|| => कदाचित्कथंचित्+दुःखसंबधः+ इत्यर्थः|| कदाचित्कथंचिद्दुःखविच्छेदसद्भावेऽपिप्या[ऽप्या?]त्यंतिकं हानमुच्यते => कदाचित्कथंचित्+दुःखविच्छेदसद्भावे+अपिप्या[ऽप्या?]त्यम्+तिकम्+ हानम्+उच्यते हानमुच्यते => हानम्+उच्यते विनष्टाया अपि => विनष्टायाः+ अपि दुःखव्यक्तेरुत्पत्त्यभावेऽपि => दुःखव्यक्तेः+उत्पत्त्यभावे+अपि व्यक्त्यन्तरस्योत्पादात् => व्यक्त्यन्तरस्य+उत्पादात् तस्योपायस्तत्त्वज्ञानमात्मविषयम्|| => तस्य+उपायः+तत्त्वज्ञानम्+आत्मविषयम्|| द्वादशविधप्रमेयविषयं सूत्रेऽभिहितं => द्वादशविधप्रमेयविषयम्+ सूत्रे+अभिहितम्+ सूत्रेऽभिहितं तथाप्यात्मनः => सूत्रे+अभिहितम्+ तथापि+आत्मनः तथाप्यात्मनः => तथापि+आत्मनः प्राधान्यज्ञापनार्थमात्मविषयमित्युक्तम् => प्राधान्यज्ञापनार्थम्+आत्मविषयम्+इत्युक्तम् पूर्वं शरीरादिषु => पूर्वम्+ शरीरादिषु ततस्तद्व्यतिरिक्तात्मनि => ततः+तद्व्यतिरिक्तात्मनि पश्चात्तत्रैव => पश्चात्+तत्रैव ज्ञानोद्भासो निःश्रेयससाधनम् => ज्ञानोद्भासः+ निःश्रेयससाधनम् संवादिकां श्रुतिं => संवादिकाम्+ श्रुतिम्+ श्रुतिं वदति => श्रुतिम्+ वदति चोक्तं " => च+उक्तम्+ " श्रोतव्यो निदिध्यासितव्यः"(बृ.उ.2-4-5)इति|| => श्रोतव्यः+ निदिध्यासितव्यः"(बृ.उ.2-4-5)इति|| श्रुतिवाक्येभ्यो मन्तव्यश्चोपपत्तिभिः => श्रुतिवाक्येभ्यः+ मन्तव्यः+च+उपपत्तिभिः मन्तव्यश्चोपपत्तिभिः => मन्तव्यः+च+उपपत्तिभिः सततं ध्येय => सततम्+ ध्येयः+ ध्येय एते => ध्येयः+ एते शब्दोऽवधारणे => शब्दः+अवधारणे दर्शनस्यात्मविषयसाक्षात्कारज्ञानस्य => दर्शनस्य+आत्मविषयसाक्षात्कारज्ञानस्य आत्मज्ञानं च => आत्मज्ञानम्+ च निःश्रेयसकारणमित्यत्र => निःश्रेयसकारणम+इत्यत्र श्रुतिं दर्शयति => श्रुतिम्+ दर्शयति (84)तरतिशोकमात्मविदिति => (84)तरतिशोकम्+आत्मवित्+इति (छां. => (छाम्+. आत्माद्वैतज्ञानमेव => आत्माद्वैतज्ञानम्+एव निःश्रेयससाधनमिति => निःश्रेयससाधनम्+इति मतनिरासार्थमाह => मतनिरासार्थम्+आह स द्विविधः => सः+ द्विविधः परश्चापरश्चेति|| => परःच+अपरः+च+इति|| उभावप्येतौ => उभौ+अपि+एतौ चोक्तम् => च+उक्तम् परं चापरं => परम्+ च+अपरम्+ चापरं च||" => च+अपरम्+ च||" सखाया(मुं.3-1-1) => सखाया(मुम्+.3-1-1) "द्वाविमौ => "द्वौ+इमौ क्षरश्चाक्षर एव => क्षरः+च+अक्षरः+ एव कूटस्थोऽक्षर उच्यते|| => कूटस्थ+अक्षरः+ उच्यते|| पुरुषस्त्वन्यः => पुरुषः+तु+अन्यः लोकत्रयमाविश्य => लोकत्रयम्+आविश्य बिभर्त्यव्यय ईश्वरः||" => बिभर्ति+अव्ययः+ ईश्वरः||" स्मृतिश्च => स्मृतिः+च परापरयोर्लक्षणं तत्र => परापरयोः+लक्षणम्+ तत्र प्रमाणं चाह => प्रमाणम्+ च+आह चाह => च+आह तत्रैश्वर्यविशिष्टः => तत्र+ऐश्वर्यविशिष्टः संसारधर्मैरीषदप्यसंस्पृष्टः => संसारधर्मैः+ईषत्+अपि+असंस्पृष्टः परो भगवान्महेश्वरः => परः+ भगवान्महेश्वरः ऐश्वर्यं सकलपुरुषार्थाधिष्ठातृत्वं => ऐश्वर्यम्+ सकलपुरुषार्थाधिष्ठातृत्वम्+ सकलपुरुषार्थाधिष्ठातृत्वं तेन => सकलपुरुषार्थाधिष्ठातृत्वम्+ तेन विशिष्टो युक्तः => विशिष्टः+ युक्तः संसारधर्मैरागद्वेषमोहदुःखादिभिरीषदपि => संसारधर्मैः+रागद्वेषमोहदुःखादिभिः+ईषत्+अपि सर्वदाप्य => सर्वदा+अपि सर्वज्ञोऽनादिरिति => सर्वज्ञः+अनादिः+इति तच्छीलं जगत्सकलस्य => तच्छीलम्+ जगत्सकलस्य विनश्यतो वस्तुनो => विनश्यतः+ वस्तुनः+ वस्तुनो विधातेति => वस्तुनः+ विधाता+इति विधातेति => विधाता+इति प्रश्नपूर्वकं प्रमाणमाह => प्रश्नपूर्वकम्+ प्रमाणम्+आह प्रमाणमाह => प्रमाणम्+आह स कथं => सः+ कथम्+ कथं ज्ञातव्यः => कथम्+ ज्ञातव्यः अनुमानादागमाच्च => अनुमानात्+आगमात्+च विवादाध्यासितमुपलब्धिमत्कारणकम् => विवादाध्यासितम्+उपलब्धिमत्कारणकम् अभूत्वाभावित्वाद्वस्त्रादिवदिति||(1.ग.कर्तृकम् => अभूत्वाभावित्वात्+वस्त्रादिवत्+इति||(1.ग.कर्तृकम् धर्मिविशेषस्यानिर्देशात्संदिग्धाश्रयो हेतुरिति => धर्मिविशेषस्य+अनिर्देशात्संदिग्धाश्रयः+ हेतुः+इति हेतुरिति => हेतुः+इति वाच्यं | => वाच्यम्+ | विवादस्तस्यैवांकुंरादेः[कुरादेः?]पक्षीकारात् => विवादः+तस्य+एव+अंकुंरादेः[कुरादेः?]पक्षीकारात् अथेश्वरकारणत्वे => अथ+ईश्वरकारणत्वे साध्यविकलो दृष्टान्तः, => साध्यविकलः+ दृष्टान्तः, वस्त्रादावीश्वरकारणत्वासिद्धेः => वस्त्रादौ+ईश्वरकारणत्वासिद्धेः व्याप्त्यसिद्धिश्च => व्याप्त्यसिद्धिः+च संसारिणामेव => संसारिणाम्+एव धर्मद्वारेणाङ्कुरादिकारणत्वादित्याशङ्क्याह => धर्मद्वारेण+अङ्कुरादिकारणत्वादित्याशङ्क्याह सामान्यव्याप्तेरनवद्यत्वेन => सामान्यव्याप्तेः+अनवद्यत्वेन निराकर्तुमशक्यत्वात् => निराकर्तुम्+अशक्यत्वात् विशेषाच्च => विशेषात्+च चित्रादिकार्यविशेषात्कर्तृविशेषसिद्धिवदिति|| => चित्रादिकार्यविशेषात्कर्तृविशेषसिद्धिवत्+इति|| यत्कार्यं तत्स्वकारणसाक्षात्काराधारकारणकमित्येवंरूपायाः => यत्कार्यम्+ तत्स्वकारणसाक्षात्काराधारकारणकम्+इत्येवम्+रूपायाः तत्स्वकारणसाक्षात्काराधारकारणकमित्येवंरूपायाः => तत्स्वकारणसाक्षात्काराधारकारणकम्+इत्येवम्+रूपायाः येनासौ => येन+असौ ह्यचेतनस्यासर्वज्ञस्य => हि+अचेतनस्य+असर्वज्ञस्य शरीरिणो वाङ्कुराद्यशेषकार्ये => शरीरिणः+ वा+अङ्कुराद्यशेषकार्ये वाङ्कुराद्यशेषकार्ये => वा+अङ्कुराद्यशेषकार्ये हेतुत्वं घटते,अतो => हेतुत्वम्+ घटते,अतः+ घटते,अतो विवादाध्यासितं => घटते,अतः+ विवादाध्यासितम्+ विवादाध्यासितं कार्यमशरीरसर्वज्ञपूर्वकमस्मदाद्यजन्यत्वात् => विवादाध्यासितम्+ कार्यम्+अशरीरसर्वज्ञपूर्वकम्+अस्मदादि+अजन्यत्वात् कार्यमशरीरसर्वज्ञपूर्वकमस्मदाद्यजन्यत्वात् => कार्यम्+अशरीरसर्वज्ञपूर्वकम्+अस्मदादि+अजन्यत्वात् यदेवंविधं साध्यं => यत्+एवम्+विधम्+ साध्यम्+ साध्यं न => साध्यम्+ न तदस्मदाद्यजन्यकार्यं न => तत्+अस्मदादि+अजन्यकार्यम्+ न घटादीति => घटादि+इति कार्यविशेषाच्चेत्यनेनान्वयं सूचयति => कार्यविशेषात्+च+इत्यनेन+अन्वयम्+ सूचयति विवादपदं स्वोत्पादनप्रवीणज्ञातृकारणकं => विवादपदम्+ स्वोत्पादनप्रवीणज्ञातृकारणकम्+ स्वोत्पादनप्रवीणज्ञातृकारणकं विशिष्टकार्यत्वाच्चित्रवत् => स्वोत्पादनप्रवीणज्ञातृकारणकम्+ विशिष्टकार्यत्वात्+चित्रवत् विशिष्टकार्यत्वाच्चित्रवत् => विशिष्टकार्यत्वात्+चित्रवत् यैस्तु => यैः+तु कैश्चिच्छरीरस्यापि => कैश्चित्+शरीरस्यापि व्याप्तावनुप्रवेशात्सिद्धिः => व्याप्तौ+अनुप्रवेशात्सिद्धिः स्यात्तदसिद्धौ => स्यात्+तदसिद्धौ कर्तुरप्यसिद्धिरित्युच्यते => कर्तुः+अपि+असिद्धिः+इत्युच्यते यद्यङ्कुरादिकं शरीरकर्तृकं => यदि+अङ्कुरादिकम्+ शरीरकर्तृकम्+ शरीरकर्तृकं कार्यत्वाद्वस्त्रादिवदित्युच्यते => शरीरकर्तृकम्+ कार्यत्वात्+वस्त्रादिवत्+इत्युच्यते कार्यत्वाद्वस्त्रादिवदित्युच्यते => कार्यत्वात्+वस्त्रादिवत्+इत्युच्यते प्रत्यक्षेणैकदेशविरुद्धो हेतुः => प्रत्यक्षेण+एकदेशविरुद्धः+ हेतुः अङ्कुराद्युत्पत्तिसमये => अङ्कुरादि+उत्पत्तिसमये शरीरस्यानुपलब्धिबाधितत्वात् => शरीरस्य+अनुपलब्धिबाधितत्वात् कर्तुरप्यसिद्धिर्बाधकाभावात्, => कर्तुः+अपि+असिद्धिः+बाधकाभावात्, विनाशित्वस्याप्यसिद्धिरस्ति => विनाशित्वस्य+अपि+असिद्धिः+अस्ति क्षित्यादिकमकार्यमकर्तृकं वा => क्षित्यादिकम्+अकार्यम्+अकर्तृकम्+ वा शरीराद्यजन्यत्वाद्गगनवदित्युच्यते, => शरीरादि+अजन्यत्वात्+भागनवत्+इत्युच्यते, तत्राद्ये => तत्र+आद्ये साध्येऽङ्कुरादिभिनैकान्तिकत्वाद् => साध्ये+अङ्कुरादिभिनैकान्तिकत्वाद् शरीराद्यजन्यत्वं नाम => शरीरादि+अजन्यत्वम्+ नाम शरीरव्यतिरिक्तहेतूजन्यत्वं हेतुः => शरीरव्यतिरिक्तहेतूजन्यत्वम्+ हेतुः ततश्च => ततः+च साधनविकलो गगनदृष्टान्तः => साधनविकलः+ गगनदृष्टान्तः किं च => किम्+ च नदीस्रोतःपतितचम्पककर्मणोऽपि => नदीस्रोतःपतितचम्पककर्मणः+अपि शरीराजन्यत्वं भागासिद्धम् => शरीराजन्यत्वम्+ भागासिद्धम् अथेश्वर: => अथ+ईश्वर: कर्तृत्वादस्मदादिवत् => कर्तृत्वात्+अस्मदादिवत् तन्न,आश्रयासिद्धत्वात् => तत्+न,आश्रयासिद्धत्वात् मुक्तात्मवदित्युच्यमाने => मुक्तात्मवत्+इत्युच्यमाने व्याप्यत्वासिद्धो हेतुः, => व्याप्यत्वासिद्धः+ हेतुः, आश्रयसिद्धो वा, => आश्रयसिद्धः+ वा, प्रतिज्ञापदयोर्व्याघातो धर्मिग्राहकप्रमाणबाधश्च => प्रतिज्ञापदयोः+व्याघातः+ धर्मिग्राहकप्रमाणबाधः+च धर्मिग्राहकप्रमाणबाधश्च => धर्मिग्राहकप्रमाणबाधः+च कम्पत इत्यादावशरीरस्यापि => कम्पते+ इत्यादौ+अशरीरस्य+अपि इत्यादावशरीरस्यापि => इत्यादौ+अशरीरस्य+अपि कर्तृत्वाभ्युपगमात्परैरनैकान्तिक इत्यलम् => कर्तृत्वाभ्युपगमात्परैः+अनैकान्तिकः+ इति+अलम् इत्यलम् => इति+अलम् एको हि => एकः+ हि रुद्रो न => रुद्रः+ न इमाँल्लोकानीशत => इमान्य+लोकानीशत (श्वे.3.2)इत्याद्यागमाच्च|| => (श्वे.3.2)इत्याद्यागमात्+च|| ईश्वरो ज्ञातव्यः => ईश्वरः+ ज्ञातव्यः व्दितीयायेति => व्दितीयाय+इति (86)ईशानीभिरिच्छादिशक्तिभिरिमाँल्लोकानीशतेऽधितिष्ठति => (86)ईशानीभिः+इच्छादिशक्तिभिः+इमान्+लोकान्+ईशते+अधितिष्ठति अपरात्मनो लक्षणमाह => अपरात्मनः+ लक्षणम्+आह लक्षणमाह => लक्षणम्+आह संसारफलोपभोक्ताऽपरः|| => संसारफलोपभोक्ता+अपरः|| विद्यतेऽन्तः => विद्यते+अन्तः कालतो देशतः => कालतः+ देशतः संख्यातश्चेत्यनन्तः => संख्यातः+च+इत्यनन्तः नित्यो व्यापकोऽसंख्यश्चेत्यर्थः => नित्यः+ व्यापकः+असंख्यः+च+इत्यर्थः व्यापकोऽसंख्यश्चेत्यर्थः => व्यापकः+असंख्यः+च+इत्यर्थः प्रत्यक्षं प्रमाणम् => प्रत्यक्षम्+ प्रमाणम् प्रत्यात्ममहं सुखी, => प्रत्यात्मम्+अहम्+ सुखी, अहं दुःखीति => अहम्+ दुःखी+इति दुःखीति => दुःखी+इति प्रत्ययो दृष्टः, => प्रत्ययः+ दृष्टः, चासौ => च+असौ शरीराद्यप्रतीतावप्यन्धकारेऽहमिति => शरीराद्यप्रतीतौ+अपि+अन्धकारे+अहम्+इति प्रत्ययोत्पादात्सुखादीनां शरीराद्यनाश्रयत्वात् => प्रत्ययोत्पादात्सुखादीनाम्+ शरीराद्यनाश्रयत्वात् स्थूलोऽहं कृशोहमिति => स्थूलः+अहम्+ कृशोहम्+इति कृशोहमिति => कृशोहम्+इति शरीरालम्बनत्वं तथाप्यहमित्यभेदप्रत्ययस्तत्र => शरीरालम्बनत्वम्+ तथापि+अहम्+इत्यभेदप्रत्ययः+तत्र तथाप्यहमित्यभेदप्रत्ययस्तत्र => तथापि+अहम्+इत्यभेदप्रत्ययः+तत्र भ्रान्त एवमशरीरमिति => भ्रान्तः+ एवम्+अशरीरम्+इति एवमशरीरमिति => एवम्+अशरीरम्+इति भेदावभासेन => भेदौ+अभासेन प्रत्यक्षसिद्धेऽपि => प्रत्यक्षसिद्धे+अपि प्रतिपाद्यमानं परे => प्रतिपाद्यमानम्+ परे प्रत्यनुमानमाह => प्रत्यनुमानम्+आह स खलु => सः+ खलु बुद्ध्यादिकार्याणामाश्रयभूतोऽनुमातव्यः|| => बुद्ध्यादिकार्याणाम्+आश्रयभूतः+अनुमातव्यः|| बुद्ध्यादिकं क्वचिदाश्रितं => बुद्ध्यादिकम्+ क्वचिदाश्रितम्+ क्वचिदाश्रितं भावरूपकार्यत्वाद् => क्वचिदाश्रितम्+ भावरूपकार्यत्वाद् गुणत्वाद्वा => गुणत्वात्+वा व्याप्तिं दर्शयति => व्याप्तिम्+ दर्शयति कार्यमनाधारकं किचिदुपलब्धम्|| => कार्यमनाधारकम्+ किचित्+उपलब्धम्|| किचिदुपलब्धम्|| => किचित्+उपलब्धम्|| भूतचैतन्यं निषेधति => भूतचैतन्यम्+ निषेधति चेन्द्रियाणामाश्रयत्वं युक्तम् => चेन्द्रियाणाम्+आश्रयत्वम्+ युक्तम् उपहतमिन्द्रियमुपहतेन्द्रियं,उपहतस्येन्द्रियस्य => उपहतम्+इन्द्रियम्+उपहतेन्द्रियम्+,उपहतस्य+इन्द्रियस्य कस्मादित्यत्राह => कस्मात्+इत्यत्र+आह अन्यानुभूतेऽर्थेऽन्यस्मरणादर्शनात् => अन्यानुभूते+अर्थे+अन्यस्मरणादर्शनात् संस्कारसद्भावेऽपि => संस्कारसद्भावे+अपि सर्वदैवास्मर्तृत्वात्पाषाणादिवदस्मर्तृत्वाच्चक्षुराद्यभावेऽपि => सर्वदा+एव+अस्मर्तृत्वात्पाषाणादिवत्+अस्मर्तृत्वात्+चक्षुराद्यभावे+अपि किञ्चेन्द्रियाणां ज्ञानाद्याधारत्व => किञ्च+इन्द्रियाणाम्+ ज्ञानाद्याधारत्व एकस्मिन्नपि => एकस्मिन्+अपि नानाचेतनानां कदाचिद् => नानाचेतनानाम्+ कदाचिद् शरीरमेव => शरीरम्+एव चेतनमस्त्वित्यशङ्क्याह => चेतनम्+अस्त्वित्यशङ्क्याह (87)अत एव => (87)अतः+ एव शरीरस्यापि => शरीरस्य+अपि यतोऽन्यानुभूतेऽर्थेऽन्यस्मरणं न => यतः+अन्यानुभूते+अर्थे+अन्यस्मरणम्+ न अत एव => अतः+ एव स्मरणं न => स्मरणम्+ न अतश्चानुभवितृत्वमपि => अतः+च+अनुभवितृत्वम्+अपि नास्तीत्यर्थः => नास्ति+इत्यर्थः शरीरस्यपि => शरीरस्य+अपि तत्रावस्थाभेदमात्रं नावस्थावद्भिन्नमिति => तत्र+अवस्थाभेदमात्रम्+ न+अवस्थावद्भिन्नम्+इति नावस्थावद्भिन्नमिति => न+अवस्थावद्भिन्नम्+इति महत्वभेदस्याश्रयभेदाव्यभिचाराद् => महत्वभेदस्य+आश्रयभेदाव्यभिचाराद् महत्वभेदस्याश्रयभेदमूलत्वात्कुवलयामालकबिल्वादिषु => महत्वभेदस्य+आश्रयभेदमूलत्वात्कुवलयामालकबिल्वादिषु बौद्धाराद्धान्तेऽपि => बौद्धाराद्धान्ते+अपि स्मरणं नेपपद्यत => स्मरणम्+ न+उपपद्यत नेपपद्यत => न+उपपद्यत पूर्वबुद्ध्यनुभूतेऽर्थे => पूर्वबुद्ध्यनुभूते+अर्थे कार्यकारणभावात्स्मरणमपास्तमन्यत्वाविशेषात्|| => कार्यकारणभावात्स्मरणम्+अपाः+तम्+अन्यत्वाविशेषात्|| अनुभवितृस्मर्त्रोर्भेदेऽपि => अनुभवितृस्मर्त्रोः+भेदे+अपि परस्परं कार्यकारणभावस्य => परस्परम्+ कार्यकारणभावस्य कारणबुद्ध्यनुभूतं चेत्कार्यबुद्धिः => कारणबुद्ध्यनुभूतम्+ चेत्कार्यबुद्धिः तदोपाध्यायानुभूतं च => तदा+उपाध्यायानुभूतम्+ च एतद्दूषणपरिहारायापर आह => एतद्दूषणपरिहाराय+अपरः+ आह रक्ततावदिति => रक्ततावत्+इति भेदाविशेषेऽपि => भेदाविशेषे+अपि पुनर्बीजान्तरसन्ताते => पुनः+बीजान्तरसन्ताते तद्वदुपाध्यायबुद्धिजनितसंस्कारस्तस्मिन्नेव => तद्वदुपाध्यायबुद्धिजनितसंस्कारः+तस्मिन्+एव स्मृतिं जनयति => स्मृतिम्+ जनयति तदुक्तं यस्मिन्नेव => तदुक्तम्+ यस्मिन्+एव यस्मिन्नेव => यस्मिन्+एव फलं तत्रैव => फलम्+ तत्र+एव तत्रैव => तत्र+एव पुण्यापुण्यरूपं:[ => पुण्यापुण्यरूपम्+:[ रूपं? => रूपम्+? चासौ => च+असौ चेति => च+इति तच्चोपलक्षणमनुभवजनितसंस्कारायाः => तत्+च+उपलक्षणमनुभवजनितसंस्कारायाः एतद्विवृणोति => एतत्+विवृणोति अन्वायाद्यभावान्न => अन्वायाद्यभावात्+न साधनमप्रसिद्धत्वाद्यनुद्भावनाच्चादूषणम्|| => साधनम्+अप्रसिद्धत्वादि+अनुद्भावनात्+च+अदूषणम्|| तावत्स्वपक्षसाधनमिदं स्मृतिः => तावत्स्वपक्षसाधनम्+इदम्+ स्मृतिः कार्यकारणभावात्संभवतीति => कार्यकारणभावात्संभवति+इति रक्ततावदित्यत्रान्वयाभावात् => रक्ततावत्+इत्यत्र+अन्वयाभावात् स्मृतिस्तत्र => स्मृतिः+तत्र कार्यकारणभाव इति => कार्यकारणभावः+ इति नापि => न+अपि परपक्षदूषणं पूर्वबुद्ध्यनुभूतार्थमुत्तरबुद्धिर्न => परपक्षदूषणम्+ पूर्वबुद्ध्यनुभूतार्थम्+उत्तरबुद्धिः+न पूर्वबुद्ध्यनुभूतार्थमुत्तरबुद्धिर्न => पूर्वबुद्ध्यनुभूतार्थम्+उत्तरबुद्धिः+न अनुभवितुरन्यत्वात्सन्तानान्तरबुद्धिवदित्यस्य => अनुभवितुः+अन्यत्वात्सन्तानान्तरबुद्धिवत्+इत्यस्य रक्ततावदित्यनेनासिद्धत्वाद्यन्यतमदोषस्यानुद्भावनात् => रक्ततावत्+इत्यनेन+असिद्धत्वादि+अन्यतमदोषस्य+अनुद्भावनात् समानानां कार्यकारणभाव => समानानाम्+ कार्यकारणभावः+ कार्यकारणभाव एव => कार्यकारणभावः+ एव सन्तान इति => सन्तानः+ इति बौद्धानां कृतान्तः => बौद्धानाम्+ कृतान्तः तादृशश्च => तादृशः+च शिष्योपाध्यायबुद्धीनामस्तीति => शिष्योपाध्यायबुद्धीनाम्+अस्ति+इति प्राक्तनमेव => प्राक्तनम्+ए0व दूषणान्तरमाह => दूषणान्तरम्+आह कार्पासेऽपि => कार्पासे+अपि यत्रासौ => यत्र+असौ चासौ => च+असौ नाशश्च => नाशः+च तस्मिन्सत्युत्पादो यस्य => तस्मिन्सत्युत्पादः+ यस्य तद्वत्वं नार्हति => तद्वत्वम्+ न+अर्हति नार्हति => न+अर्हति तस्मात्तत्रापि => तस्मात्+तत्र+अपि बीजावयवानां रक्तानामनुवृत्तावेव => बीजावयवानाम्+ रक्तानाम्+अनुवृत्तौ+एव रक्तानामनुवृत्तावेव => रक्तानाम्+अनुवृत्तौ+एव पक्षेऽनुभवितुः => पक्षे+अनुभवितुः वानुवृत्तिरस्ति => वा+अनुवृत्तिः+अस्ति स्मरणमपि => स्मरणम्+अपि स्यादिति => स्यात्+इति एतेनैव => एतेन+एव क्षणिकत्वं निरस्तं|| => क्षणिकत्वम्+ निरस्तम्+|| निरस्तं|| => निरस्तम्+|| अनुभवितुर्विनाशेऽन्यस्य => अनुभवितुः+विनाशे+अन्यस्य स्मरणं सर्वथा => स्मरणम्+ सर्वथा एतेनेत्यनेन => एतेन+इत्यनेन "यत्सत्तक्षणिकं यथा => "यत्सत्तक्षणिकम्+ यथा सन्तश्च => सन्तः+च भावा अमी" => भावाः+ अमी" दृष्टान्ताभावादसाधारणो हेतु: => दृष्टान्ताभावात्+असाधारणः+ हेतु: विवादाध्यासित इति => विवादाध्यासितः+ इति जलधरस्यपि => जलधरस्य+अपि द्वित्रिक्षणावस्थायित्वात्साध्यविकलो दृष्टान्तः => द्वित्रिक्षणावस्थायित्वात्साध्यविकलः+ दृष्टान्तः प्रतयक्षबाधं दर्शयति => प्रतयक्षबाधम्+ दर्शयति स्फटिकादिष्वक्षणिकत्वं गृह्यते|| => स्फटिकादिष्वक्षणिकत्वम्+ गृह्यते|| एवायं स्फटिको => एव+अयम्+ स्फटिकः+ स्फटिको यो => स्फटिकः+ यः+ यो मया => यः+ मया वत्सरात्पूर्वं दृष्ट => वत्सरात्पूर्वम्+ दृष्टः+ दृष्ट इति => दृष्टः+ इति