यो यस्माज्जायते => यः+ यस्मात्+जायते यस्माज्जायते => यस्मात्+जायते सोऽपि, => सः+अपि, स्वपितेव => स्वपिता+इव सूर्योद्भवो वह्निः, => सूर्योद्भवः+ वह्निः, शीतो भवति => शीतः+ भवति नैव => न+एव स्वप्रकृतेस्त्यागं, => स्वप्रकृतेः+त्यागं, एतद् वैवश्यतस्तस्य, => एतत्+ वैवश्यतः+तस्य, वैवश्यतस्तस्य, => वैवश्यतः+तस्य, को नहि?॥ => कः+ नहि?॥ नैव => न+एव तद् भवद्भिः => तत्+ भवद्भिः शरीरेऽस्मिन् => शरीरे+अस्मिन् सम्बन्धस्तावदेव => सम्बन्धः+तावत्+एव निष्प्राणो न => निष्प्राणः+ न पुत्रो माता => पुत्रः+ माता वयसाऽपि => वयसा+अपि वर्त्तमानास्ते, => वर्तमानाः+ते, अन्यानिष्टचिकीर्षुर्ना, => अन्यानिष्टचिकीर्षुः+ना, सोऽन्यापशकुनं => सः+अन्यापशकुनं नासिकामपि॥ => नासिकाम्+अपि॥ कृत्रिमतामुपाश्रयेत्। => कृत्रिमताम्+उपाश्रयेत्। नैवासौ, => न+एव+असौ, वाच्यो भवति => वाच्यः+ भवति वर्तमानो विनाश्यताम्?। => वर्तमानः+ विनाश्यताम्?। य आनन्दः, => यः+ आनन्दः, स लभ्यताम्?॥ => सः+ लभ्यताम्?॥ जगत्यत्र, => जगति+अत्र, ज्यायांसश्च => ज्यायांसः+च ज्येष्ठा लभ्याः => ज्येष्ठाः+ लभ्याः स्युस्तत्र => स्युः+तत्र कोऽप्यन्तः, => कोऽपि+अन्तः, पूर्तिस्तासां => पूर्तिः+तासां आदावन्ते => आदौ+अन्ते सदुःखास्ता, => सदुःखाः+ताः, अतस्तासु => अतः+तासु कस्यचिज्जन्तोः, => कस्यचित्+जन्तोः, दुःखिनस्तस्य => दुःखिनः+तस्य तन्नीडं => तत्+नीडं स्पर्शो जातिविशेषस्य, => स्पर्शः+ जातिविशेषस्य, जीवनस्यैक एवास्ति, => जीवनस्य+एकः+ एव+अस्ति, एवास्ति, => एव+अस्ति, सारो भगवदाश्रयः। => सारः+ भगवदाश्रयः। तुच्छोऽस्त्यखिलसङ्ग्रहः॥ => तुच्छः+अस्ति+अखिलसङ्ग्रहः॥ भूयो भूयः => भूयः+ भूयः सर्वो, => सर्वः+, नैवाप्नोति => नैव+आप्नोति भाग्यशाल्येव, => भाग्यशाली+एव, पूर्णमेवाब्धिं, => पूर्णम्+एव+अब्धिं, श्रीरपि => श्रीः+अपि कञ्चिद् दर्शयते => कञ्चित्+ दर्शयते बहिरागच्छन् => बहिः+आगच्छन् तद् गृहीत्वा => तत्+ गृहीत्वा बहिर्निःसृत्य => बहिः+निःसृत्य उच्छलन्तो विचाराश्चेल्लिख्यन्ते => उच्छलन्तः+ विचाराः+च+उल्लिख्यन्ते विचाराश्चेल्लिख्यन्ते => विचाराः+च+उल्लिख्यन्ते सुस्थिरा भूत्वा => सुस्थिराः+ भूत्वा यद् लिखितं, => यत्+ लिखितं, तद् अत्र => तत्+ अत्र सुहृद् अपृच्छत् => सुहृत्+ अपृच्छत् सहृद् तं => सहृत्+ तं शान्तिस्तथा => शान्तः+तथा कलहो यत्र, => कलहः+ यत्र, प्रकृतिनियमाग्रे => प्रकृतिनियम+अग्रे यतो हि => यतः+ हि धैर्यादुद्धरते => धैर्यात्+उद्धरते नात्र => न+अत्र गृहाद् बहिः => गृहात्+ बहिः+ बहिः एव => बहिः+ एव गुरूभक्ता न => गुरूभक्ताः+ न भूयांसो, => भूयांसः+, विद्वच्छ्रद्धालवोऽपि => विद्वच्छ्रद्धालवः+अपि विद्याह्रासस्ततो जातो, => विद्याह्रासः+ततः+ जातः+, जातो, => जातः+, वेदव्यासो गणेशेन, => वेदव्यासः+ गणेशेन, बृहद् महाभारतम्, => बृहत्+ महाभारतम्, मिथस्तैर्विहितां => मिथः+तैः+विहितां स एव => सः+ एव भवेन्नित्यं, => भवेत्+नित्यं, धनिनो धनम् => धनिनः+ धनम् यशस्तस्य => यशः+तस्य तिष्ठेद् धनं => तिष्ठेत्+ धनं यद् रोचते => यत्+ रोचते कामक्रोधादयो यस्य, => कामक्रोधादयः+ यस्य, मृता बन्धुजनाः => मृताः+ बन्धुजनाः स ततः => सः+ ततः प्रशान्तो मोदते => प्रशान्तः+ मोदते बहिर्निर्गमयत्। => बहिः+निर्गमयत्। वृत्तिश्चेद् मिलते => वृत्तिः+चेत्+ मिलते जनश्चौर्ये => जनः+चौर्ये साधुसङ्गो वृत्तिलाभश्चौर्यकर्मनिवारकः => साधुसङ्गः+ वृत्तिलाभः+चौर्यकर्मनिवारकः वृत्तिलाभश्चौर्यकर्मनिवारकः => वृत्तिलाभः+चौर्यकर्मनिवारकः मृतोऽपि => मृतः+अपि सुखमाप्नोति, => सुखम्+आप्नोति, अवस्थितस्ततो दूरे, => अवस्थितः+ततः+ दूरे, स मानवः => सः+ मानवः यतो हि => यतः+ हि कस्यचिद् वस्तु, => कस्यचित्+ वस्तु, चेद् भवत्येव, => चेत्+ भवति+एव, भवत्येव, => भवति+एव, स चौर्यकारणात् => सः+ चौर्यकारणात् बहिर्गतः => बहिः+गतः तस्माद् वृक्षात् => तस्मात्+ वृक्षात् महद् आश्चर्यं, => महत्+ आश्चर्यं, सामान्यस्यापि => सामान्यस्य+अपि नास्मात्, => न+अस्मात्, स्वल्पेऽप्यर्धं => स्वल्पे+अपि+अर्धं अतोऽप्यधीयताम् => अतः+अपि+अधीयताम् भङ्गोऽस्तु => भङ्गः+अस्तु माऽधुना => मा+अधुना तद् अहम् => तत्+ अहम् रामायणमधीत्यापि, => रामायणं+अधीत्य+अपि, तच्छिक्षाऽनुसृता => तत्+शिक्षा+अनुसृता कोऽस्ति => कः+अस्ति ततस्तर्हि, => ततः+तर्हि, कृपणो म्रियतां => कृपणः+ म्रियतां सर्वेश्वरोऽपि => सर्वेश्वरः+अपि तस्याग्रे, => तस्य+अग्रे, बहिरागतः => बहिः+आगतः स तु => सः+ तु पार्वतीशङ्‌कराविव => पार्वतीशङ्‌करौ+इव यतो जातो => यतः+ जातः+ जातो हि => जातः+ हि गृहाद् बहिः => गृहात्+ बहिः अमित्रो जायते => अमित्रः+ जायते कास्ति => का+अस्ति एतद् अपि => एतत्+ अपि पुनरहं => पुनः+अहं भगवद्गुणान् => भगवत्+गुणान् हानिः, => हानिः+, पूर्तिर्न => पूर्तिः+न बहिरागताः। => बहिः+आगताः। एतद्? => एतत्+? स उदतरत्। => सः+ उदतरत्। तद् इदानिं => तत्+ इदानिं युदपद् एव => युदपत्+ एव नोचिता => न+उचिता नोचिता => न+उचिता सुबुद्धिमन्तस्तां, => सुबुद्धिमन्तः+तां, गुणलुब्धा स्वयमेव => गुणलुब्धाः+ स्वयम्+एव स्वयमेव => स्वयम्+एव ईश्वरोऽपि => ईश्वरः+अपि ततस्तुष्टः, => ततः+तुष्टः, तदिच्छापूरको भवेत् => तदिच्छापूरकः+ भवेत् तद् एतद् => तत्+ एतत्+ एतद् दृष्ट्वा => एतत्+ दृष्ट्वा पुनरपि => पुनः+अपि यन्नियतं => यत्‌+नियतं स एव => सः+ एव एतद् आकर्ण्य => एतत्+ आकर्ण्य सदैवैका, => सदा+एव+एका प्रकृतिरवतिष्ठते => प्रकृतिः+अवतिष्ठते उदारचरितश्चापि, => उदारचरितः+च+अपि, बहिर् निरसारयत्, => बहिर्+ निरसारयत्, यत्तु, => यत्+तु, तद् भवत्यच्छमेव => तत्+ भवति+अच्छम्+एव भवत्यच्छमेव => भवति+अच्छम्+एव मन्दस्तन्मन्यते => मन्दः+तत्+मन्यते तद् अच्छम् => तत्+ अच्छम् यद् उक्तवान् => यत्+ उक्तवान् तद् अहम् => तत्+ अहम् यद् आदिशत् => यत्+ आदिशत् तद् अपि => तत्+ अपि यतो हि => यतः+ हि किन्त्वन्यो => किन्तु+अन्यः स महाव्याधिना => सः+ महाव्याधिना श्रमोऽवश्यं, => श्रमः+अवश्यं, नोत्पद्यतेऽनेन, => न+उत्पद्यते+अनेन, स्याच्च => स्यात्+च सांसारिकपदार्था हि, => सांसारिकपदार्थाः+ हि, तदासक्तौ => तदा+आसक्तौ चोपहस्यते॥ => च+उपहस्यते॥ निषेधेऽप्यधिकारं => निषेधे+अपि+अधिकारं दुर्धियो जनाः। => दुर्धियः+ जनाः। परस्यास्मिन्‌, => परस्य+अस्मिन्‌, जनो जातु, => जनः+ जातु, साधुसन्तो महात्मानः, => साधुसन्तः+ महात्मानः, कामात्मानो भवन्ति => कामात्मानः+ भवन्ति प्रवर्त्यान्यान्, => प्रवर्त्य+अन्यान्, रुचिमन्यस्य => रुचिम्+अन्यस्य स्वार्थाद् विज्ञाप्यते => स्वार्थात्+ विज्ञाप्यते तन्नूनं, => तत्+नूनं, नात्र => न+अत्र स्वस्यैव => स्वस्य+एव एतद् वत्स!" => एतत्+ वत्स!" नानाकार्यसमुद्विग्नो, => नानाकार्यसमुद्विग्नः+, यतो जनः => यतः+ जनः उग्रतायामपि => उग्रतायाम्+अपि स्वीयो, => स्वीयः+, त्याज्यो हि => त्याज्यः+ हि चापि, => च+अपि, सैनिका युद्धे, => सैनिकाः+ युद्धे, शासकास्ततः। => शासकाः+ततः। मृता दिवं => मृताः+ दिवं जीविता इह॥ => जीविताः+ इह॥ श्वश्रूर्भूत्वा => श्वश्रूः+भूत्वा सन्तापयेन्न => सन्तापयेत्+न वधूस्तर्हि => वधूः+तर्हि विद्यान्न => विद्यात्+न व्यक्तिः, => व्यक्तिः+, अद्वितीया गुणास्तस्याः, => अद्वितीयाः+ गुणाः+तस्याः+, गुणास्तस्याः, => गुणाः+तस्याः+, तद्‌गुणाकृष्टहृदया => तत्+गुणाकृष्टहृदया पतिस्ताभिर्भार्याभिस्ताप्यते => पतिः+ताभिः+भार्याभिः+ताप्यते आत्मवद् एव => आत्मवत्+ एव सोऽस्ति, => सः+अस्ति, यो हि => यः+ हि पक्षविपक्षतोऽनन्तान्, => पक्षविपक्षतः+अनन्तान्, स विन्दति॥ => सः+ विन्दति॥ निद्रितोऽपि => निद्रितः+अपि यो जपेत्। => यः+ जपेत्। स भक्तोत्तमो => सः+ भक्तोत्तमः+ भक्तोत्तमो नास्ति? => भक्तोत्तमः+ नास्ति? स्वीय एव => स्वीयः+ एव शक्तो न => शक्तः+ न सन्तस्तु => सन्तः+तु सन्तो हि, => सन्तः+ हि, सद्यस्तत् => सद्यः+तत् सन्तो, => सन्तः+, यदिच्छन्ति => यत्+इच्छन्ति ततो जनाः॥ => ततः+ जनाः॥ वयो लिङ्गं, => वयः+ लिङ्गं, स, => सः+, सर्वस्यापि => सर्वस्य+अपि प्रियो भवेत्॥ => प्रियः+ भवेत्॥ यद्‌गृहे => यत्+गृहे स किं => सः+ किं स सनातनधर्मसभायाः => सः+ सनातनधर्मसभायाः यद्‌गृहे => यत्+गृहे कालो वार्तासु => कालः+ वार्तासु प्रत्युत्पन्नमतेरुक्तिः, => प्रत्युत्पन्नमतेः+उक्तिः, स पाषाणो => सः+ पाषाणः+ पाषाणो जडो => पाषाणः+ जडः+ जडो ज्ञेयो, => जडः+ ज्ञेयः+, ज्ञेयो, => ज्ञेयः+, योऽनया => यः+अनया धूर्तो वाक्छलतोऽवश्यं, => धूर्तः+ वाक्छलतः+अवश्यं, वाक्छलतोऽवश्यं, => वाक्छलतः+अवश्यं, अतो दूरेऽवतिष्ठेत, => अतः+ दूरे+अवतिष्ठेत, दूरेऽवतिष्ठेत, => दूरे+अवतिष्ठेत, सुमतिमाञ्जनः॥ => सुमतिमान्+जनः॥ व्यक्तिरुपभुङ्‌क्ते => व्यक्तिः+उपभुङ्‌क्ते तस्या मनो => तस्याः+ मनः+ मनो वाणी, => मनः+ वाणी, तद् मलिनं => तत्+ मलिनं बहिर्निःसृतम्। => बहिः+निःसृतम्। सहनीयो न, => सहनीयः+ न, कार्यश्चापि => कार्यः+च+अपि योऽन्यायं => यः+अन्यायं सोऽस्ति => सः+अस्ति अवसरोपयुक्तो यः, => अवसरोपयुक्तः+ यः, स किं => सः+ किं नानिष्टं => न+अनिष्टं कस्यचिच्चिन्त्यं, => कस्यचित्+चिन्त्यं, नापि => न+अपि तत्कार्यमेव => तत्+कार्यम्+एव हरितान्यपि॥ => हरितानि+अपि॥ स एव => सः+ एव श्रमिको धीमान्, => श्रमिकः+ धीमान्, भवितुमर्हति॥ => भवितुम्+अर्हति॥ अभ्यासोऽत्र => अभ्यासः+अत्र एकलव्यस्तयैवाभूत्, => एकलव्यः+तया+एव+अभूत्, प्रवीणोऽति => प्रवीणः+अति सन्त्येव, => सन्ति+एव, यत्राऽऽयान्ति => यात्रा+आयान्ति ततो यान्ति, => ततः+ यान्ति, तद् अहं => तत्+ अहं तद् भवति => तत्+ भवति पार्श्वेऽस्ति => पार्श्वे+अस्ति कदापि => कदा+अपि नश्येन्न, => नश्येत्+न, बुद्धिस्तदा => बुद्धिः+तदा किञ्चित्समयानन्तरम् => किञ्चित्+समयानन्तरम् तद्धनं => तत्+धनं सङ्‌कटेऽप्यागते => सङ्‌कटे+अपि+आगते मिलत्यच्छम्, => मिलति+अच्छम्, तद् अस्मिन् => तत्+ अस्मिन् तद् गृहं => तत्+ गृहं त एव => ते+ एव विष्णोरेतत्समाधानं, => विष्णोः+एतत्+समाधानं, को लाभो => कः+ लाभः+ लाभो गालिदानेन, => लाभः+ गालिदानेन, तमेवासौ => तम्+एव+असौ तुदत्यलम्॥ => तुदति+अलम्॥ कस्यचिद् ब्राह्मणस्य => कस्यचित्+ ब्राह्मणस्य कृतोऽतीव => कृतः+अतीव सुविधाजनकोऽस्त्येव, => सुविधाजनकः+अस्ति+एव, यात्रायामपरिग्रहः॥ => यात्रायाम्+अपरिग्रहः॥ पुनश्च => पुनः+च योऽन्यस्मै => यः+अन्यस्मै मिथोऽनिष्टं, => मिथः+अनिष्टं, पदयात्रया तयोः => पदयात्रायाः+ तयोः सुहृद् पूर्वम् => सुहृत्+ पूर्वम् सुहृद् अपि => सुहृत्+ अपि सन्तानोऽनुकुर्वीत, => सन्तानः+अनुकुर्वीत, वानरस्वभावा न, => वानरस्वभावाः+ न, ग्रामाद् बहिः => ग्रामात्+ बहिः रक्षका भक्षका => रक्षकाः+ भक्षकाः+ भक्षका यत्र, => भक्षकाः+ यत्र, केवलमीश्वरः॥ => केवलम्+ईश्वरः॥ स्वमीश्वरं => स्वम्+ईश्वरं सन्तुष्ट ईश्वरस्तेन, => सन्तुष्टः+ ईश्वरः+तेन, ईश्वरस्तेन, => ईश्वरः+तेन, शासको गुणयुक्तश्चेत्, => शासकः+ गुणयुक्तः+चेत्, गुणयुक्तश्चेत्, => गुणयुक्तः+चेत्, अमुष्मिंश्चान्यथा => अमुष्मिन्+च+अन्यथा सर्वो भवति => सर्वः+ भवति क्वचिद् व्यर्थं => क्वचित्+ व्यर्थं साहाय्यमाचरेत् => साहाय्यम्+आचरेत् स देयः => सः+ देयः स्वेष्टानि => स्व+इष्टानि मत्यैव => मत्या+एव तन्नैव => तत्+नैव क्षतिर्भवेत्। => क्षतिः+भवेत्। अस्मदाश्रिताः => अस्मत्+आश्रिताः प्रश्नस्तथोत्तरम्> => प्रश्नः+तथा+उत्तरम्> प्रश्नस्तथोत्तरम् => प्रश्नः+तथा+उत्तरम् लेखकस्यात्र => लेखकस्य+अत्र को दोषो, => कः+ दोषः प्रश्नस्तथोत्तरम्। => प्रश्नः+तथा+उत्तरम्। नाम्रा लभ्याः => न+आम्राः+ लभ्याः प्रदत्तेयं, => प्रदत्ता+इयं, परनिन्दावचोभिर्न, => परनिन्दावचोभिः+न, क्षीणशक्तिर्विधीयताम्॥ => क्षीणशक्तिः+विधीयताम्॥ यो विजानाति, => यः+ विजानाति, स हि => सः+ हि यो न => यः+ न स कथं => सः+ कथं सत्सङ्गो न => सत्सङ्गः+ न कर्तव्योऽसौ => कर्तव्यः+असौ ततो भवति => ततः+ भवति बहिर्विश्रामं => बहिः+विश्रामं स्वाचरणे => स्व+आचरणे दुर्लभो राजसम्मानो, => दुर्लभः+ राजसम्मानः+ राजसम्मानो, विरला => राजसम्मानः+ विरलाः+ विरला निःस्पृहास्ततः। => विरलाः+ निःस्पृहाः+ततः। निःस्पृहास्ततः। => निःस्पृहाः+ततः। स्वल्पोऽपि => स्वल्पः+अपि सम्मानो, भवेद् => सम्मानः+ भवेत्+ भवेद् भूरि => भवेत्+ भूरि तद् नैव => तत्+ नैव दोषो न => दोषः+ न तद् अहं => तत्+ अहं यद् भवेत्। => यत्+ भवेत्। सन्त्याज्यमेव => सन्त्याज्यम्+एव तद् आचरणं => तत्+ आचरणं लोकापवादतो भीतः, => लोकापवादतः+ भीतः, कृपणो जायते => कृपणः+ जायते कष्टमाविन्दन्, => कष्टम्+आविन्दन्, मनस्तीर्थ-स्नानेन => मनः+तीर्थस्नानेन सदाचरणमेवैकं, => सदाचरणम्+एव+एकं, तद् दलं => तत्+ दलं तद् दलं => तत्+ दलं सत्या वैष्णवसन्तो => सत्याः+ वैष्णवसन्तः+ वैष्णवसन्तो हि, => वैष्णवसन्तः+ हि, जनो वेत्ति => जनः+ वेत्ति स, विकरोति => सः+ विकरोति यद् इच्छसि। => यत्+ इच्छसि। प्रबन्धको नेदृक्, => प्रबन्धकः+ न+ईदृक्, नेदृक्, => न+ईदृक्, फलेन्नहि॥ => फलेत्+नहि॥ जनतेच्छति => जनता+इच्छति सेच्छति। => स+इच्छति। शासकास्तस्याः, => शासकाः+तस्याः, तद्विश्वासो न => तद्विश्वासः+ न यो, => यः+, सोऽधिगच्छति॥ => सः+अधिगच्छति॥ जीवद्‌भ्योऽपि => जीवद्‌भ्यः+अपि स, => सः+, यो, => यः+, निर्ममेऽध्वनि => निर्ममे+अध्वनि विलम्बो नैव => विलम्बः+ नैव सद्यो विधीयताम्। => सद्यः+ विधीयताम्। विलम्बाज्जायते => विलम्बात्+जायते हानिस्तस्याः => हानिः+तस्याः पूर्तिरसम्भवा॥ => पूर्तिः+असम्भवा॥ तद् आनीयतां => तत्+ आनीयतां बुद्धिमन्तो महाजनाः। => बुद्धिमन्तः+ महाजनाः। दृष्ट्वाऽन्येषां => दृष्ट्वा+अन्येषां स, => सः+, सम्प्रार्थयत ईश्वरम्॥ => सम्प्रार्थयते+ ईश्वरम्॥ महाकालो न => महाकालः+ न हेतुर्हि => हेतुः+हि एतद् आकर्ण्य => एतत्+ आकर्ण्य कार्यो विलम्बो => कार्यः+ विलम्बः+ विलम्बो न, => विलम्बः+ न, नापमानयेत्। => न+आपमानयेत्। नीरसमेव => नीरसम्+एव चौरो न, => चौरः+ न, सर्वकाराच्च, => सर्वकारात्+च, भिक्षतेऽन्यस्माद्, => भिक्षते+अन्यस्मात्+, स किम् => सः+ किम् ज्ञात्वैतद् भिक्षुरेकोऽन्यं, => ज्ञात्वा+एतत्+ भिक्षुः+एकः+अन्यं, भिक्षुरेकोऽन्यं, => भिक्षुः+एकः+अन्यं, बहिर् आगच्छन् => बहिः+ आगच्छन् अन्यांश्चापि => अन्यान्+च+अपि जगन्मातेव => जगन्माता+इव प्रविष्टा अस्ति। => प्रविष्टा+ अस्ति। समुपास्यैव, => समुपास्य+एव, जननीवद् विमातापि, => जननीवत्+ विमाता+अपि, विमातापि, => विमाता+अपि, नैवाभिवर्षति॥ => नैव+अभिवर्षति॥ तस्यान्तिकम् => तस्य+अन्तिकम् कोऽपि, => कः+अपि, स परित्रातुं, => सः+ परित्रातुं, प्राणाहुतिप्रदानेऽपि, => प्राणाहुतिप्रदाने+अपि, शत्रुणाऽपि => शत्रुणा+अपि तमवश्यं => तम्+अवश्यं दुराचारो, => दुराचारः+, कियद्दूरे => कियत्+दूरे स वैफल्यं, => सः+ वैफल्यं, नैवाप्नोति => नैव+आप्नोति किञ्चिद् दूरं => किञ्चित्+ दूरं बृहद्राशिं => बृहत्+राशिं विहायान्यत्, => विहाय+अन्यत्, किञ्चिन्नैवाभिपश्यति। => किञ्चित्+नैव+अभिपश्यति। अग्निनाग्निर्विवर्धेत, => अग्निना+अग्निः+विवर्धेत, जलेनैव => जलेन+एव स शाम्यति॥ => सः+ शाम्यति॥ केभ्यश्चिद् दिनेभ्यः => केभ्यश्चित्+ दिनेभ्यः यद् एकेन => यत्+ एकेन युक्त्यैव => युक्त्या+एव युक्त्यैव => युक्त्या+एव युक्तिबलेनैव, => युक्तिबलेन+एव, बहिर्वृक्षोपरि => बहिः+वृक्षोपरि प्रशंसामन्यतः => प्रशंसाम्+अन्यतः स स्वहस्तेन, => सः+ स्वहस्तेन, एतद् न => एतत्+ न लिप्तो यः, => लिप्तः+ यः, स एव => सः+ एव यस्तथा => यः+तथा स एव => सः+ एव नगराद् बहिः => नगरात्+ बहिः वीरशिवाजितुल्यास्ते, => वीरशिवाजितुल्याः+ते, तद् वस्तु => तत्+ वस्तु एतद् म्लेच्छराज्यम्। => एतत्+ म्लेच्छराज्यम्। विपत्तावपि => विपत्तौ+अपि स कार्यं => सः+ कार्यं आगमनाद् भीतः => आगमनात्+ भीतः "तद् धनं => "तत्+ धनं