प्रत्यक्षैकदेशविरुद्धमनुमानम्, => प्रत्यक्षैकदेशविरुद्धम्+अनुमानम्, यस्याहं तत्पुत्रमद्राक्षं => यस्य+अहम्+ तत्पुत्रम्+अद्राक्षम्+ तत्पुत्रमद्राक्षं तस्य => तत्पुत्रम्+अद्राक्षम्+ तस्य पौत्रं पश्यामीत्यात्मन्यपि => पौत्रम्+ पश्यामि+इति+आत्मनि+अपि पश्यामीत्यात्मन्यपि => पश्यामि+इति+आत्मनि+अपि परमतमाशङ्कते => परमतम्+आशङ्कते प्रदीपादिष्विव => प्रदीपादिषु+इव भ्रान्तमिति => भ्रान्तम्+इति पुनरन्येन => पुनः+अन्येन स एवायं => सः+ एव+अयम्+ एवायं प्रदीप => एव+अयम्+ प्रदीपः+ प्रदीप इति => प्रदीपः+ इति प्रत्यभिज्ञानं भेदग्राहिपुरुषेण => प्रत्यभिज्ञानम्+ भेदग्राहिपुरुषेण बाध्यमानत्वाद्यथा => बाध्यमानत्वात्+यथा भ्रान्तं तथात्रापीत्यर्थः => भ्रान्तम्+ तथा+अत्र+अपि+इत्यर्थः तथात्रापीत्यर्थः => तथा+अत्र+अपि+इत्यर्थः वैकस्मिन्नेव => वा+एकस्मिन्+एव प्रदीपो नैको => प्रदीपः+ न+एकः+ नैको भिन्नकालेन्धनजन्यत्वत्संप्रतिपन्नानेकप्रदीपवदित्यनुमानेन => न+एकः+ भिन्नकालेन्धनजन्यत्वत्संप्रतिपन्नानेकप्रदीपवत्+इत्यनुमानेन भिन्नकालेन्धनजन्यत्वत्संप्रतिपन्नानेकप्रदीपवदित्यनुमानेन => भिन्नकालेन्धनजन्यत्वत्संप्रतिपन्नानेकप्रदीपवत्+इत्यनुमानेन बाध्यमानत्वात्प्रत्यभिज्ञानं यथा => बाध्यमानत्वात्प्रत्यभिज्ञानम्+ यथा भ्रान्तं तथा => भ्रान्तम्+ तथा क्षणिकत्वानुमानबाधितमक्षणिकत्वप्रायभिज्ञानं भ्रान्तम् => क्षणिकत्वानुमानबाधितम्+अक्षणिकत्वप्रायभिज्ञानम्+ भ्रान्तम् भ्रान्तत्वकल्पनायामतिप्रसंगात्|| => भ्रान्तत्वकल्पनायाम्+अतिप्रसंगात्|| सर्वत्रापि => सर्वत्र+अपि तथाभावप्रसंग इत्यर्थः => तथाभावप्रसंगः+ इत्यर्थः सर्वमपि => सर्वम्+अपि प्रत्यभिज्ञानं क्षणिकत्वानुमानबाधितमिति => प्रत्यभिज्ञानम्+ क्षणिकत्वानुमानबाधितम्+इति क्षणिकत्वानुमानबाधितमिति => क्षणिकत्वानुमानबाधितम्+इति प्रागुक्तयुक्त्याऽदृष्टान्तत्वात् => प्रागुक्तयुक्त्या+अदृष्टान्तत्वात् भ्रान्तमपि => भ्रान्तम्+अपि प्रत्यभिज्ञानं बौद्धस्य => प्रत्यभिज्ञानम्+ बौद्धस्य संभवतीत्याह => संभवति+इत्याह अनभ्युपगमाच्च => अनभ्युपगमात्+च भ्रान्तमपि => भ्रान्तम्+अपि प्रत्यभिज्ञानं प्रदीपादौ => प्रत्यभिज्ञानम्+ प्रदीपादौ पूर्वोत्तरप्रदीपक्षणानां सादृश्ये => पूर्वोत्तरप्रदीपक्षणानाम्+ सादृश्ये चास्ति => च+अस्ति अतो निमित्ताभावे => अतः+ निमित्ताभावे प्रत्यभिज्ञानस्याप्यभावः => प्रत्यभिज्ञानस्य+अपि+अभावः स्यादित्यर्थः => स्यात्+इत्यर्थः प्रमाणं क्रमकार्याण्येककारणजन्यानि => प्रमाणम्+ क्रमकार्याण्येककारणजन्यानि तस्मात्सिद्धमेतच्छरीरादिव्यतिरिक्त => तस्मात्सिद्धम्+एतच्छरीरादिव्यतिरिक्त व्यापको नित्य => व्यापकः+ नित्यः+ नित्य इति => नित्यः+ इति नित्यत्वं कुत => नित्यत्वम्+ कुतः+ कुत इति => कुतः+ इति गगनवदिति|| => गगनवत्+इति|| तदेव => तत्+एव कथं | => कथम्+ | हर्षमोहभयशोकस्तन्याभिलाषादेरुपलंभात्||[ => हर्षमोहभयशोकस्तन्याभिलाषादेः+उपलंभात्||[ प्राणिनीति => प्राणिनि+इति तदानीमेव => तदानीम+एव स्तन्यापानानुभवो नास्तीति => स्तन्यापानानुभवः+ नास्ति+इति नास्तीति => नास्ति+इति जन्मान्तरानुभवो ज्ञायत => जन्मान्तरानुभवः+ ज्ञायत एवं सद्योजातानां => एवम्+ सद्योजातानाम्+ सद्योजातानां मुखप्रसादाद्यनुमिता => सद्योजातानाम्+ मुखप्रसादादि+अनुमिता मुखप्रसादाद्यनुमिता => मुखप्रसादादि+अनुमिता सुखदुःखसाधनदर्शनाज्जायमानस्तज्जातीयलिंगसुखदुःखसाधनयोर्व्याप्तिस्मरणादेव => सुखदुःखसाधनदर्शनात्+ज्ञायमानः+तज्जातीयलिंगसुखदुःखसाधनयोः+व्याप्तिस्मरणात्+एव भवन्तीत्यनुमातव्याः => भवन्ति+इत्यनुमातव्याः प्रमाणमाह => प्रमाणम्+आह धर्मादेराश्रयसंयोगापेक्षस्य => धर्मादेः+आश्रयसंयोगापेक्षस्य गुरुत्वादिवदाश्रयांतरे => गुरुत्वादिवत्+आश्रयांतरे क्रियाकर्तृकत्वादणिमाद्युपेतस्य => क्रियाकर्तृकत्वात्+अणिमाद्युपेतस्य शरीराधिष्ठातृत्वाच्च => शरीराधिष्ठातृत्वात्+च स्वाश्रयसंयुक्त एवाश्रयान्तरे => स्वाश्रयसंयुक्तः+ एव+आश्रयान्तरे एवाश्रयान्तरे => एव+आश्रयान्तरे क्रियां जनयतः, => क्रियाम्+ जनयतः, युगपदनेकशरीराधिष्ठातृत्वे => युगपत्+अनेकशरीराधिष्ठातृत्वे प्रमाणमाह => प्रमाणम्+आह चोक्तं पुराणे-- => च+उक्तम्+ पुराणे-- आत्मनो वै => आत्मनः+ वै योगबलं कुर्यात्तैश्च => योगबलम्+ कुर्यात्+तैः+च कुर्यात्तैश्च => कुर्यात्+तैः+च सर्वां महीं => सर्वाम्+ महीम्+ महीं चरेत्|| => महीम्+ चरेत्|| विषयान्कैश्चित्कैश्चिदुग्रं तपश्चरेत् => विषयान्कैश्चित्कैश्चिदुग्रम्+ तपः+चरेत् तपश्चरेत् => तपः+चरेत् संहरेच्च => संहरेत्+च पुनस्तानि => पुनः+तानि सूर्यस्तेजोगणानिव||इति|| => सूर्यः+तेजोगणान्+इव||इति|| युगपदिति => युगपत्+इति तदेवमपरात्मतत्त्वज्ञानं परलोकसद्भावेन => तदेवम्+अपरात्मतत्त्वज्ञानम्+ परलोकसद्भावेन परलोकप्रवृत्त्युपयोगित्वादधर्मक्षयहेतुत्वाच्च => परलोकप्रवृत्त्युपयोगित्वात्+अधर्मक्षयहेतुत्वात्+च निःश्रेयसांगमिति|| => निःश्रेयसांगम्+इति|| संसारकारणमिति => संसारकारणम्+इति वदन्तो बौद्धा => वदन्तः+ बौद्धाः+ बौद्धा अपि => बौद्धाः+ अपि यावज्जीवं सुखं => यावत्+जीवम्+ सुखम्+ सुखं जीवेन्नास्ति => सुखम्+ जीवेत्+नास्ति जीवेन्नास्ति => जीवेत्+नास्ति मृत्योरगोचरः => मृत्योः+अगोचरः पुनरागमनं कृतः|| => पुनरागमनम्+ कृतः|| लौकायिकस्येव => लौकायिकस्य+इव यथेष्टचेष्टाप्रसंगाद् => यथा+चेष्टचेष्टाप्रसंगाद् शोकमात्मविद् => शोकम्+आत्मविद् निःश्रेयसहेतुत्वं दर्शयति => निःश्रेयसहेतुत्वम्+ दर्शयति परमात्मतत्त्वज्ञानं च => परमात्मतत्त्वज्ञानम्+ च तदुपासनांगत्वेनापवर्गसाधनम्|| => तदुपासनांगत्वेन+अपवर्गसाधनम्|| परमात्मन उपासनमाराधनं => परमात्मनः+ उपासनमाराधनम्+ उपासनमाराधनं तदुपासनं => उपासनमाराधनम्+ तदुपासनम्+ तदुपासनं परमात्माऽऽराधनं => तदुपासनम्+ परमात्माऽऽराधनम्+ परमात्माऽऽराधनं तस्यांगत्वेनोपायत्वेन => परमात्माऽऽराधनम्+ तस्यांगत्वेन+उपायत्वेन तस्यांगत्वेनोपायत्वेन => तस्यांगत्वेन+उपायत्वेन स चोपासनविधिः|| => सः+ च+उपासनविधिः|| चोपासनविधिः|| => च+उपासनविधिः|| क्लेशक्षयसमाधिलाभार्थमनुष्ठानम्|| => क्लेशक्षयसमाधिलाभार्थम्+अनुष्ठानम्|| क्लेशकर्मक्षयार्थं समाधिलाभार्थं => क्लेशकर्मक्षयार्थम्+ समाधिलाभार्थम्+ समाधिलाभार्थं चेत्युभयत्राप्यर्थशब्दसम्बन्धः => समाधिलाभार्थम्+ च+इति+उभयत्र+अपि+अर्थशब्दसम्बन्धः चेत्युभयत्राप्यर्थशब्दसम्बन्धः => च+इति+उभयत्र+अपि+अर्थशब्दसम्बन्धः केनचिदनुष्ठानेन => केनचित्+अनुष्ठानेन तदनुष्ठानं परमेश्वरोपासनविधिरिति => तदनुष्ठानम्+ परमेश्वरोपासनविधिः+इति परमेश्वरोपासनविधिरिति => परमेश्वरोपासनविधिः+इति पतंजलिसूत्रसंवादं दर्शयति => पतंजलिसूत्रसंवादम्+ दर्शयति चोक्तम् => च+उक्तम् समाधिलाभार्थश्चेति => समाधिलाभार्थः+च+इति क्लेशतनूकरणार्थश्चेति => क्लेशतनूकरणार्थः+च+इति पाठस्तथापीहार्थक्रममाश्रित्यान्यथापाठ: => पाठः+तथापि+इहार्थक्रमम्+आश्रित्य+अन्यथापाठ: सूत्रार्थं कथयति => सूत्रार्थम्+ कथयति तत्रोन्मादकामादिदोषव्यपोहार्थमाध्यात्मिकादिदुःखसहिष्णुत्वं तपः|| => तत्र+उन्मादकामादिदोषव्यपोहार्थम्+आध्यात्मिकादिदुःखसहिष्णुत्वम्+ तपः|| एवमेतानि => एवम्+एतानि नियमपूर्वकं सहमानस्य => नियमपूर्वकम्+ सहमानस्य यद्दुःखसहिष्णुत्वं निवर्तकधर्मसंचयमधर्मविनाशं => यद्दुःखसहिष्णुत्वम्+ निवर्तकधर्मसंचयम्+अधर्मविनाशम्+ निवर्तकधर्मसंचयमधर्मविनाशं च => निवर्तकधर्मसंचयम्+अधर्मविनाशम्+ च तत्तप इत्युच्यते => तत्+तपः+ इत्युच्यते चान्द्रायणाद्यपि => चान्द्रायणादि+अपि चानशनादिजनिततद्दुःखसहरूपत्वात्तपः => च+अनशनादिजनिततद्दुःखसहरूपत्वात्+तपः निवर्तकधर्मसंचयाच्च => निवर्तकधर्मसंचयात्+च श्रद्धातिशयो भवति, => श्रद्धातिशयः+ भवति, अधर्मनाशाच्चोन्मादकामव्याध्यादीनां योगान्तरायाणां => अधर्मनाशात्+च+उन्मादकामव्याध्यादीनाम्+ योगान्तरायाणाम्+ योगान्तरायाणां प्रलयः, => योगान्तरायाणाम्+ प्रलयः, ततश्चित्तसमाधिः => ततः+चित्तसमाधिः तपो धर्माधर्मसंचयक्षयहेतुरित्यत्र => तपः+ धर्माधर्मसंचयक्षयहेतुः+इत्यत्र धर्माधर्मसंचयक्षयहेतुरित्यत्र => धर्माधर्मसंचयक्षयहेतुः+इत्यत्र प्रमाणं न => प्रमाणम्+ न त्वादिवचनम् => तु+आदिवचनम् तमोमूलमिदं सर्वं => तमोमूलमिदम्+ सर्वम्+ सर्वं यद्दैवं => सर्वम्+ यदि+एवम्+ यद्दैवं मानुषं => यदि+एवम्+ मानुषम्+ मानुषं सुखम् => मानुषम्+ सुखम् तपोमुख्यं बुधैः => तपोमुख्यम्+ बुधैः प्रोक्तं तमोन्तं => प्रोक्तम्+ तमोन्तम्+ तमोन्तं वेददर्शिभिः|| => तमोन्तम्+ वेददर्शिभिः|| महापातकिनश्चैव => महापातकिनः+च+एव शेषाश्चाकार्यकारिणः => शेषाः+च+अकार्यकारिणः तमसैव => तमसा+एव किल्विषात्ततः|| => किल्विषात्+ततः|| मनोवाङ्मूर्तिभिर्जनाः => मनोवाङ्मूर्तिभिः+जनाः तत्सर्वं निर्दहत्त्या[त्या?]शुस्तपस्यैव => तत्सर्वम्+ निर्दहत्त्या[त्या?]शुस्तपस्य+एव निर्दहत्त्या[त्या?]शुस्तपस्यैव => निर्दहत्त्या[त्या?]शुस्तपस्य+एव स्वाधायस्वरूपमाह => स्वाधायस्वरूपम्+आह प्रशान्तमन्त्रस्येश्वरवाचिनोऽभ्यासः => प्रशान्तमन्त्रस्य+ईश्वरवाचिनः+अभ्यासः ईश्वरवाचिन इति => ईश्वरवाचिनः+ इति प्रशान्तग्रहणं परमात्मनिष्ठेन => प्रशान्तग्रहणम्+ परमात्मनिष्ठेन भवितव्यमिति => भवितव्यम्+इति द्गीतादियोगशास्त्राभ्यासो वा => त्+गीतादियोगशास्त्राभ्यासः+ वा ईश्वरप्रणिधानमाह => ईश्वरप्रणिधानम्+आह प्रबन्धेनानुचिन्तनमीश्वरप्रणिधानम्|| => प्रबन्धेन+अनुचिन्तनम्+ईश्वरप्रणिधानम्|| नैरन्तर्येणानुचिन्तनं स्मृतिः => नैरन्तर्येण+अनुचिन्तनम्+ स्मृतिः पुष्पादिभिर्वाऽऽराधनं सर्वकर्मणां => पुष्पादिभिः+वा+आराधनम्+ सर्वकर्मणाम्+ सर्वकर्मणां परमगुर्वाचार्याणां => सर्वकर्मणाम्+ परमगुर्वाचार्याणाम्+ परमगुर्वाचार्याणां वा => परमगुर्वाचार्याणाम्+ वा सोऽयं तपःस्वाध्यायेश्वरप्रणिधानादिक्रया => सः+अयम्+ तपःस्वाध्याय+ईश्वरप्रणिधानादिक्रया तपःस्वाध्यायेश्वरप्रणिधानादिक्रया => तपःस्वाध्याय+ईश्वरप्रणिधानादिक्रया योगसाधनत्वाद्योग इत्युक्तः => योगसाधनत्वादि+योगः+ इत्युक्तः स च => सः+ च रूपमाह => रूपम्+आह समासतो रागद्वेशमोहाः => समासतः+ रागद्वेशमोहाः आसक्तिलक्षणो रागः, => आसक्तिलक्षणः+ रागः, कोपो द्वेषः, => कोपः+ द्वेषः, मिथ्याज्ञानं मोहः => मिथ्याज्ञानम्+ मोहः निमित्तमुक्तम् => निमित्तम्+उक्तम् मुख्यस्तु => मुख्यः+तु दुःखमेव => दुःखम्+एव रागादयो हि => रागादयः+ हि पुरुषं क्लेशयन्तीति => पुरुषम्+ क्लेशयन्ति+इति क्लेशयन्तीति => क्लेशयन्ति+इति क्लेशा उक्ताः => क्लेशाः+ उक्ताः समसत इति => समसतः+ इति पदं तु => पदम्+ तु तच्चायुक्तम् => तत्+च+अयुक्तम् अस्मिताभिनिवेशयोरेष्वेवान्तर्भावात् => अस्मिताभिनिवेशयोरः+एषु+अवान्तर्भावात् दृग्दर्शनशक्त्योरेकात्मतेवास्मिता => दृग्दर्शनशक्त्योः+एकात्मता+इव+अस्मिता दर्शनशक्तिर्बुद्धिः, => दर्शनशक्तिः+बुद्धिः, तयोर्भिन्नयोरेकात्मकतयाऽभेदने => तयोः+भिन्नयोः+एकात्मकतया+अभेदने प्रतिपत्तिर्मोह एव => प्रतिपत्तिः+मोहः+ एव विदुषोऽपि => विदुषः+अपि तथारूढोऽभिनिवेशः => तथारूढः+अभिनिवेशः सर्वदाहं भूयासमिति => सर्वदाहम्+ भूयासम्+इति भूयासमिति => भूयासम्+इति योऽयं संकल्पः => यः+अयम्+ संकल्पः चाभिनिवेशः => च+अभिनिवेशः चानादिमरणजनित => च+अनादिमरणजनित सोऽपि => सः+अपि यथात्यन्तमूढानां दृश्यते => यथात्यन्तमूढानाम्+ दृश्यते विदुषोऽपि => विदुषः+अपि स च => सः+ च मोह एव => मोहः+ एव अवश्यं भाविनि => अवश्यम्+ भाविनि भूयासमित्येवं ज्ञानस्यान्यथाप्रत्ययत्वाद्विदुषामप्यान्तरदोषान्मोहो => भूयासम्+इत्येवम्+ ज्ञानस्य+अन्यथाप्रत्ययत्वात्+विदुषाम्+अपि+अन्तरदोषात्+मोहः+ ज्ञानस्यान्यथाप्रत्ययत्वाद्विदुषामप्यान्तरदोषान्मोहो दृष्टः => ज्ञानस्य+अन्यथाप्रत्ययत्वात्+विदुषाम्+अपि+अन्तरदोषात्+मोहः+ दृष्टः सूर्योदयादिलिंगानुमितदिग्भागस्यापि => सूर्योदयादिलिंगानुमितदिग्भागस्य+अपि दिङ्मोह इति => दिङ्मोहः+ इति स्वाध्यायेश्वरप्रणिधानादिक्रिया => स्वाध्याय+ईश्वरप्रणिधानादिक्रिया क्लेशविनाशहेतुस्तथा => क्लेशविनाशहेतुः+तथा योगांगान्यपीति => योगांगानि+अपि+इति यमनियमासनप्राणायामप्रत्याहारधारणाध्यानसमाधयोऽष्टावङ्गानि(यो.सू.2-29) => यमनियमासनप्राणायामप्रत्याहारधारणाध्यानसमाधयः+अष्टौ+अङ्गानि(यो.सू.2-29) अनुष्ठेयानीति => अनुष्ठेयानि+इति यमादीनां योगहेतुत्वेन => यमादीनाम्+ योगहेतुत्वेन समाधेस्तु => समाधेः+तु योगात्मकस्याप्युत्तरोत्तरस्य => योगात्मकस्य+अपि+उत्तरोत्तरस्य हेतुत्वादंगत्वमिति => हेतुत्वादम्+गत्वम्+इति आदावुद्दिष्टान्यमानाह => आदौ+उद्दिष्टान्यमानाह देशकालावस्थाभिरनियताः => देशकालावस्थाभिः+अनियताः शुद्धिवृद्धिहेतवो यमा => शुद्धिवृद्धिहेतवः+ यमाः+ यमा अहिंसाब्रह्मचर्यास्तेयादयः|| => यमाः+ अहिंसाब्रह्मचर्याः+तेयादयः|| अहिंसाब्रह्मचर्यास्तेयादयः|| => अहिंसाब्रह्मचर्याः+तेयादयः|| शुद्धिरधर्ममदमानादिक्षयः => शुद्धिः+अधर्ममदमानादिक्षयः वृद्धिर्धर्मोपचयः => वृद्धिः+धर्मोपचयः तद्धेतवो ये => तद्धेतवः+ ये देशादिभिरनियता => देशादिभिः+अनियता सर्वस्मिन्देशे => सर्वस्मिन्+देशे सर्वस्मिन्काले => सर्वस्मिन्+काले सर्वस्यामवस्थायां न => सर्वस्याम्+अवस्थायाम्+ न ब्रह्मचर्यं चरामि => ब्रह्मचर्यम्+ चरामि नासत्यं वदामि => न+असत्यम्+ वदामि नापि => न+अपि परेभ्यो गृण्हामीति => परेभ्यः+ गृण्हामि+इति गृण्हामीति => गृण्हामि+इति संकल्पपूर्वकास्ते => संकल्पपूर्वकाः+ते पुनस्तीर्थादौ => पुनः+तीर्थादौ नो हिनस्मि => नः+ हिनस्मि ब्रह्मचर्यं चरामीति => ब्रह्मचर्यम्+ चरामि+इति चरामीति => चरामि+इति देशादिनियतास्तदा => देशादिनियताः+तदा नियमा एव => नियमाः+ एव देशकालाद्यवस्थाद्यपेक्षिणः => देशकालाद्यवस्थादि+अपेक्षिणः क्रियाविशेषा नियमा => क्रियाविशेषाः+ नियमाः+ नियमा देवताप्रदक्षिणसन्ध्योपासनजपादयः|| => नियमाः+ देवताप्रदक्षिणसन्ध्योपासनजपादयः|| पुण्यविशेषं प्रति => पुण्यविशेषम्+ प्रति च,अनन्तं शिवसन्निधावित्यादिवचनात् => च,अनन्तम्+ शिवसन्निधावित्यादिवचनात् अन्येऽपि => अन्ये+अपि क्रियाविशेषा नियमा => क्रियाविशेषाः+ नियमाः+ नियमा वेदितव्याः => नियमाः+ वेदितव्याः पातञ्जलास्तु => पातञ्जलाः+तु निवृत्तिलक्षणा यमा => निवृत्तिलक्षणाः+ यमाः+ यमा इत्याहुः => यमाः+ इत्याहुः चोक्तम् => च+उक्तम् असत्यवचननिवृत्तिरिह => असत्यवचननिवृत्तिः+इह सत्यं विवक्षितम् => सत्यम्+ विवक्षितम् आसनं लक्षयति => आसनम्+ लक्षयति आसनं पद्मकस्वस्तिकादि|| => आसनम्+ पद्मकस्वस्तिकादि|| करणानां शरीरावयवानां => करणानाम्+ शरीरावयवानाम्+ शरीरावयवानां पदादीनां => शरीरावयवानाम्+ पदादीनाम्+ पदादीनां बन्धः => पदादीनाम्+ बन्धः पद्मस्वस्तिकाद्यनेरप्रकारः => पद्मस्वस्तिकादि+अनेरप्रकारः यस्तदासनं स्थिरं => यः+तदासनम्+ स्थिरम्+ स्थिरं सुखं => स्थिरम्+ सुखम्+ सुखं चोपवेशनमित्यर्थः => सुखम्+ च+उपवेशनम्+इत्यर्थः चोपवेशनमित्यर्थः => च+उपवेशनम्+इत्यर्थः स च => सः+ च योगक्रियाविरोधिनो ये => योगक्रियाविरोधिनः+ ये क्लेशहेतवो व्याधयस्तेषां => क्लेशहेतवः+ व्याधयः+तेषाम्+ व्याधयस्तेषां जयार्थो => व्याधयः+तेषाम्+ जयार्थः+ जयार्थो विनाशार्थ => जयार्थः+ विनाशार्थः+ विनाशार्थ इति => विनाशार्थः+ इति प्राणायामं लक्षयति => प्राणायामम्+ लक्षयति कोष्ठ्यो वायुः => कोष्ठ्यः+ वायुः यो गतिविच्छेदः => यः+ गतिविच्छेदः स प्राणायामः => सः+ प्राणायामः स च => सः+ च त्रिविधो रेचकादिभेदेन => त्रिविधः+ रेचकादिभेदेन तत्रान्तर्गतस्य => तत्र+अन्तर्गतस्य वायोर्बहिर्निःसारणं रेचकः => वायोः+बहिः+निःसारणम्+ रेचकः शरीरपूरणं पूरकः => शरीरपूरणम्+ पूरकः न्तर्धारणं कुंभकः => न्तर्धारणम्+ कुंभकः वायुवशीकरणोपायमाह => वायुवशीकरणोपायम्+आह स च => सः+ च शनैर्जेतव्यो वनगजेन्द्रवत्|| => शनैः+जेतव्यः+ वनगजेन्द्रवत्|| शनैरुपायेन => शनैः+उपायेन वशीक्रियमाणो महान्तमुपकारं => वशीक्रियमाणः+ महान्तमुपकारम्+ महान्तमुपकारं करोति => महान्तमुपकारम्+ करोति बलादप्रयोगेण => बलात्+अप्रयोगेण गृह्यमाणस्तं विनाशयति => गृह्यमाणः+तम्+ विनाशयति वायुरपि => वायुः+अपि शनैर्घ्रियमाणो महान्तमुपकारं => शनैः+घ्रियमाणः+ महान्तम्+उपकारम्+ महान्तमुपकारं निःशेषं => महान्तम्+उपकारम्+ निःशेषम्+ निःशेषं रागादिमत्वं => निःशेषम्+ रागादिमत्वम्+ रागादिमत्वं विनाश्य => रागादिमत्वम्+ विनाश्य समाधिं प्रापयति => समाधिम्+ प्रापयति बलाद्ध्रियमाणस्तु => बलाद्ध्रियमाणः+तु वातो गुल्माद्यनर्थमेव => वातः+ गुल्मादि+अनर्थम्+एव गुल्माद्यनर्थमेव => गुल्मादि+अनर्थम्+एव जनयतीति => जनयति+इति प्रत्याहारमाह => प्रत्याहारम्+आह समाधिप्रत्यनीकार्थेभ्यश्चेतसः => समाधिप्रत्यनीकार्थेभ्यः+चेतसः समन्ताद्व्यावर्तनं प्रत्याहारः|| => समन्तात्+व्यावर्तनम्+ प्रत्याहारः|| विरोधिनो ये => विरोधिनः+ ये पुत्रकलत्रादयस्तेभ्यः => पुत्रकलत्रादयः+तेभ्यः समन्तात्सर्वेभ्यश्चेतसो व्यावर्तनं => समन्तात्सर्वेभ्यः+चेतसः+ व्यावर्तनम्+ व्यावर्तनं व्यावृत्तिः => व्यावर्तनम्+ व्यावृत्तिः बाह्येन्द्रियाण्यपि => बाह्येन्द्रियाणि+अपि चेतोऽधीनत्वात्प्रवृत्तेः => चेतः+अधीनत्वात्प्रवृत्तेः प्रत्याहारेणैव => प्रत्याहारेण+एव देशबन्धश्चित्तस्य => देशबन्धः+चित्तस्य शरीरावयवो नाभ्यादिर्देश => शरीरावयवः+ नाभ्यादिर्देश बाह्यसूर्यमण्डलादिरित्यपरे, => बाह्यसूर्यमण्डलादिः+इत्यपरे, चात्र => च+अत्र देशो विवक्षितः, => देशः+ विवक्षितः, तदाराधनप्रवृत्तत्वान्मोक्षार्थिन इत्याचार्याः => तदा+आराधनप्रवृत्तत्वान्मोक्षार्थिनः+ इति+आचार्याः इत्याचार्याः => इति+आचार्याः मनसो बन्धः => मनसः+ बन्धः धारणं निश्चलीकरणं => धारणम्+ निश्चलीकरणम्+ निश्चलीकरणं यत्साधारणेति => निश्चलीकरणम्+ यत्साधारणेति ध्येयालंबनस्यैकतानतासदृशप्रवाहो मध्ये => ध्येयालंबनस्य+एकतानतासदृशप्रवाहः+ मध्ये प्रत्ययान्तरेणापरामृष्टो => प्रत्ययान्तरेण+अपरामृष्टो तदेवार्थमात्रनिर्भासं स्वरूपशून्यमिव => तदेव+अर्थमात्रनिर्भासम्+ स्वरूपशून्यम्+इव स्वरूपशून्यमिव => स्वरूपशून्यम्+इव तदेव => तत्+एव ध्यानमेव => ध्यानम्+एव ध्येयाकारमात्रनिर्भासं स्वरूपेण => ध्येयाकारमात्रनिर्भासम्+ स्वरूपेण शून्यमिवेदं ध्येयमहं => शून्यमिवेदम्+ ध्येयम्+अहम्+ ध्येयमहं ध्यायामीति => ध्येयम्+अहम्+ ध्यायामि+इति ध्यायामीति => ध्यायामि+इति ज्ञानशून्यं यदा => ज्ञानशून्यम्+ यदा समाधिरित्युच्यते => समाधिः+इत्युच्यते ध्यानोत्कर्षान्निवाताचलप्रदीपावस्थानमिवैकत्रैव => ध्यानोत्कर्षात्+निवाताचलप्रदीपावस्थानम्+इव+एकत्र+एव चेतसोऽवस्थानं समाधिरभिधीयते|| => चेतसः+अवस्थानम्+ समाधिः+अभिधीयते|| समाधिरभिधीयते|| => समाधिः+अभिधीयते|| एवमेतानि => एवम्+एतानि ब्रह्मादिस्थानेष्वनेकप्रकारदुःखभावनयाऽनभिरतिसंज्ञितं परं => ब्रह्मादिस्थानेषु+अनेकप्रकारदुःखभावनया+अनभिः+अतिसंज्ञितम्+ परं वैराग्यं महेश्वरे => वैराग्यम्+ महेश्वरे परां भक्तिमाश्रित्यात्यन्ताभियोगेन => पराम्+ भक्तिम्+आश्रित्य+अत्यन्ताभियोगेन भक्तिमाश्रित्यात्यन्ताभियोगेन => भक्तिम्+आश्रित्य+अत्यन्ताभियोगेन तेषां भावनया => तेषाम्+ भावनया ब्रह्मादिस्थानेष्वभिरतिरपेक्षाभावस्तत्संज्ञितं तत्स्वरूपं => ब्रह्मादिस्थानेषु+अभिरतिरपेक्षाभावः+तत्+संज्ञितम्+ तत्+स्वरूपम्+ तत्स्वरूपं यत्तत्परं => तत्+स्वरूपम्+ यत्+तत्परम्+ यत्तत्परं वैराग्यम् => यत्+तत्परम्+ वैराग्यम् ततोऽचिरेणैव => ततः+चिरेण+एव भगवन्तमनौपम्यस्वभावं शिवमवितथं => भगवन्तमनौपम्यस्वभावम्+ शिवम्+अवितथम्+ शिवमवितथं प्रत्यक्षतः => शिवम्+अवितथम्+ प्रत्यक्षतः तं दृष्ट्वा => तम्+ दृष्ट्वा निरतिशयं श्रेयः => निरतिशयम्+ श्रेयः निर्गतोऽतिशयो यस्मात्तन्निरतिशयं => निर्गतः+अतिशयः+ यस्मात्+तन्निरतिशयम्+ यस्मात्तन्निरतिशयं श्रेयो => यस्मात्+तन्निरतिशयम्+ श्रेयः+ श्रेयो मोक्षं, => श्रेयः+ मोक्षम्+, मोक्षं, => मोक्षम्+, शिवज्ञानादेव => शिवज्ञानात्+एव मोक्ष इत्यत्र => मोक्षः+ इत्यत्र प्रमाणं दर्शयति => प्रमाणम्+ दर्शयति चोक्तम् => च+उक्तम् चर्मवदाकाशं वेष्टायिष्यन्ति => चर्मवदाकाशम्+ वेष्टायिष्यन्ति शिवमविज्ञाय => शिवम्+अविज्ञाय दुःखस्यान्तो भविष्यति|| => दुःखस्य+अन्तः+ भविष्यति|| (श्वे.उ.6-20)तमेव => (श्वे.उ.6-20)तम्+एव विदित्वाऽतिमृत्युमेति => विदित्वा+अतिमृत्युम्+एति शोकमात्मविदिति||(छां) => शोकम्+आत्मवित्+इति||(छाम्+) चर्मेव => चर्म+इव तथाऽऽकाशं यदा => तथा+आकाशम्+ यदा मानवास्तदा => मानवाः+तदा शिवं परमात्मानमविज्ञाय => शिवम्+ परमात्मानम्+अविज्ञाय परमात्मानमविज्ञाय => परमात्मानम्+अविज्ञाय दुःखस्यान्तो भविष्यति => दुःखस्यान्तः+ भविष्यति तस्माच्छिवदर्शनान्मोक्ष इति|| => तस्मात्+शिवदर्शनान्मोक्षः+ इति|| विप्रतिपत्तेर्विद्यमानत्वात्प्रश्नपूर्वकं वैशेषिकमतमादो => विप्रतिपत्तेः+वेद्यमानत्वात्प्रश्नपूर्वकम्+ वैशेषिकमतम्+आदो वैशेषिकमतमादो => वैशेषिकमतम्+आदो पुनरयं मोक्षः => पुन+अयम्+ मोक्षः तावद्वर्णयन्ति => तावत्+वर्णयन्ति संहारावस्थायामाकाशवदात्मनोऽत्यन्तावस्थानं मोक्ष => संहारावस्थायाम्+आकाशवत्+आत्मनः+अत्यन्तावस्थानम्+ मोक्षः+ मोक्ष इति|| => मोक्षः+ इति|| (96)अत्यन्तं सर्वदावस्थानमित्यनेन => (96)अत्यन्तम्+ सर्वदावस्थानम्+इत्यनेन सर्वदावस्थानमित्यनेन => सर्वदावस्थानम्+इत्यनेन वैशेषिकं प्रति => वैशेषिकम्+ प्रति कश्चिच्चोदयति => कश्चित्+चोदयति सुखार्थैव => सुखार्थी+इव प्रेक्षावतां प्रवृत्तिर्न => प्रेक्षावताम्+ प्रवृत्तिः+न प्रवृत्तिर्न => प्रवृत्तिः+न सुखमात्रानुभवोंऽगीकार्य इति => सुखमात्रानुभवः+अंगीकार्यः+ इति विवेकहानानुपपत्तेरिति|| => विवेकहानानुपपत्तेः+इति|| सुखहेतूनामवश्यं दुःखजनकत्वमविनाभावित्वम् => सुखहेतूनामवश्यम्+ दुःखजनकत्वम्+अविनाभावित्वम् दुःखजनकत्वमविनाभावित्वम् => दुःखजनकत्वम्+अविनाभावित्वम् प्रवृत्त्यनुपपत्तेरित्यस्य => प्रवृत्त्यनुपपत्तेः+इत्यस्य परिहारमाह => परिहारम्+आह सुखार्थ एव => सुखार्थः+ एव प्रेक्षावतां प्रवृत्तिः => प्रेक्षावताम्+ प्रवृत्तिः कंटकादिजनितदुःखपरिहारार्थत्वेनापि => कंटकादिजनितदुःखपरिहारार्थत्वेन+अपि प्रवृत्तेरुपलंभात्|| => प्रवृत्तेः+उपलंभात्|| इदानीमाचार्यः => इदानीम्+आचार्यः स्वपक्षं दर्शयितुकामो => स्वपक्षम्+ दर्शयितुकामः+ दर्शयितुकामो वैशेषिकमतं => दर्शयितुकामः+ वैशेषिकमतम्+ वैशेषिकमतं दूषयति => वैशेषिकमतम्+ दूषयति मोहावस्थात्वान्मूर्च्छाद्यवस्थावदत्र => मोहावस्थात्वान्मूर्च्छादि+अवस्थावत्+अत्र विवेकिनां प्रवृत्तिर्न => विवेकिनाम्+ प्रवृत्तिः+न प्रवृत्तिर्न => प्रवृत्तिः+न युक्तेत्याहुरन्ये|| => युक्तेत्याहुः+अन्ये|| वैशेषिकेभ्योऽन्ये => वैशेषिकेभ्यः+अन्ये वयमिति => वयम्+इति दुःखपरिहारार्थमेव => दुःखपरिहारार्थम्+एव प्रवृत्तिर्नोपपद्यते => प्रवृत्तिः+न+उपपद्यते सुखोपभोगस्यासंभवात्कटंकादिदुःखपरिहारोऽपि => सुखोपभोगस्यासंभवात्कटंकादिदुःखपरिहारः+अपि सुखोपभोगार्थ एवेत्यसमो => सुखोपभोगार्थः+ एव+इत्यसमः+ एवेत्यसमो दृष्टान्तः|| => एव+इत्यसमः+ दृष्टान्तः|| मुमुक्षूणां प्रवृत्तिः => मुमुक्षूणाम्+ प्रवृत्तिः सुखानुभवार्थविवेकप्रवृत्तित्वात्संप्रतिपन्नप्रवृत्तिवदित्यनुमानमुक्तं तथापि => सुखानुभवार्थविवेकप्रवृत्तित्वात्संप्रतिपन्नप्रवृत्तिवत्+इत्यनुमानमुक्तम्+ तथापि प्रश्नपूर्वकमागमप्रमाणमाह => प्रश्नपूर्वकमागमप्रमाणम्+आह कुतो मुक्तस्य => कुतः+ मुक्तस्य सुखोपभोगबुद्धिरिति => सुखोपभोगबुद्धिः+इति उक्तं हि => उक्तम्+ हि सुखंमा[खमा]त्यन्तिकं यत्र => सुखम्+मा[खमा]त्यन्तिकम्+ यत्र बुद्धिर्ग्राह्यमितीन्द्रियम् => बुद्धिः+ग्राह्यम्+इति+इन्द्रियम् तं वै => तम्+ वै मौक्षं विजानीयाद्दुष्प्रापमकृतात्मभिरिति|| => मौक्षम्+ विजानीयात्+दुष्प्रापमकृतात्मभिः+इति|| विजानीयाद्दुष्प्रापमकृतात्मभिरिति|| => विजानीयात्+दुष्प्रापमकृतात्मभिः+इति|| (97)तथा--आनंदं ब्रह्मणो => (97)तथा--आनंदम्+ ब्रह्मणः+ ब्रह्मणो रूपं => ब्रह्मणः+ रूपम्+ रूपं तच्च => रूपम्+ तत्+च तच्च => तत्+च मोक्षेऽभिव्यज्यते => मोक्षे+अभिव्यज्यते विज्ञानमानंदं ब्रह्मेति(बृ.3-9-28)|| => विज्ञानमानंदम्+ ब्रह्मा+इति(बृ.3-9-28)|| ब्रह्मेति(बृ.3-9-28)|| => ब्रह्मा+इति(बृ.3-9-28)|| दुःखाभावेऽत्र => दुःखाभावे+अत्र सुखानन्दंशब्दावुपचारेण => सुखानन्दम्+शब्दौ+उपचारेण जातोऽहमिति => जातः+अहम्+इति प्रत्यय इत्याशंकायामाह => प्रत्ययः+ इति+आशंकायाम्+आह इत्याशंकायामाह => इति+आशंकायाम्+आह मुख्येऽर्थे => मुख्ये+अर्थे बाधकाभावान्नोपचारकल्पना|| => बाधकाभावात्+न+उपचारकल्पना|| सत्येव => सति+एव पुनर्दुःखाभावेन => पुनः+दुःखाभावेन चासंवेद्यमानो दुःखाभाव: => च+असंवेद्यमानः+ दुःखाभाव: प्रवृत्यंगमिति => प्रवृत्यंगम्+इति मुख्यसुखस्याभावे => मुख्यसुखस्य+अभावे मोक्षप्रवृत्तिर्न => मोक्षप्रवृत्तिः+न सुखं परोक्तमाशंकते => सुखम्+ परोक्तमाशंकते सुखसंवेदनयोर्नित्यत्वान्मुक्तसंसारावस्थयोरविशेषप्रसंग इति => सुखसंवेदनयोः+नित्यत्वात्+मुक्तसंसारावस्थयोः+अविशेषप्रसंगः+ इति चक्षुर्घटयोः => चक्षुः+घटयोः कुड्यादेरिव => कुड्यादेः+इव सुखतत्संवेदनयोर्विषयविषयिभावसंबंधप्रत्यनीकस्याधर्मदुःखादेः => सुखतत्संवेदनयोः+विषयविषयिभावसंबंधप्रत्यनीकस्य+अधर्मदुःखादेः संसारावस्थायां सद्भावात् => संसारावस्थायाम्+ सद्भावात् मुक्तावस्थायां भवति => मुक्तावस्थायाम्+ भवति वदित्यतो नाविशेष:|| => वदित्यतः+ न+अविशेष:|| नाविशेष:|| => न+अविशेष:|| कुड्यादेरिवाधर्मादेर्व्यवधायकत्वं संभवति, => कुड्यादेः+इव+अधर्मादेः+व्यवधायकत्वम्+ संभवति, परमतमाशंकते => परमतम्+आशंकते कदाचिद्विनाशप्रसंग इति => कदाचित्+विनाशप्रसंगः+ इति संसारित्वप्रसंग इति => संसारित्वप्रसंगः+ इति प्रध्वंसानैकान्तिकत्वात् => प्रध्वम्+सानैकान्तिकत्वात् कदाचिद्विनश्यति => कदाचित्+विनश्यति प्रध्वंसेनानैकान्तिकत्वादित्यर्थः => प्रध्वंसेन+अनैकान्तिकत्वादित्यर्थः सतीति => सती+इति (98)संबंधो द्रव्यगुणकर्मसामान्यविशेषसमवायेभ्यो => (98)संबंधः+ द्रव्यगुणकर्मसामान्यविशेषसमवायेभ्यः+ द्रव्यगुणकर्मसामान्यविशेषसमवायेभ्यो बहिर्भूतस्तदन्तर्भूतो => द्रव्यगुणकर्मसामान्यविशेषसमवायेभ्यः+ बहिः+भूतः+तदन्तर्भूतः+ बहिर्भूतस्तदन्तर्भूतो वेति => बहिः+भूतः+तदन्तर्भूतः+ वा+इति वेति => वा+इति दूषणमाह => दूषणम्+आह द्रव्यादिष्वनन्तर्भावेन => द्रव्यादिषु+अनन्तर्भावेन वस्तुत्वस्यासिद्धत्वात् => वस्तुत्वस्य+असिद्धत्वात् संबंधो न => संबंधः+ न स्यादिति|| => स्यात्+इति|| समवायस्याभावस्य => समवायस्य्+अभावस्य संबंध इति => संबंधः+ इति अदृष्टादिवशात्कर्मकारकं विषयस्तज्जनितं => अदृष्टादिवशात्कर्मकारकम्+ विषयस्तज्जनितम्+ विषयस्तज्जनितं ज्ञानं => विषयस्तज्जनितम्+ ज्ञानम्+ ज्ञानं विषयीति => ज्ञानम्+ विषयी+इति विषयीति => विषयी+इति नित्यस्यार्थैः => नित्यस्य+अर्थैः अस्मदादिज्ञानस्याप्यतीतानागतादिपदार्थैः => अस्मदादिज्ञानस्य+अपि+अतीतानागतादिपदार्थैः संबंधो न => संबंधः+ न तस्मात्कृतकत्वेऽपि => तस्मात्कृतकत्वे+अपि विनाशकारणाभावान्नित्यत्वं स्थितम् => विनाशकारणाभावात्+नित्यत्वम्+ स्थितम् तत्सिद्धमेतत् => तत्सिद्धम्+एतत् विशिष्टाऽऽत्यंतिकीकी => विशिष्टा+अत्यंतिकीकी मोक्ष इति|| => मोक्षः+ इति|| काश्मीरिकसूर्यसूनुवासुदेवविरचितायां न्यायसारपदपञ्चिकायामागमपरिच्छेदः => काश्मीरिकसूर्यसूनुवासुदेवविरचितायाम्+ न्यायसारपदपञ्चिकायाम्+आगमपरिच्छेदः न्यायसारपदपञ्चिकायामागमपरिच्छेदः => न्यायसारपदपञ्चिकायाम्+आगमपरिच्छेदः येऽलमाविचरितुं न => ये+अलमाविचरितुम्+ न कृतिरियं मया => कृतिः+इयम्+ मया भद्रं पश्येम => भद्रम्+ पश्येम जायमानत्वं स्वतस्त्वं => जायमानत्वम्+ स्वतस्त्वम्+ स्वतस्त्वं , => स्वतस्त्वम्+ ,